Wat is er nog liberaal aan de VVD?

Columns van de week

Amber Wiznitzer en Chard van den Berg

<div class="lead">
Een zoetsappige boodschap van Robert van de Griend over Liefde in tijden van oorlog. Zuur is er al genoeg. Dit is Vrij Nederland in de lente.
</div>
Toen ik enkele weken geleden mijn zesjarige zoontje van school ophaalde, begon hij op de fiets naar huis onmiddellijk aan zijn dagelijkse spervuur van Onmogelijke Vragen.
Doorgaans waren die van het kaliber ‘Wie is er sterker, Superman of Spiderman?’ en ‘Hoe lang doe je erover om naar Australië te lopen?’. Dit keer had hij eens goed om zich heen gekeken in zijn veelkleurige klas, tijdens het overblijfuur geconstateerd dat een van zijn vriendjes geen ham op zijn brood had, en vroeg hij: ‘Papa, waar geloof jíj eigenlijk in?’
Misschien was het omdat overal om ons heen de lente ons toelachte, de bomen in bloei stonden en menige wortelbroek voor een rokje was ingeruild, maar als vanzelf rolde van mijn lippen: ‘Papa gelooft in de liefde.’
<q class="pull-right">Lees ze en je weet: liefde is bestand tegen kogels en bombardementen.</q>
Mijn zoontje leek het een plausibel antwoord te vinden, en ik was blij dat hij voor de verandering eens niet doorvroeg. Want welk verhaal zou hem kunnen overtuigen wanneer hij de ultieme kindervraag uit zijn besnotneusde mouw zou trekken: waaróm? Wist ik, pas zevenendertig maar toch al de nodige illusies armer, het eigenlijk zelf wel?
Goddank staat dit extra dikke Lentenummer bol van de overtuigende verhalen. Verhalen waaraan we ons allemaal kunnen vastklampen in deze soms zo liefdeloze tijden. Lees ze en je weet: liefde is bestand tegen kogels en bombardementen. Liefde laat zich niet gevangen nemen. Liefde kent geen angst of vooroordelen. Liefde is, kortom, sterker dan Batman en Superman bij elkaar en de moeite waard om voor naar Australië te lopen.
Cynici zullen dat vast een zoetsappige boodschap vinden. Ik zeg: fuck de cynici, zuur is er al genoeg, dus verspreid het woord.
En mocht dan in de toekomst iemand u vragen waarom u in de liefde gelooft, dan kunt u rustig antwoorden zoals de christenen in mijn geboortedorp dat altijd deden als ze weer eens mijn ziel probeerden te winnen. Dan zegt u gewoon: het staat geschreven. In Vrij Nederland.

Robert van de Griend

Liefde in tijden van oorlog

<div class="lead">
De plannen voor het nieuwe Vrij Nederland zouden in het tweede kwartaal van 2016 moeten worden verwezenlijkt. Dat is nog niet gebeurd. Een update.
</div>
Wat gaat er nu precies met Vrij Nederland gebeuren? Als hoofdredacteur a.i. krijg ik de vraag vrijwel dagelijks en dat is begrijpelijk. Half december brachten hoofdredactie en uitgever van VN een bericht naar buiten over het voornemen om van het weekblad een maandblad te maken en daarnaast te gaan investeren in online opinie en een multimediaal samenwerkingsverband voor onderzoeksjournalistiek. Deze plannen zouden in het tweede kwartaal van 2016 moeten worden verwezenlijkt. Inmiddels is het tweede kwartaal ingegaan en rolt er nog steeds een weekblad van de drukpers.
Wat betekent dat? Nou, in elk geval dat we er nog niet uit zijn. De redactie, die volgens onze statuten ‘beslist over structuurwijzigingen’, heeft de directie van uitgever WPG gevraagd om zelf alternatieve scenario’s te mogen onderzoeken. Die mogelijkheid is geboden, en sindsdien worden er met alle betrokkenen constructieve gesprekken gevoerd over alles dat kan bijdragen aan een duurzame toekomst voor VN – in welke hoedanigheid dan ook.
Eind april zal er meer duidelijkheid moeten zijn over welke weg wordt ingeslagen. Zodra het kan, zal ik u daarvan op de hoogte stellen. Aangezien het gehele traject, inclusief de uitwerking van de gekozen koers, zorgvuldigheid vereist, mag u er als lezer alvast van uitgaan dat Vrij Nederland sowieso tot september een weekblad blijft. Veel concreter kan ik helaas nog niet zijn. Uiteraard zult ook u, via lezersonderzoek, bij de totstandkoming van het vernieuwde VN worden betrokken. Nu al krijgen we regelmatig suggesties van u binnen. Dat waarderen we zeer. Blijf ze vooral sturen.
In de tussentijd moet er ook nog gewoon een blaadje worden gemaakt. Het beste blad van Nederland, om precies te zijn. Daar gaat onverminderd onze aandacht naar uit. Lees deze week alleen al het intrigerende profiel van <a href="https://www.vn.nl/de-ondernemer-als-moreel-leider/" target="_blank">miljardair/wereldverbeteraar Elon Musk</a> of het onthullende onderzoeksverhaal over <a href="https://www.vn.nl/de-foute-afrikaanse-connecties-van-heineken/" target="_blank">de foute Afrikaanse connectie van Heineken</a>  en u begrijpt waarom ik de toekomst van VN met vertrouwen tegemoet zie: omdat kwaliteit uiteindelijk altijd overwint.
<div class="info-box">
robert.vandegriend@vn.nl
</div>

De vernieuwing van VN: een update

<div class="lead">
Esma Linnemann schreef een <a href="https://www.vn.nl/esma-linneman-twijfelen-na-keulen-hoe-principes-botsen-met-eigen-ervaringen/" target="_blank">moedig stuk</a>. Een zeer persoonlijk verhaal waarin ze openlijk twijfelt. Alleen al dat laatste verdient bewondering in een tijd waarin de granieten overtuiging elk debat domineert.
</div>
Het stuk draait om de vraag welke conclusies Linnemann moet verbinden aan de aanrandingen in Keulen. Ze wil zo graag genuanceerd blijven, maar wil tegelijkertijd de feiten niet negeren – niet in de laatste plaats omdat ze zelf herhaaldelijk slachtoffer is geweest van ongewenste intimiteiten door moslimjongeren. Ondertussen ontdekt ze dat tegenover elk relativerend onderzoek waaraan ze zich vastklampt weer een ander onderzoek staat. Linneman komt er niet helemaal uit, maar dat is juist het sterke van het verhaal. Haar worsteling prikkelt de gedachten meer dan de zoveelste panklare mening. 
Pijnlijk genoeg valt nu al te voorspellen welke panklare meningen haar straks op Twitter te beurt zullen vallen. Het ene kamp zal haar politieke correctheid verwijten, het andere zal haar voor racist uitmaken. En vroeg of laat zal een malloot over een piemel beginnen.
Voorbarig? Nou nee. Vorige week wijdde Simone van Saarloos haar column aan een filosofische fietstocht. Reden voor GeenPeil-verslaggever Jan Roos om te twitteren: ‘Kan iemand haar een beurt geven? Vrijwillig dan, hè.’
<div class="gpdr-overlay-wrapper">
 <script type="text/plain" class="gpdr-iframe gdpr-service-twitter">
<blockquote class="twitter-tweet" data-width="500">
Kan iemand haar een beurt geven? Vrijwillig dan, hè.. <a href="https://t.co/9EOXzW9DhT">https://t.co/9EOXzW9DhT</a>
&mdash; Jan Roos (@LavieJanRoos) <a href="https://twitter.com/LavieJanRoos/status/693401833713307648">January 30, 2016</a></blockquote>
<script async src="//platform.twitter.com/widgets.js" charset="utf-8"></script> </script>
<div class="row">
<div class="col-sm-12">
<div class="gdpr-content">
<h4>Twitter</h4>
Deze dienst is alleen beschikbaar wanneer alle cookies zijn geaccepteerd
 <a href="javascript: Cookiebot.renew()" class="gdpr-settings btn btn--primary button--primary">Wijzig cookie voorkeur</a>
 </div>
</div>
</div>
</div>
Grapje, zal Roos hebben gedacht, moet kunnen. Tja. De tweet lokte tal van reacties uit die zo mogelijk nog smeriger waren. Roos liet het rustig gebeuren. Let wel, we hebben het hier over het boegbeeld van een weblog dat sinds het begin van de vluchtelingencrisis enorm begaan is met het lot van onze vrouwen. Kennelijk hoort Van Saarloos daar niet bij.
Mocht iemand in de toekomst een onstuitbare aandrang voelen om een van onze vrouwelijke medewerkers seksistisch te bejegenen, dan zou ik willen zeggen: toon moed. Verschuilt u zich niet achter een beeldscherm of een draaiende camera, maar kom gezellig langs op de Wibautstraat 133 in Amsterdam, eerste etage. Dan kunnen we het er eens over hebben. Vrijwillig dan, hè.
<div class="info-box">
Lees het stuk van Esma, De moslimman en ik&#8217;, <a href="https://www.vn.nl/esma-linneman-twijfelen-na-keulen-hoe-principes-botsen-met-eigen-ervaringen/" target="_blank">hier</a> online.
</div>

Vroeg of laat zal een malloot over een piemel beginnen

<div class="lead">Tja… Maar hé, laat het uw gourmetpret vooral niet bederven.</div>
Knappe jongen die van het jaaroverzicht van 2015 een vrolijk stemmend stukje weet te maken. Je zou, op de valreep, nog wat kunnen jubelen over die prachtige overwinning van PSV op de keurtroepen van Poetin, over het prima gelijkspelletje dat onze handbaldames tegen de Zweden uit het vuur wisten te slepen, of over het feit dat Cornelis Willem Heuckeroth besloot te stoppen met zingen.
Maar ja, het moet wel een beetje oprecht blijven. Wij zijn aanhangers van respectievelijk Ajax en Feyenoord, handbal is geen sport, en aangezien zingen van al Gordons activiteiten zonder twijfel de minst erge is, dienen we vooral te vrezen dat hij nu meer tijd overhoudt voor het presenteren van akelige programma’s, het bakken van onsmakelijke, ietwat racistische grollen en het maken van dat angstaanjagende geluid dat we als zijn gelach schijnen te moeten interpreteren.
Natuurlijk, gedurende het jaar veerden we af en toe blij verheugd op. Was het niet hartverwarmend dat een van die vrolijke jongens uit dat bekroonde programma van Johnny de Mol nu zomaar een betrekking bij GeenStijl had gevonden? Maar al snel bleek dat dan toch gewoon weer Jan Roos met een matrozenpetje te zijn. Wat je noemt een downer.
En dit waren, zoals u ook wel weet, nog niet eens de meest ellendige dingen die 2015 voor ons in petto had. In het jaar dat keurig afgebakend werd door twee gruwelijke golven van aanslagen in Parijs, waarin de poep ongenadig tegen de ventilator vloog in het Midden-Oosten, er een gigantische vluchtelingenstroom op gang kwam, er tal van onheilspellende warmterecords werden gebroken, Johan Cruijff ook nog de gevreesde ziekte kreeg en Armand definitief stopte met blowen, restten ons weinig opties.
<q class="pull-left">We waren niet Max Pammig genoeg genoeg om de klimaatellende af te doen als fijne uitdaging.</q>
We waren niet nihilistisch genoeg om anoniem te gniffelen over ‘dobbernegers’ en ‘ontheemdiërs’, niet boos genoeg om met een slecht gespeld spandoek te gaan staan schreeuwen voor een AZC, niet gek genoeg om met neppistool en waanidee de nationale tv-zender te kapen, niet Max Pammig genoeg om de klimaatellende waarmee we volgende generaties opzadelen af te doen als een fijne uitdaging waar je tenminste wat haar van op je tanden krijgt, en niet dapper genoeg om huis en haard te verlaten en ergens iets te gaan doen wat wél zin had – een put scheppen, een tent bouwen, een dijk verzwaren, een kleuter net op tijd uit de Middellandse Zee trekken, anything.
Dus: tja… Als we niet de hele dag met ons hoofd onder de dekens op bed wilden blijven liggen, konden we eigenlijk niet anders dan tegen de klippen van de moed der wanhoop op te blijven speuren naar een glimp van een zweem van een mogelijk lichtpuntje. 
U ook alvast een heel gelukkig kerstfeest, trouwens.
We zagen ze wel, die kleine brokjes hoop. Maar het leek wel een patroon: voordat we het betreffende brokje konden oppakken om het eens van dichtbij te bekijken, lag het steeds alweer verpulverd voor onze voeten. Facebooks Mark Zuckerberg die zijn hele vermogen weggeeft aan het goede doel? Los van de vraag waar Henk Westbroek en zijn makkers dat eigenlijk aan verdiend hebben – PADOEM, PATS! – denk je meteen: hé, dat zou nog eens een slok op een borrel kunnen schelen. Maar ja: nog vóór De Week en Waarin elkaar konden treffen in hun stamcafé (hartje grachtengordel, net voorbij het Gutmenschhofje en het Linksekerksplein) om te proosten op de redding van de planeet, was ’s mans geste alweer ontmaskerd als cynisch eigenbelang, verkapte belastingtruc en wassen neus.
<q class="pull-right">En niet dapper genoeg om iets te doen wat wél zin had – een kleuter uit de Middellandse Zee trekken.</q>
De brede internationale coalitie tegen IS, die president Hollande daags na ‘Parijs’ uit de grond wilde stampen? Onze hearts and minds waren zo langzamerhand wel te porren voor wat harde actie tegen die rakkers in Raqqa. Totdat de beoogde coalitiegenoten elkaar uit de lucht begonnen te schieten, niemand een beter plan bleek te hebben dan bommentapijten die vroeg of laat in ons eigen gezicht zouden ontploffen, en we onszelf dus maar terugvonden op een terras, demonstratief nippend aan een verre de rouge, om die kwaadaardige geheelonthouders zich eens een stevig hoedje te laten schrikken.
Die met hoge verwachtingen omgeven klimaatconferentie waar onze leiders de aarde gingen behoeden voor een opwarming van meer dan twee graden? Nou ja, héél misschien konden ze het eens worden over 2,7 graden, hetgeen nogal schraal aanvoelde na het nieuws – één dag voor het begin van de conferentie – dat we met één graad al behoorlijk de sjaak zijn. Die ene graad die we, trouwens, in het jaar 2015 eindelijk officieel bereikt schijnen te hebben. Nooit gedacht dat hoop nog sneller kan wegsmelten dan de Groenlandse ijskap.
Maar hé, laat het uw gourmetpret vooral niet bederven.
Dat comfortabel achterover leunen in de overtuiging dat Donald Trump zichzelf wel buitenspel zou zetten met zijn grenzeloze ploerterigheid? Als je vrouwen, latino’s, gehandicapten en welke groepen al niet meer tegen je in het harnas jaagt, blijven er niet veel kiezers meer over, toch? Vandaar ook dat The Huffington Post een paar maanden geleden besloot om de berichtgeving over Trump te verplaatsen naar de entertainment-sectie. Maar wat deed The Donald? Die opperde een nog veel ploerteriger plan om alle moslims de toegang tot Amerika te ontzeggen, met als gevolg dat zijn koppositie in de peilingen alleen maar verstevigd werd, The Huffington Post het Trump-nieuws toch maar weer in de politieke sectie plaatste, en het schrikbeeld van een caramelkleurige gek met klaphaar als machtigste man ter wereld onverminderd reëel bleef.
Dus tja&#8230; Wilt u het nog een beetje gezellig hebben, straks aan de kerstdis, dan adviseren wij u met klem om alle bovenstaande onderwerpen te mijden als de pest en de lichtpuntjes op een bescheidener niveau te zoeken. Zeg bijvoorbeeld niet: wat een blamage dat we ons, in tegenstelling tot landen als Wales en IJsland, niet hebben geplaatst voor het EK, maar zeg: die prijs voor de meest besproken hoed van de meest volgetatoeëerde rechtsbenige linksbuiten onder de vijfentwintig, regio Zuid-Holland, die nemen ze ons mooi niet meer af! Zeg niet: wat een schande hoe Volkswagen de boel besodemieterde, maar zeg: nu kunnen we eindelijk een streep zetten onder het verhaal dat Hitler tenminste één goed ding heeft voortgebracht. Zeg niet: ongelooflijk dat al die VVD’ers elkaar zo lang de hand boven het hoofd hielden in de affaire Cees H., maar zeg: dan hielden ze in elk geval minder handen over om al die envelopjes-met-inhoud onder tafel door te geven. En zeg niet: wat ontzettend eng dat de PVV virtueel de grootste partij van Nederland is en almaar blijft groeien, maar zeg: ‘nepparlement’ is een prachtig Scrabblewoord. Dus klap uit dat bord, schenk vol die glazen en warm uw hart aan de gedachte dat het, na een jaar met zoveel rampspoed, wel heel raar moet lopen als 2016 niet een paar iets overtuigendere lichtpuntjes te bieden heeft. Toch…?
<div class="info-box">
Het jaar waarin&#8230; komt uit het driedubbeldikke <a href="https://www.vn.nl/weekblad/310348/" target="_blank">kerstnummer</a> van Vrij Nederland. Sluit <a href="https://www.vn.nl/service/word-lid/" target="_blank">hier</a> uw abonnement af.
</div>

Sander Donkers

Het Jaar Waarin…we tegen de klippen op bleven speuren naar een lichtpuntje

<div class="lead">Het is natuurlijk niet helemaal eerlijk, ons male privilage, dus compenseren ons suf. Weg met roze stofzuigertjes! Go, Suffragette! Hup, Chrissie Hynde! Wacht, Chrissie? Wát zeg je? Waar kunnen wij ietwat verwarde mannen ons nog aan vastklampen?</div>
Laten we er bij voorbaat van uitgaan dat we met dit stukje hoe dan ook verkeerd zitten. Dat we verblind zijn door ons male privilege. Iets waar we overigens niet zoveel aan kunnen doen. We kregen het gratis bij onze geboorte, samen met ons white privilege. En dan hebben we het nog niet eens over die van God gegeven looks van ons.
Geluksvogels zijn we, maar dat wil niet zeggen dat we ongevoelig zijn voor het lot van diegenen die wat minder fanatiek met hun ellebogen werkten toen de privileges werden uitgedeeld. Neem onze zusters, en hun vrouwmoedige gevecht voor gelijke rechten: wij zijn vóór! Probleem is alleen dat we niet meer zo goed weten wáár we voor zijn, welke seksistische uitwas we ten strengste dienen af te keuren en welke feministische actie we moeten omarmen.
Twee jaar geleden, toen roze-stofzuigertjes-gate ons land in de greep hield, wisten we het meteen: dat onze kindjes anno 2013 nog in zo’n rolpatroon werden geperst, het was een regelrechte schande. Sindsdien boycotten wij de Bart Smit (en voor de zekerheid ook maar meteen Jan en Susan Smit), en schenken wij onze dochters en nichtjes uitsluitend nog stofzuigertjes in stoere camouflagekleuren.
En natuurlijk, bij de recent verschenen film Suffragette, over de Britse strijd voor vrouwenkiesrecht, zitten we vooraan, met een gebalde vuist in de lucht. Zoals we ook met bewondering kijken naar het altijd voorbeeldige Zweden, waar nu alle zestienjarigen het boek We Should All Be Feminists cadeau krijgen.
Maar soms is het lastig om elke feministische veenbrand op waarde te schatten. Als Bert Wagendorp in de Volkskrant een lofzang afsteekt over terrorisme-deskundige Beatrice de Graaf, en daarbij een grapje maakt over de ondergesneeuwde positie van ‘meneer de Graaf’, gaat ook bij ons het seksisme-alarm af. Want inderdaad: zoiets lees je nou nooit over de vrouw van Benno Baksteen. Tegelijkertijd zouden we er niet zo snel over durven beginnen tegen vrouwen in, bijvoorbeeld, Saoedi-Arabië, die al dolblij zijn dat ze sinds vorige week een eigen identiteitskaart kunnen krijgen. ‘Nee, bij ons hebben vrouwen het ook niet makkelijk. Of hebben jullie die column van Wagendorp soms niet gelezen?’
Minstens zo ingewikkeld is wat er dezer dagen zoal geldt als feministisch statement. De Pirelli-kalender, waar dit jaar geen sexy, naakte vrouwen op staan, maar sterke, geklede dames, die in de beleving van de gemiddelde automonteur niet heel hoog zullen scoren op de lekker-wijfindex, is er een.
Maar er zijn ook serieuze betogen waarin reality-ster Kim Kardashian, wereldberoemd vanwege omvangrijk achterwerk, als feministisch boegbeeld wordt geroemd omdat ze een fortuin wist te vergaren met een uitgelekte sekstape.
En wat moeten we bakken van de ‘feministische’ korte film Awakenings van lingerie-ontwerpster Marlies Dekkers, waarin Eva vanwege haar ongehoorzaamheid wordt opgevoerd als oer-feministe. Een redenatie waarachter je overigens enig eigenbelang kunt vermoeden. Want als Eva die appel niet had geplukt, liepen we nu nog allemaal naakt door het paradijs, en had Dekkers niemand om die ontzettend empowering bh’s aan te slijten.
<q class="pull-right">Neemt u het ons vooral niet kwalijk, maar het duizelt ons zozeer, dat wij ons heel eventjes terugtrekken uit het feministisch debat.</q>
Net toen we de Hedy d’Ancona-hotline wilden bellen voor een broodnodig stukje duiding, banjerde ook nog onze oude jeugdheldin Chrissie Hynde de discussie binnen. Deze sterke vrouw pur sang werd alom beschimpt omdat ze zichzelf in haar biografie de schuld geeft van een groepsverkrachting, nadat ze op haar twintigste stoned en half ontkleed een clubhuis van een beruchte motorbende binnen ging. Op haar beurt maakt Hynde moderne feministen die in minirokje de straat opgaan en vervolgens klagen over ongewenste intimiteiten uit voor ‘verwende kleuters’.
Tjemig, die Chrissie… Staat het feministisch discours al bol van de als hoofdzaak vermomde bijzaken, gaat zij ook nog eens morrelen aan de enige wet waar wij ons als ietwat verwarde mannen aan konden vastklampen: namelijk dat ‘nee’ altijd ‘nee’ is. 
Dus neemt u het ons vooral niet kwalijk, maar het duizelt ons zozeer, dat wij ons heel eventjes terugtrekken uit het feministisch debat. Waar heb je anders zo’n privilege voor, als male zijnde?

De Week Waarin…we gebruikmaakten van ons male privilege

<div class="lead">Kennelijk zijn er wat klimaatkwartjes gevallen, bij Obama, de paus, Ban Ki-moon, en zelfs Diederik Samsom. Alleen Halbe Zijlstra is nog steeds bang dat bedrijven naar het buitenland vertrekken.</div>
Als je vroeger op een feestje het woord ‘klimaat’ liet vallen, moest iedereen opeens hoognodig naar de wc en stond je al snel in je eentje naar de schaal met gevulde eieren te staren. Maar dezer dagen heeft het klimaat ‘momentum’. Een wat vaag begrip, vergelijkbaar met ‘vorm’ bij een voetballer of ‘X-factor’ bij een zangtalentje. Momentum is de ‘it’ die een doodgewone girl tot ‘it-girl’ maakt.
<div class="figure--right">
<figure id="post-307946 media-307946" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2015/12/Marche_Climat1.jpg" alt="" /><figcaption>Ook bij Ban Ki-moon was het kwartje gevallen. </figcaption></figure>
</div>
Kennelijk zijn er ergens wat kwartjes gevallen. Bij Obama bijvoorbeeld, die bevrijd van het verkiezingsjuk nog even een mooie erfenis wil achterlaten. Of bij de Paus, die zich tussen het voeten kussen door ontpopte als een ware klimaatactivist. Aan de vooravond van de top in Parijs gingen er wereldwijd 600.000 mensen de straat op, en dat waren echt niet allemaal doorgewinterde boomknuffelaars. In de Franse hoofdstad zetten duizenden mensen hun schoenen neer op de Place de la République. Daarbij stonden ook de pauselijke stappers en een paar opvallend hippe sneakers van Ban Ki-moon.
Na een reeks toppen die weinig méér opleverden dan de enorme kerosinewolken van het rondvliegende klimaatcircus, zou je er bijna hoop van krijgen. De urgentie is voelbaar. Het enige waar het nog aan ontbreekt, is een Gandalf-achtig figuur die op de trappen van de Sacré-Coeur zijn staf in de lucht heft en bliksem en donder ontketent, als startschot van de loodzware missie die wij aardbewoners schouder aan schouder dienen te volbrengen. ‘And so it begins…’
Tot zover de sfeer op de planeet. Gaan we over naar Den Haag, waar Diederik Samsom en Jesse Klaver samen een ambitieuze klimaatwet presenteerden om de CO2-uitstoot in 2050 met 95 procent terug te dringen. Op Twitter begon het terstond zuur te regenen. Dat Samsom een draaier was. Goed, gezien ’s mans rol in het kabinetsbeleid viel daar weinig op af te dingen, maar wie kan er nou op tegen zijn dat iemand de goede kant op draait? Wij smeekten er al jaren om: draai, Didi, draai!
Sommigen vonden het gratuit dat het duo een doel stelde voor de opvolgers van hun opvolgers. Tja, het klimaat houdt zich nou eenmaal slecht aan regeerperiodes, dus een langetermijnvisie is precies wat we nodig hebben. En trouwens, die Jesse Klaver kan nooit ouder zijn dan een jaar of zestien, dus tegen die tijd zit hij er vast nog.
<div class="figure--right">
<figure id="post-307949 media-307949" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2015/12/Astrid_Joosten_in_nieuw_decor_Twee_voor_Twaalf__VARA__fotograaf_Leendert_Jansen_vvr.jpg" alt="" /><figcaption>Maar wat dat 2 voor 12 ook weer precies inhield?</figcaption></figure>
</div>
Een klimaatwet!? Bij VVD en CDA leken ze te denken dat ‘twee voor twaalf’ een gezellig tv-programma met Astrid Joosten was. ‘Vlug!’ zeiden Halbe Zijlstra en Sybrand Buma tegen hun fracties. ‘Geef ons leugens en kletsverhalen om aan het Journaal te verkopen.’
Eerst kwam Halbe voor de microfoon. ‘We doen al heel veel,’ zei hij. Ziedaar de leugen. ‘Veel’ is een rekkelijk begrip, maar niet toepasbaar op een land dat wat klimaatinspanningen betreft in Europa helemaal onderaan bungelt. ‘Als we opeens méér gaan doen dan de rest,’ mokte hij verder, ‘vertrekken bedrijven naar het buitenland.’ Hmm, dat was dezelfde redenering die je altijd hoorde als de bonussen in de bankensector gerechtvaardigd moesten worden.
<div class="figure--right">
<figure id="post-307954 media-307954" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2015/12/maxresdefault.jpg" alt="" /><figcaption>De wereld warmer, en wij armer, rijmde Halbe liever.</figcaption></figure>
</div>
Toen Mark Rutte eerder dit jaar op een partijcongres plotseling een kwartiertje last kreeg van idealisme, maakte hij met één woord korte metten met het argu-dreigement dat anders het ‘toptalent’ de grens over ging: ‘Toedeledokie’. Maar Zijlstra wist het zeker. ‘Dan wordt de wereld nog steeds warmer, en wij armer.’ Het rijmde nog ook, en dat zo vlak voor 5 december. Halbe had het maar mooi getroffen met zichzelf.
Toen was het de beurt aan Sybrand. ‘Juist dáárom hebben we die top in Parijs,’ zei hij, ‘om te voorkomen dat alle landen hun eigen beleid gaan voeren.’ Ja, stel je voor: straks worden we net als de Duitsers en de Denen, die wijsneuzen die er zo nodig in moesten slagen geheel op eigen houtje een duurzame revolutie te laten voltrekken.
Nee, we bidden dat er in Parijs een echte doorbraak bereikt zal worden om de CO2-uitstoot terug te dringen. Maar voorlopig happen wij nog even naar adem vanwege de rookgordijnen die onze eigen volksvertegenwoordigers uitstoten.

De Week Waarin… het klimaat zijn hoogsteigen momentum had

<div class="lead">Tadáá: alle ballen op duurzaamheid. De hele mikmak, en snel een beetje. </div>
Het moest de maand van Parijs worden, en dat werd het ook – alleen niet op de manier die we hadden gehoopt. Terwijl vanuit Nederland de People’s Climate March op verstandig schoeisel richting de Franse hoofdstad wandelt om extra aandacht te genereren voor de cruciale klimaattop die aanstaande maandag begint, was het oog van de wereld gericht op de terroristen die in tegengestelde richting de stad waren ontvlucht. 
En daar zal het oog nog wel even blijven hangen. Vanwege de acute dreiging natuurlijk, maar ook omdat er bij een van de omgekomen aanslagplegers een paspoort was gevonden dat zou bewijzen dat hij als vluchteling Europa was binnengekomen. Het kan snel gaan. Dachten we een maand geleden dankzij Halbe Zijlstra dat vluchtelingen, het vrouwelijk deel althans, hier vooral naartoe kwamen om van onze belastingcenten hun borsten op te blazen, inmiddels is het zonneklaar dat al die zogenaamde stakkers gewoon van plan zijn om, nou ja, álles op te blazen. Dus donder lekker op met je klimaattop. Heel nobel dat jullie de City of Lights willen omtoveren tot de City of Spaarlights, maar wij hebben effe wat belangrijkere zaken aan ons hoofd.
<q class="pull-left">Rivieren van bloed, aangericht door de Moezelman, die zien ze. Maar rivieren van wáter, eh nee.</q>
Terrorisme en vluchtelingenstromen aan de ene kant en het klimaat aan de andere: het zijn thema’s die zelden in één adem genoemd worden. Opvallend genoeg zijn het grofweg dezelfde opiniemakers die hoofdletters en uitroeptekens tekortkomen om ons te doordringen van de gevaren van moslimterreur en vluchtelingenstromen, die er tegelijkertijd genoegen in lijken te scheppen de gevolgen van klimaatverandering zoveel mogelijk te bagatelliseren en klimaatactivisten weg te zetten als gekkies en halve criminelen. De rivieren van bloed, aangericht door de Moezelman, die kunnen ze zich maar al te levendig voorstellen. Maar rivieren van wáter, eh nee, dat vinden ze als inwoners van een land dat half onder de zeespiegel ligt maar ongefundeerde doemdenkerij. Dat de publieke omroep tijdelijk elke dag vijf (!) minuten zendtijd wijdt aan een itempje over de klimaatmars is volgens de hoofdredacteur van Elsevier niets minder dan ‘vulgaire agitprop’ – vooral niet te verwarren met stijlvolle agitprop.
Dit alles is best raar, want er zijn wel degelijk verbanden. Volgens een Amerikaans onderzoek begon de oorlog in Syrië met een opstand van boeren tegen Assad na een jarenlange droogte – vanwege klimaatverandering dus. Ook weten we dat IS zijn macht in hoge mate dankt aan de verkoop van olie. De Russen hebben konvooien met tankwagens gebombardeerd, wat een oplossing zou kunnen zijn, maar zeker geen duurzame. Wat nou als we die olie gewoon niet kochten? Hoppa! Jihadi’s kijken lelijk op hun neus, volle tankwagens onverrichterzake terug naar Raqqa, Heilige Oorlog afgelast wegens gebrek aan inkomsten, vluchtelingenstroom droogt op. De enige reden waarom dit niet kan, is dat we snakken naar die olie – die het kalifaat voor een vriendenprijsje van de hand schijnt te doen (‘gratis zuiltje uit Palmyra erbij?’). Het enige antwoord dat we daarop kunnen bedenken is, tadáá: duurzaamheid. Alle ballen op schone energie, elektrische auto’s, hogesnelheidstreinen, zonnepanelen, de hele mikmak, en snel een beetje. Dan hoeven we straks ook niet meer koste wat kost bondgenoot te blijven van een abject regime als dat van Saoedi-Arabië, en kunnen we die sjeiks vertellen dat ze met hun olie maar lekker de rug van hun vrouw moeten insmeren.
Een utopie? Misschien. Maar er kunnen nooit meer haken en ogen zitten aan ons plan dan aan elke geopolitieke oplossing voor de clusterfuck in het Midden-Oosten die we de afgelopen tijd voorbij hoorden komen. En wellicht kunnen we de moslimalarmisten annex klimaatsceptici alsnog over de streep trekken met dit argument: doen we niets aan het klimaat, dan zal de vluchtelingenstroom nog veel en veel groter worden. Vijfentwintig miljoen Bengalen hebben hun koffers al klaarstaan. En hoe lastig ook, met zo’n ouderwets ‘Rot op naar je eigen land!’ kom je nergens wanneer dat eigen land niet meer bestaat.

De Week Waarin… we de oplossing hadden voor klimaat én vluchtelingen

<div class="lead">Tóch naar de intocht, tóch naar het café. Een angstig &#8216;même pas peur’. In antwoord op de totale gekte van IS wisten we eventjes niets beters te verzinnen dan rustig blijven doorademen.</div>
Dus daar liepen we dan, tijdens de meest mistroostige Sinterklaas-intocht sinds mensenheugenis, fanatiek te knagen op half doorweekte pepernoten en extra hard mee te zingen met feestelijk bedoelde liedjes die telkens weer door de wind aan flarden werden gereten. Of er nu opvallend veel roetpietjes rondliepen, of dat het allemaal verregende blackfaces waren – het was onduidelijk en kon ons ook eigenlijk verdomd weinig schelen. Burgemeester Eberhard van der Laan had de avond ervoor aan tafel bij Jeroen Pauw opgeroepen vooral niet weg te blijven bij het kinderfestijn. Want tja, angst, en dan hadden die klootzakken precies wat ze wilden.
Dus daar liepen we the day after the day after, vóór Eberhard en tegen de angst. Maar eerlijk gezegd voelde het nogal armoedig, het besef dat dit het enige was dat we in reactie op het bloedbad in Parijs konden doen.
Goed, we hadden natuurlijk onze Facebook-foto van een rood-wit-blauw filtertje kunnen voorzien, de gevel van ons huis vol kunnen hangen met peertjes in dezelfde kleuren en de vleugel op het dak kunnen hijsen om de hele dag John Lennons ‘Imagine’ te pingelen. Maar ja, wat schoot je er in godsnaam mee op?
We hadden ons uiteraard ook ouderwets kunnen onderdompelen in verhitte online-discussies waarin Koranteksten naar ieders believen uit hun verband werden getrokken en moslims óf allemaal kwaadaardige geesten waren, óf allemaal een enorme verrijking voor onze samenleving – áls we ze verdorie maar tijdig aan een stageplek hadden geholpen. Maar hoe erg ook, na New York, Bali, Madrid, Londen, Theo en Charlie hadden we zo langzamerhand een zekere routine ontwikkeld en wisten we dat al die gezwollen opinies en als duiding vermomde meninkjes niemand ene centimeter verder hielpen. We raakten er vooral erg opgefokt van.
<q class="pull-left">Als we eerlijk waren, hadden we wél angst.</q>
On y va, dus. Júíst naar die intocht. Of beter nog: júíst naar le café, en au popconcert. Want Côtes du Rhône is machtiger dan de bomgordel. Rock-’n-roll is machtiger dan het kromzwaard, fils de pute! Tja, het was misschien de juiste instelling, maar tegelijkertijd weinig meer dan een flinterdun bezweringsritueel. Iets dat pijnlijk geïllustreerd werd door de paniek die uitbrak op de Place de la Republique toen daar tijdens een rouwbijeenkomst een paar ondefinieerbare knallen klonken, en een spandoek met de tekst ‘même pas peur’ eenzaam wapperend achterbleef. Als we eerlijk waren, hadden we wél angst. En ‘ze’ zouden dan misschien nooit van ons winnen, we hadden inmiddels wel een paar keer dik van ze verloren – om maar eens een voormalige Ajax-adviseur te parafraseren.
Wat restte was realiteitszin van het type ‘de kans dat je onder een auto komt is nog altijd veel groter’. Wie zoiets opmerkte, klonk een beetje als die vervelende oom die je vijf minuten na de uitschakeling in een WK-finale op je schouder ramt met de mededeling: joh, het is maar een spelletje. Hij had weliswaar gelijk, maar je wilde het toch even niet horen.
De realiteit was dat er een dag voor ‘Parijs’ een vreselijke aanslag plaatsvond in Beiroet, waar niemand zijn Facebook-foto voor aanpaste, (al was het maar omdat we geen idee hadden hoe de Libanese vlag eruitzag), laat staan dat iemand zichzelf uit solidariteit als Beiroetpiet schminkte. De realiteit was ook dat er voor de langere termijn een nog veel groter probleem speelde dan IS, en dat uitgerekend Parijs deze maand het decor moest worden van een keerpunt in de bestrijding daarvan: klimaatverandering. Er was zelfs een mars van activisten op weg naar de stad, in een poging de wereld er van te doordringen dat het nu echt twee voor twaalf was. Maar te vrezen valt dat hun momentum danig verstoord is door een stel godsdienstwaanzinnigen voor wie het einde der tijden niet vroeg genoeg kan komen.
Maar misschien was de realiteit op dit moment vooral dat dergelijke realiteitszin een beetje onkies voelde, zoals elke poging tot zingeving zinloos leek, en wij in antwoord op de totale gekte van IS eventjes niets beters wisten te verzinnen dan rustig blijven doorademen.

De Week Waarin… elke poging tot zingeving zinloos leek

<div class="lead">
Het moet wat ons betreft nodig uit de taboesfeer getrokken worden: young privilege. Max, Meneer Aart, Sinterklaas&#8230; de senior is stelselmatig de sigaar.
</div>
Televisie, zo hoor je al tijden, is een medium van het verleden. Op hippe feestjes is er altijd wel iemand die trots meldt dat hij zijn toestel de deur heeft uitgedaan. Meestal van die types die, wachtend op een soja decaf latte, in het linkervenster van hun Google Glass even een TED-talk meepakken, terwijl het rechterglas ze op de hoogte stelt van de laatste Buzzfeed-filmpjes that will restore your faith in humanity. Maar is het eigenlijk wel waar? Niet alleen tref je hoogstzelden een gloednieuwe breedbeeldbuis aan bij het grofvuil, het was de afgelopen week ook geen TED-talk die de nationale gemoederen verhitte, maar een klassiek tv-programma. Van de publieke omroep nog wel.
Groot was de ophef over het verdwijnen van Sesamstraat, niet in de laatste plaats omdat het kinderprogramma zijn plekje moest afstaan aan, nota bene, Tijd voor Max, een talkshow van de gelijknamige ouderenomroep. En dat was tekenend. Sterker, het legde iets bloot dat wat ons betreft nodig uit de taboesfeer getrokken moet worden: de stelselmatige, institutionele discriminatie van ouderen in ons land. Of anders gezegd: de alomtegenwoordigheid van young privilege.
Overal hoorde je jonge ouders roepen dat Sesamstraat een kindertraditie is waar ‘ze’ met hun poten vanaf moesten blijven. Maar nog afgezien van het feit dat ze waarschijnlijk vooral treurden over het verlies van dat ene jengelloze kwartiertje, waarin het kroost zich laafde aan Pino en zij snel even aan de Pino Grigio, gingen ze daarmee volledig voorbij aan de pijn van al diegenen die al decennialang prima kunnen tellen en allang bekend zijn met de oneindige mogelijkheden van de letter S.
Voor de 4,1 miljoen 55-plussers in Nederland is Sesamstraat toch vooral het programma van die ronduit schandelijke stereotypering van de mens-van-zekere-leeftijd. En dan hebben we het natuurlijk over het personage Meneer Aart. Een vervelende ouwe vent in een slecht zittend pak die ballen van kinderen afpakt en te chagrijnig is om zijn eigen verjaardag te vieren. Je kunt wel raden wat zoiets in een kinderhoofdje doet, qua beeldvorming over ouderen. Dat je daar nooit eens iemand over hoort, is nu precies die blinde vlek die young privilege met zich meebrengt.
<q class="pull-left">Hoe leuk is het eigenlijk om elk jaar weer te benadrukken dat de Sint alle kinderwensen moet opschrijven in een groot boek omdat hij het anders vergeet?</q>
En dan stond de volgende hete discussie over een tv-programma alweer in de coulissen te trappelen. Er schijnt bij het Sinterklaasjournaal een en ander te doen te zijn over de huidskleur van ’s mans helpers. Maar tien tegen één dat de scriptschrijvers ook dit jaar weer achteloos voorbij gaan aan die akelige stigmatisering waar de senioren zo onder gebukt gaan. Dus laten wij het maar eens héél duidelijk stellen: niet alle bejaarden hebben een lange grijze baard en praten in een plechtstatige bastoon. Niet alle bejaarden overwinteren in Spanje en zijn zo hulpbehoevend dat ze constant een stuk of dertig mantel- en mijterzorgers in hun buurt moeten hebben. En hoe leuk is het eigenlijk om elk jaar weer te benadrukken dat de Sint alle kinderwensen moet opschrijven in een groot boek omdat hij het anders vergeet? Niet iedereen is verdorie even handig met de cloud. En bovendien: alzheimer is echt niet om te lachen.
Wie niet snapt welke desastreuze uitwerking young privilege heeft op onze maatschappij, moet eens met een buitenlandse blik naar de kwestie kijken. Zelfs in de meest achterlijke landen worden bejaarden liefdevol in huis genomen en zijn ouderen in de eerste plaats wijze mannen en vrouwen bij wie je te rade gaat. Dat het er bij ons zo anders aan toe gaat, heeft natuurlijk alles te maken met de structurele ondervertegenwoordiging van ouderen op de mediaredacties. Daardoor is het perspectief altijd jong en zou je bijna gaan geloven dat het er werkelijk iets toe doet dat Twitter de favorietenknop heeft veranderd van een sterretje in een hartje. Goddank staat de Vrij Nederland-redactie in deze discussie zoals altijd weer aan de goede kant. Lang voordat er een omroep naar hem vernoemd werd, hadden wij al een Max. En iedereen heeft altijd tijd voor hem.
<div class="info-box">
Meneer Aart is trouwens terecht kwaad, schrijft Zwaan Lakmaker. Zie <a href="https://www.vn.nl/meneer-aart-is-boos-en-terecht-sesamstraat/">hier</a> het pamflet: Sesamstraat moet blijven!
</div>

De Week Waarin… young privilege maar eens uit de taboesfeer moest

<div class="lead">
De afgunst gierde ons door het lijf. Waarom zijn onze voetballers niet zo keurig als hun rugbyende collega&#8217;s? Waarom zitten wij met Rutte en hebben zij Obama? Waarom zetten de Belgen hun gekkies wél buitenspel? Nee, CBS, zo kalm zijn we helemáál niet.
</div>
Het is onderzocht door het CBS en het stond in de krant, dus het is zo: Nederlanders zijn ontzettend gelukkig, de mannen nog net iets meer van de vrouwen. Ruim 68 procent van de heren is ‘(bijna) altijd gelukkig’, de dames kachelen daar vier procentjes achteraan. Opvallend genoeg zegt 79,4 procent van de mannen ‘(bijna) nooit somber en neerslachtig’ te zijn, terwijl maar liefst 87 procent ‘(bijna) nooit in de put’ zit. Bij de vrouwen is dat verschil zelfs 12 procent. Kennelijk vindt een deel van de bevolking het leven regelmatig één bak ellende, maar heeft het daar an sich weer geen enkele moeite mee.
<q class="pull-left">Het Nederlanderschap is dus eigenlijk weinig minder dan een uitgelaten polonaise van wieg tot graf.</q>
Het is een compleet ander beeld dan dat wat dagelijks oprijst uit de kranten en de peilingen van Maurice de Hond, maar het Nederlanderschap is dus eigenlijk weinig minder dan een uitgelaten polonaise van wieg tot graf. Als het een keer regent, dan regent het confetti.
Alles goed en wel, maar wij waren weer eens niet gebeld door het CBS. Terwijl we graag hadden verteld dat we vooral kampten met afgunst en het gevoel dat alles zoveel groener was aan de andere kant van de schutting. Waarom kon dat op papier zo gewelddadige rugby, gespeeld door vervaarlijk ogende kerels waar Badr Hari twee keer in past, een toonbeeld van beschaving zijn, terwijl ons onschuldige balspel het toneel was geworden van verwende prinsjes, hersenloze hooligans, spandoeken waarop Johan Cruijff zijn levensbedreigende ziekte nog eens wordt ingewreven, en kinderen die met de naam Xess Xava door het leven moeten?
Waarom kon president Obama de ene dag tranentrekkend speechen over het zoveelste schietincident in zijn land, en de volgende dag vaderlijk en grappig Halloween vieren met een peuter in een Pausmobiel, terwijl wij zaten opgescheept met een man die zich helemaal senang voelt als gasthoofdredacteur van de Margriet, en verder stelselmatig wegduikt zodra het er werkelijk toe doet? Als Mark Rutte nu opeens het volk streng zou toespreken over, bijvoorbeeld, de hysterische toon van het asieldebat, zouden we waarschijnlijk massaal op de zijkant van onze televisie gaan slaan, in de veronderstelling dat-ie stuk was.
Nee, zeker toen we lazen dat het gros van de Nederlanders bij het ontwaken meteen op de tast de rolfluit en de roze bril van het nachtkastje grist, waren we niet trots op ons gesikkeneur. Goddank hadden we reden om aan te nemen dat we niet helemáál alleen stonden in onze afgunst. Wilma Mansveld, bijvoorbeeld, zit naar verluidt thuis driftig te prikken in voodoo-poppetjes met een paar neusharen van Melanie Schultz, een teennagel van Tineke Netelenbos, een lik oorsmeer van Karla Peijs en wat navelpluis van Camiel Eurlings. Allemaal hadden ze minstens zo hard bijgedragen aan de Fyra-puinhoop, dus waarom moest alleen zíj nu op de blaren zitten? Dat ellendige systeem van ‘politieke verantwoordelijkheid’; een winterschilder wordt toch ook niet ontslagen omdat het kozijn dat zijn voorganger Jantje van Leiden ooit in de verf zette, begint af te bladderen?
We konden goed meevoelen met Wilma, al snapten we het ook wel weer. Als je jaren later nog afgerekend kunt worden op je geklungel, wil er geen verstandig mens meer de politiek in. Dan hou je alleen de échte gekkies over. En wat dat betreft zijn we al ruim genoeg bedeeld. Geert Wilders virtueel premier van Nederland, een neonazi te gast aan de belangrijkste talkshowtafel, en brede media-aandacht voor een afgeserveerde advocaat die de regering voor de rechter sleept wegens haar staatsgevaarlijke asielbeleid.
De afgunst gierde ons door het lijf. Richting de Belgen ditmaal, die indertijd gewoon een gezellig cordon sanitaire om rechtse engerds hadden gezet, en waar het er nu heel wat beschaafder aan toe gaat dan bij ons.
Volgens het CBS is 72,2 procent van de Nederlandse mannen ‘(bijna) altijd kalm en rustig’. Zou het eerbiedwaardige instituut haar data wellicht delen met de media, zodat die weten dat ze alleen bij de overgebleven 27,8 procent hoeven aan te kloppen?
<div class="info-box">
Deze column staat deze week in de papieren Vrij Nederland. Voor de gelegenheid bieden we &#8216;m hier gratis aan. Een <a href="https://www.vn.nl/service/abonnees/">abonnement</a> misschien?
</div>

De Week Waarin… we weer eens jaloers waren op onze buren

<div class="lead">
Je zou toch bijna willen zeggen dat Wilders begint te lijken op&#8230; Toch? Nee, die vergelijking kunnen we niet maken. Nee, man. We zouden niet dúrven.
</div>
Waren we Drie Dwaze Dagen lang bij nacht en ontij opgestaan om sjaals, mutsen en thermo-ondergoed in te slaan, kroop de kou nog steeds langs onze rug omhoog. Dat lag niet alleen aan de herfst. De terrassen zaten nog overvol, maar onze gevoelstemperatuur schommelde zo rond het nulpunt. Het moest haast wel komen door die onbehaaglijke indruk dat Het Kwaad overal om ons heen de kop op stak. Het Kwaad? Nou nou, kom kom. Jullie bedoelen zeker die bezorgde burgers die, zonder een beetje fatsoenlijk geïnformeerd te worden, opeens geconfronteerd worden met grote groepen asielzoekers in hun dorp? Ja, die zijn er ook, maar nee: we bedoelen Het Kwaad. PVV’ers die stelselmatig mensen angst aanjagen door vluchtelingen gelijk te stellen aan iets wat het midden houdt tussen Osama Bin Laden en Marc Dutroux, en ondertussen consequent het woord ‘nepparlement’ papegaaien en oproepen tot ‘verzet’. Neonazi’s die bij dat woord een daad voegen, stad en land afreizen om inspraakavonden over diezelfde asielzoekers te kapen en voorstanders al rechterarmstrekkend de mond snoeren met het voornemen er ‘een piemel’ in te stoppen. Dat Kwaad dus.
<q class="pull-left">Niet dat we toen en nu willen gelijkstellen, maar sommige overeenkomsten leken ons moeilijk te negeren.</q>
Verwarrend genoeg frequenteren ze elkaars verjaardagen niet, laat staan dat ze gezamenlijk vakantiekampen organiseren. Naar de smaak van de laagschedelige kaalkoppen zijn Wilders en de zijnen namelijk te vriendelijk voor het joodse volk. Nog verwarrender was het om één van die types in de krant aan te treffen met een Palestijnensjaal om de nek – niet alleen de traditionele klederdracht van, nu ja, de Palestijnen, maar ook sinds jaar en dag die van anti-fascisten.
Hoe dan ook, wij hikten aan tegen een taboe. Want iets deed ons ergens aan denken. Om een klein beetje preciezer te zijn: aan een zekere periode in de vorige eeuw die niet voor iedereen even florissant uitpakte, voor niemand eigenlijk. Niet dat we toen en nu willen gelijkstellen, we waren er destijds trouwens niet eens bij, maar niettemin leken sommige overeenkomsten moeilijk te negeren. Xenofobe volksmenners die het parlement ondergraven, bijvoorbeeld. Tegen een achtergrond van een crisis. Maar ja, straks kregen we weer naar ons hoofd dat we aan het ‘Godwinnen’ waren.
Wat een vreemd verschijnsel eigenlijk, zeker in een tijd waarin iedereen om het hardst roept dat ie alles mag zeggen. Bovendien: niemand betwist het idee dat je van de geschiedenis kunt leren. Anders zou er elke week een fabriek in vierkante wielen worden geopend en bouwden we ieder groot schip volgens de blauwdruk van de Titanic. Ook is het geen enkel probleem om vergelijkingen te maken met ándere ellendige perioden of figuren uit de geschiedenis. Je kunt gewoon zeggen dat moslims nog altijd in de middeleeuwen leven, terwijl onze Turkse groenteboer tulband noch kromzwaard draagt. Je kunt Emile Roemer zomaar uitmaken voor Mao, terwijl wij in het laatste SP-programma toch echt geen plannen aantroffen om de halve bevolking de hongerdood te laten sterven.
Maar die ene vergelijking, waar vrijwel alle politici en journalisten doodsbenauwd voor terugdeinzen… Nee, die kán inderdaad niet als je beweert dat Wilders een kloon van Hitler is. En ja, er was een periode – zie Janmaat, zie Fortuyn – waarin ‘links’ andersdenkenden maar al te graag op die manier het zwijgen oplegde. Maar zo langzamerhand begint het weer raar te worden om steeds maar met een grote boog om de parallellen met de jaren dertig heen te laveren.
Het heet dat de Godwin elke discussie doodslaat. Maar neem het Zwarte Pieten-debat: refereren aan het slavernijverleden was toch lange tijd een beetje de Godwin van zwart Nederland – althans, in de ogen van tegenstanders. En er is heel wat afgeprutteld, maar inmiddels snapt een flink deel van de blanke bevolking toch op zijn minst dat Zwarte Piet veel donkere mensen tegen de borst stuit. De discussie is allesbehalve dood. 
Dus als we nou eens afspraken dat Wilders niet Hitler is. Maar dan ook écht niet, hè. Hij lijkt niet eens! Kunnen we dan misschien van dat taboe op de Godwin af? Wie weet steken we er nog iets van op.

De Week Waarin…iets ons ergens aan deed denken

<div class="lead">Het was niet altijd even gemakkelijk, maar we moesten het maar eens hardop zeggen: ich bin ein Gutmensch.</div>
We weten niet hoe het met u zit, maar wij zijn al een tijdje in de war. Dat zit zo: ooit was het een pre als je in ingewikkelde kwesties de nuance probeerde te zoeken, het hoofd koel hield en gewoon een beetje vriendelijkheid wilde betrachten. Als je er, kortom, naar streefde om het goed te doen. Wat allemaal nog lang niet eenvoudig was, maar hé: daarom was het ook een streven. Wie tegenwoordig hardop voor dat streven uitkomt, geldt in bepaalde kringen meteen als verdacht. Die is een ‘goedmens’, of ‘Gutmensch’ – want we mogen dan inmiddels dikke vrienden zijn met onze oosterburen, de Duitse taal leent zich nog altijd uitstekend voor vileine diskwalificaties. Oké, we weten ook wel dat het, sinds Michael Jackson stond te piepen hoe ‘bad’ hij wel niet was, allemaal een beetje een taalkundig doolhof is geworden, qua goed en slecht. Maar toch, het blijft een ongelooflijke irritante term, dat ‘goedmens’. Of je nu linksom of rechtsom lult, goed is gewoon beter dan slecht, en wie het daar niet mee eens is, kan hier ter redactie gratis een stomp voor zijn harses komen halen.
<q class="pull-left">Of je nu linksom of rechtsom lult, goed is beter dan slecht, en anders kan je hier een stomp komen halen.</q>
Niettemin werd onze verwarring afgelopen week alleen maar groter. Want waar sta je als Gutmensch bijvoorbeeld in de Syrië-kwestie? Je bent tegen dictators, tegen IS, sowieso tegen oorlog en trouwens ook tegen Poetin. Dus dat die laatste zich aldaar meldde op het strijdtoneel, was slecht nieuws – toch? De Russische beer is ongelikt, zijn intenties dubieus. Dus wat moest je met het stemmetje in je oor dat fluisterde dat een vleugje ongeliktheid in die regio onderhand geen kwaad kon? Ja, het is Poetin er vooral om te doen Assad in het zadel te houden, maar hé, met een beetje geluk werd IS bij wijze van collateral damage eindelijk verslagen – en kunnen wij voortaan ’s ochtends zonder al die misselijkmakende krantenfoto’s weer gewoon onze Brinta binnenhouden.
Als de goedmens een actieheld was, dan werd Donald Trump ongetwijfeld gecast als de evil villain. Een enge clown die na de zoveelste schietpartij op een school doodleuk beweerde dat Amerika méér wapens nodig heeft. In datzelfde interview stelde Trump dat het Midden-Oosten stabieler zou zijn als types als Saddam Hoessein nog gewoon aan de macht waren. Hmm, wacht effe: toen wij als goedmensen dik tien jaar geleden demonstreerden tegen George W. Bush omdat hij onder valse voorwendselen het verkeerde land aanviel, wreven diens aanhangers ons maar al te graag onder de neus dat we het daarmee de facto opnamen voor een massamoordenaar. Een argument dat ons ons indertijd licht ongemakkelijk deed voelen. Bijna even ongemakkelijk als wanneer je als goedmens opeens verdomd weinig weet af te dingen op een uitspraak van The Donald.
Gelukkig is er altijd nog Obama, die weer messcherp speechte na de schietpartij in Oregon. Minder wapens en strengere wetten in de strijd tegen zinloos geweld – zo hoor je het als goedmens graag. En misschien kon de president dan ook meteen zijn eigen wapens wat beter in bedwang houden. Want nog geen dag later een ziekenhuis van Artsen zonder Grenzen in Afghanistan bombarderen – veel zinlozer wordt het niet.
Nee, goedmenselijkheid, het was niet altijd even makkelijk. Maar goddank was er nog altijd de PVV-demonstratie in Almere tegen de ‘asieltsunami’. Zelf wisten we ook wel dat de vluchtelingenstroom niet alleen gezellige muziek en culinaire verfijning met zich meebrengt, en dat zich onder hen ook heus een paar zeikerds en types met nare opvattingen bevinden. Maar door de blinde haat van de Wilders-adepten (‘Ik hoop dat u verkracht wordt door een islamiet’, ‘Als er een aan mijn kind komt, steek ik hem dood’), en de totale onwil om zich ook maar een beetje in het lot van door oorlog op drift geraakte mensen te verplaatsen, wisten we wel weer één ding heel zeker: waar we ook stonden, het was niet aan de kant van deze club. En al klonk het uit je eigen mond wat aanmatigend, dan moest je het misschien maar eens hardop zeggen. Ich bin ein Gutmensch.

De Week Waarin… we als Gutmensch uit de kast kwamen

<div class="lead">GeenStijl verovert Europa, Cruijffs Ajax in het praathuis aan de eikeltjeskoffie. Nou, lekker dan.</div>
Als Johan Cruijff in zijn onnavolgbare wijsheid een plan lanceert om Ajax binnen vijf jaar terug te brengen aan de Europese top, dan vinden wij dat ogenblikkelijk enorm goed nieuws (nou ja, dat vindt de ene helft van De Week Waarin. De andere helft, geboren in Rotterdam, zit nu demonstratief met zijn rug naar de computer, maar deze rubriek spreekt nu eenmaal met één mond).
Liefde en ontzag voor Johan – ‘Jo-hán’ voor ingewijden – werd ons met de paplepel ingegoten. Als we hem niet begrepen, en dat was vaak, dan lag dat vanzelfsprekend aan ons. Behalve dat hij de beste voetballer én trainer is die we ooit zagen, helpt hij ook nog kansarme kindjes aan een broodnodig voetbalveldje. Als we Frits Barend mogen geloven – althans, dat was ongeveer de strekking van <a href="https://www.vn.nl/het-linkse-verhaal-over-cruijff-in-rechts-spanje/" target="_blank">het stuk</a> dat hij onlangs schreef voor ons jubileumnummer – bracht El Salvador bijna hoogstpersoonlijk het Franco-regime ten val. Vraag een beetje rond in de cafés in Betondorp, en Cruijff heeft achter de schermen tevens een cruciale rol gespeeld bij het droogpompen van de Flevopolder, de val van het kabinet Den Uyl en het beëindigen van de Molukse treinkaping.
Toen begon Cruijff zijn ‘fluwelen revolutie’, die vorige week door Marco van Basten werd afgedaan als een ‘fabeltjeskrant’. En inderdaad: van fluweel was er weinig. Het zittende bestuur werd op intimiderende toon bejegend, Edgar Davids kreeg zelfs min of meer racistische beschimpingen naar zijn hoofd. De trouwe vazallen van de Krant van Wakker Nederland begonnen een snoeiharde campagne tegen de Ajax-leiding, terwijl de chef-sport tot op de dag van vandaag blijft volhouden dat er niet zoiets bestaat als een ‘kamp-Cruijff’ – een bewering waar Saddam Hoesseins legendarische minister van Informatie Mohammed al Sahaf (‘There are no Americans in Iraq!’) nog een puntje aan had kunnen zuigen. Uiteindelijk – maar we leggen natuurlijk geen verbanden – stonden er hooligans in de tuin van de directeur die geacht werd op te krassen, kraaide Cruijff victorie, en vijf jaar later is aansluiting bij de Europese top… eeh, nog precies even ondenkbaar als het vijf jaar geleden was.
<q class="pull-left">Nou, lekker dan. GeenStijl verovert Europa, Cruijffs Ajax in het praathuis aan de eikeltjeskoffie.</q>
Als GeenStijl een handtekeningenactie start om een nationaal referendum af te dwingen, dan vinden wij dat bij voorbaat een héél slecht plan – zeker als die campagne wordt aangezwengeld door een knuppelachtig ding met een matrozenpetje luisterend naar de naam Jan Roos en de vrouwenhatende ijdeltuit Thierry Baudet. Als Geert Wilders er dan ook nog enthousiast bovenop springt, steken wij maar al te graag onze vingers in de oren en beginnen heel hard de Internationale te zingen. Maar goed, ooit komt aan de schier oneindige couplettenreeks van dat prachtlied een einde en ontkom je er niet aan kennis te nemen van de inhoud van het plan. En tja, je kunt het bijzonder ironisch noemen dat een blog dat iedereen met een ander wereldbeeld dan het hunne met satanisch genoegen tot op de enkels afzaagt, zich nu opwerpt als hoeder van de democratie.
En of het macropolitiek en geo-ergonomisch nou zo verstandig is om dat associatieverdrag met Oekraïne te dwarsbomen… we hebben eerlijk gezegd geen flauw idee. Dat Vladimir Poetin zich in zijn handen schijnt te wrijven, lijkt ons in elk geval geen aanbeveling. Bovendien bewaren we aan het meest recente voorbeeld van volksraadpleging nou niet al te warme herinneringen. Koningslied, anyone?
En toch. Als ze bij GeenPeil, zoals ze zelf beweren, vooral willen aantonen dat het met de EU in democratisch opzicht nou niet al te jofel gesteld is, dan… eh, hebben ze daar gewoon volkomen gelijk in.
Nou, lekker dan. GeenStijl verovert Europa, Cruijffs Ajax in het praathuis aan de eikeltjeskoffie, en onze lang gekoesterde vooroordelen aan diggelen. De kaarten waren opnieuw geschud, en stevig ook. Dat zal even wennen zijn, straks, als we bij het haardvuur weer met het gezin aan het kwartetten slaan.
‘Mag ik van jou, van de roekeloze intriganten, Johan Cruijff?’
‘Heb ik niet. Mag ik dan van jou, van de hoeders der democratie, Jan Roos?’
<div class="info-box">
Deze column komt uit de Vrij Nederland van deze week en bieden we voor de gelegenheid gratis online aan. Misschien wil je ons helpen dit mogelijk te blijven maken door een <a href="https://www.vn.nl/service/word-lid/" target="_blank">proefabonnement</a> te nemen?
</div>

De Week Waarin… lang gekoesterde vooroordelen aan diggelen vielen

<div class="lead">
Goed, praktisch zullen er misschien haken en ogen aan zitten, en ook ethisch zal er vast wel iets te muggenziften zijn, maar toch: angstremmers door het leidingwater, zouden we dat niet eens voorzichtig moeten overwegen?
</div>
Want recapituleer even mee: in Rotterdam ontruimden ze een Thalys omdat een zestienjarige jongen zich had opgesloten op de wc, alsmede een UWV-kantoor dat een envelop met as had ontvangen. Vanwege een onbeheerde tas werden zowel het station van Antwerpen als het pand van RTV Utrecht schoongeveegd. In Amsterdam werd een toerist gearresteerd omdat hij een paraplu bij zich droeg, in Texas een veertienjarige scholier omdat hij zijn leraar zijn zelfgemaakte klok liet zien. En dat alles in één week tijd. Telkens omdat er gevreesd werd voor een bom, kalasjnikov, poederbrief of iets anders engs uit het terrorismehandboek. Maar telkens bleek er nog geen spatje stront aan de knikker.
<div class="figure--right">
<figure id="post-297882 media-297882" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2015/09/42-76928677.jpg" alt="" /><figcaption>Help, een tikkende tijdbom&#8230; of een knap geknutselde klok. Foto: Vernon Bryant/Dallas Morning News/HH</figcaption></figure>
</div>
De angst heeft ons inmiddels zo in de greep dat het bijna op een collectieve stoornis lijkt. Je kunt niet eens meer naar de bouwmarkt voor een rol duct tape zonder het risico te lopen door een stel alerte burgers tegen de grond te worden gewerkt, laat staan dat je nog met buikgriep in een hogesnelheidstrein durft te stappen. Alsof er al niet genoeg is om doodsbenauwd voor te zijn, blijken we nu ook nog al die ‘vluchtelingen’ te moeten wantrouwen. Natuurlijk, dat ze huis en haard hebben moeten achterlaten om moord en verkrachting te ontlopen is heel vervelend, maar dat wil uiteraard niet zeggen dat het zelf lieverdjes zijn. Het blijven immers moslims.
De inwoners van Weert die anoniem hun verhaal deden in De Telegraaf, hadden maar weinig nodig om tegen de komst van duizend asielzoekers te ageren. ‘Er hoeft maar één gek tussen te zitten,’ luidde de redenatie. Welnu, reken maar dat die ertussen zit. Vroeg of laat zal één van die duizend Syriërs iets doen dat niet door beugel kan: een brood stelen, een klap uitdelen, of misschien zelfs wel een vrouw lastigvallen. Kwestie van statistiek. Mensen plegen nu eenmaal misdaden. Maar in die wetenschap zou je evengoed tegen de komst van duizend nieuwkomers uit Aa en Hunze kunnen protesteren.
<div class="figure--right">
<figure id="post-297886 media-297886" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2015/09/ANP-34194664.jpg" alt="" /><figcaption>Wat eng, een poederbrief&#8230; of een beetje as. Foto: Bas Czerwinski/ANP</figcaption></figure>
</div>
Niettemin zal de boze burger bij het eerste incident zijn gelijk bevestigd zien dat alle vluchtelingen geweerd dienen te worden. Een generalisatie waar net zo weinig bewijs voor is als de stelling dat rechtse politici niet deugen omdat ze bij de PVV en VVD toevallig meer veroordelingen op hun naam hebben staan dan de populatie van het gemiddelde asielzoekerscentrum. Of dat de vrouw van Geert Wilders vast niet vies is van een moppie xenofobie omdat ze uit Hongarije komt – nee wacht, dat is misschien niet zo’n goed voorbeeld.
<div class="figure--right">
<figure id="post-297884 media-297884" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2015/09/hh-50200012.jpg" alt="" /><figcaption>Maar hij zou eens flink door een&#8230; nou ja, natuurlijk, je schrijft het niet op. Foto: Phil Nijhuis/HH</figcaption></figure>
</div>
Nu kun je het de inwoners van kleinere gemeenten niet eens kwalijk nemen dat ze ervan schrikken als er opeens zo’n vluchteling door de dorpsstraat loopt. Vaak is de enige allochtoon die ze tot dan toe kenden de uitbater van het plaatselijke Chinese restaurant. Wat ze verder over buitenlanders weten, hebben ze doorgaans uit De Telegraaf, en dat zijn zelden berichten van de strekking: hoera, Ahmed heeft een stageplek gevonden! Xenofobie is tenslotte vaak een vorm van onwetendheid. Maar dat is precies wat Geert ‘Moeders houdt uw dochter binnen’ Wilders níet verweten kan worden. Hij weet exact hoe de feiten in elkaar steken. Bij hem is dan ook geen sprake van onberedeneerde angst, maar van ingecalculeerde haat. Wedden dat Wilders nu al, nattedromend van een klinkende verkiezingswinst, aan het vlassen is op een oneliner die nóg grover is dan die over die testosteronbommen? Het is op het ziekelijke af.
En het ergste is: het is nog besmettelijk ook. Voor je het weet zit je als representant van de linkse kerk schuimbekkend een stukje te tikken en denk je vreselijke dingen als: die Wilders zou gvd zelfs eens door een flinke vluchteling in zijn verkrampte achterwerk&#8230; 
Natuurlijk, je schrijft het niet op. Maar toch: haatremmers, zijn díe eigenlijk al op de markt?

De Week Waarin… angst en haat om voorrang streden

<div class="lead">
We zaten instemmend mee te knikken en ergerden ons tegelijkertijd: aan Felix Rottenberg, Nick en Simon en al die mensen die tweeten over Zwagerman.
</div>
Eerlijk gezegd duurde het even voordat we snapten wat er nu precies zo bijzonder aan was dat Felix Rottenberg in dit blad Diederik Samsom uitriep tot ‘de bedrijfsleider van het kabinet’. Want tja, gezien de principiële wendbaarheid die Samsom al een paar jaar tentoonspreidt, leek ons dat nog een vleiende typering. Bovendien: PvdA-prominenten die andere PvdA-prominenten een mes in de rug steken – of in dit geval, zoals iemand op Twitter opmerkte, ‘een hele bestek-la’ – dat is onderhand een cyclisch verschijnsel. Kennelijk was het weer eens tijd.
<q class="pull-right">Zo’n man is het, die Max van Weezel: psychiater, leugendetector en Rasti Rostelli ineen</q> Rottenberg verdedigde zijn uitglijder in het dubbelgesprek met Jan Marijnissen door te suggereren dat interviewer Max van Weezel hem in een ‘valkuil’ had laten lopen. Nou kennen wij Max een beetje, en toegegeven: als hij op de redactie komt, kruipen we meteen onder ons bureau uit angst dat we hem nog voor hij zijn regenjas aan de kapstok heeft gehangen snikkend beginnen op te biechten dat we die ochtend te bescheten waren om netjes ons afval te scheiden. Zo’n man is het, die Max: psychiater, leugendetector en Rasti Rostelli ineen.
Maar goed, wij zijn dan ook niet gepokt en gemazeld in de politiek, zoals Rottenberg, die zich er ook nog over beklaagde dat kritische uitspraken over de zittende partijleider altijd ‘grotesk’ worden ‘uitvergroot’. Grotesk of niet, dat worden ze al sinds de oprichting van de PvdA in 1946, en iedereen buiten Den Haag vraagt zich al die tijd al af waarom die mastodonten dat maar niet kunnen onthouden. Je zou zeggen: huur met de hele partijtop een Center Parcs-huisje, zet Sharon Dijksma en Lutz Jacobi op wacht, vecht het lekker binnenskamers uit en deel het volk mede wat de uitkomst is. Vrij eenvoudig allemaal. Tenzij je, zoals Rottenberg, last krijgt van opspelende ijdelheid en je je laat verleiden om met Marijnissen een wedstrijdje PvdA-bashen aan te gaan – en je nog wil winnen ook.
Zo zaten we instemmend mee te knikken met de boodschap en geërgerd te zijn tegelijkertijd. Grofweg hetzelfde dubbele gevoel dat we overhielden aan die paginagrote advertentie in De Telegraaf, waarin tientallen BN’ers beloofden dat vluchtelingen ‘een beroep’ op hen konden doen. Na een zomer waarin talloze Nederlanders zich van hun engste kant lieten zien en foto’s van verdronken kindjes tot hun screensaver maakten, was het op zich een geluid waar we naar snakten. En dan moet je gewoon niet te lang stil blijven staan bij de vraag hoe dat nou eigenlijk is, voor zo’n vluchteling. Dat je midden in een verschrikkelijke oorlog hebt gezeten, huis en haard hebt achtergelaten, in een gammel bootje de zee hebt getrotseerd, honderden kilometers door Europa hebt gezworven, om dan, als je er eindelijk bent, te horen te krijgen: welkom, jij slaapt bij Nick en Simon!
Toch knaagde het: wat hield dat nou precies in, dat ‘beroep’ dat vluchtelingen konden doen? En zou het geen idee zijn als alle Nicken en Simons een volgende keer pas naar voren traden met hun menslievendheid nádat ze hun Volendamse zolders en tuinhuizen hadden leeggeruimd en een maand lang voor vijf Syrische families haring hadden staan kaken?
En hoezeer we ook ons best deden, zelfs bij de tragische dood van Joost Zwagerman konden we ons soms niet aan de indruk onttrekken dat oprechte rouwgevoelens en akelig oprispende ego’s soms heel dicht bij elkaar liggen. Het is de standaard geworden: kennelijk hoef je een prominent figuur hoogstens één keer de hand te hebben geschud om je Facebook-pagina te kunnen vullen met hele epistels die uiteindelijk vooral duidelijk moeten maken dat jij de enige was die begreep hoe hij zich werkelijk voelde. Is het heel ouderwets om te vinden dat publiek rouwvertoon voorbehouden dient te zijn aan de mensen die de overledene écht goed kenden? Natuurlijk was Zwagermans dood voor iedereen schokkend nieuws, maar als buitenstaander heb je vervolgens een simpele keus: of je loopt naar je laptop, opent twitter, typt de woorden ‘Stil van’, en gaat zitten wachten op de retweets – of je houdt gewoon je mond.

De Week Waarin… ego’s en ijdelheid om voorrang streden

<div class="summary">
<div class="lead">
Een mijnenveld, waarmee ook menig ‘weldenkende’ witmang zich niet goed raad weet.
</div>
Zoals de pepernoten tegenwoordig al in de HEMA liggen terwijl je nog in korte broek aan een waterijsje likt, zo beperkt ook de Zwarte Pieten-discussie zich niet meer tot de weken voorafgaand aan het heerlijk avondje. Sterker: hij beperkt zich allang niet meer tot Piet alleen, maar strekt zich uit van het begrip ‘white privilege’ en de blinde vlek die ook veel ‘weldenkende’ blanken hebben voor onderhuidse racisme, tot aan een zwarte rapper die zichzelf wit schminkt bij wijze van aanklacht tegen het ‘witte’ Hilversum. Stof genoeg om het hele jaar zoet mee te zijn, al is het maar omdat in deze discussie niks zwart-wit is, en tegelijkertijd, nu ja, alles.
</div>
Voorsorterend op het kritische rapport van de Verenigde Naties kondigde kinderzender Nickelodeon aan dit jaar alleen ongeschminkte Pieten te tonen, en introduceerde de Bijenkorf de ‘Gouden Klimpiet’, omdat die beter zou passen bij de nieuwe ‘luxueuze uitstraling’ van het warenhuis. Ook werd bekend dat de Gouden Koets de komende jaren niet te zien zal zijn vanwege een restauratie, wat leidde tot geruchten dat het rijtuig nu zal worden ontdaan van de panelen waarop halfnaakte slaven staan afgebeeld – al schijnt het ook een optie te zijn dat ze gewoon een gouden gezicht krijgen, omdat zoiets nu eenmaal véél beter past bij de luxueuze uitstraling van de koets.
<q class="pull-left">Wellicht zou het anders zijn als Sinterklaas, bijvoorbeeld, eens op pad zou gaan met louter Joodse hulpjes die met grote opplakneuzen heel zuinigjes pepernoten uitdelen aan de kindjes, om vervolgens de ouders daarvoor woekerprijzen te berekenen.</q>
Het is een mijnenveld, dit hele debat, dat ook aantoont dat menig ‘weldenkende’ witmang zich er niet goed raad mee weet. Die lijkt soms net een ezel die geen zin heeft uit de stal te komen. Af en toe verplaatst hij schoorvoetend een hoefje – ‘oké, Zwarte Piet heeft merkwaardige trekjes’ – om het daarna weer in het zand te planten. Wellicht zou het anders zijn als Sinterklaas, bijvoorbeeld, eens op pad zou gaan met louter Joodse hulpjes die met grote opplakneuzen heel zuinigjes pepernoten uitdelen aan de kindjes, om vervolgens de ouders daarvoor woekerprijzen te berekenen.
Nu wordt er alom gezucht als Quinsy Gario wat aan te merken heeft op een Bavaria-reclame waarin een zwarte man tijdens het joggen de mobieltjes met hardloop-apps van zijn blanke makkers bij zich draagt, zodat zij daarna thuis kunnen veinzen dat ze gesport hebben, terwijl ze eigenlijk bier zaten te hijsen. ‘Zwarte man als werkpaard waar witte man zijn voordeel uit haalt,’ twitterde Gario. ‘Fuck that.’
Zelf zagen we vooral vier blanke losers en een knappe zwarte man met een jaloersmakend lichaam. Maar goed, ook als je een stereotypering positief kunt uitleggen, blijft het nog altijd een stereotypering. Draai de rolverdeling om – vier zwarte zuiplappen en een atletische blanke man – en niemand die meer de pointe van het filmpje snapt. 
Anderzijds: het is ook gewoon moeilijk om helemaal geen kleur te zien. Dat Dafne Schippers zoveel bewondering oogst, komt mede doordat ze uitblinkt in een sport waarbij bijna altijd zwarte mensen er met de medailles vandoor gaan. Zoals omgekeerd ook menig Tour-kijker een soft spot had voor die Eritreër die zich opeens in het peloton bevond.
En hoever moet je gaan in je pogingen om het ‘goed’ te doen? NRC kreeg onlangs woedende reacties nadat het bij een artikel een kop plaatste met het woord ‘nigger’ erin. Misschien nogal onnadenkend, maar tegelijkertijd roept het vragen op. Kan je bijvoorbeeld als blanke journalist in een recensie van de film Straight Outta Compton nog gewoon vermelden dat het hier gaat om de geschiedenis van de groep Niggaz Wit’ Attitudes – of moet dat voortaan N-woord Wit’ Attitudes zijn?
‘Weldenkend’ of niet, dat is de witmang meestal te gortig. Als wij eerlijk zijn, zitten we ook liever in het café met mensen die af en toe een fijne foute negergrap durven te maken dan met types die daarop meteen met een vuist in de lucht Malcolm X beginnen te citeren. Maar dat zal dus ook met die blinde vlek te maken hebben. En dat de humorloosheid van Quinsy Gario ons af en toe nogal tegen de blanke borst stuit, wil nog niet zeggen dat hij daarom geen gelijk heeft.