De recente wetten in Rusland waardoor je vijftien jaar de cel in kunt gaan als je tegen de officiële propaganda ingaat, hebben tot een kleine exodus geleid. De rijke Russen zitten in Dubai; de Joodse Russen zitten in Tel Aviv; de intelligentsia is naar Tbilisi gekomen. Arnon Grunberg werkt aan een boek over hedendaagse vluchtelingenproblematiek, en ging er kijken.

Deze maand verschijnt de duizendste Literaire Kroniek van Carel Peeters. Reden voor een feestkroniek van Arnon Grunberg.

Het aantreden van Joe Biden betekent nog niet dat Donald Trump en zijn ideologie van het podium verdwijnen, schrijft Arnon Grunberg. Dat is aan ons. ‘Hij heeft de paranoia aangewakkerd, het vertrouwen verder ondermijnd.’

Weldenkende westerlingen zien Trump graag als Ander, als zondebok. Maar daarmee houden we onszelf voor de gek, vindt Arnon Grunberg. Trump ís onze cultuur, maar dan onverhuld. ‘Hij maakte zichtbaar wat onzichtbaar had moeten blijven.’

De hardnekkige neiging om mensen in soorten te verdelen – arm en rijk, zwart en wit, gezond en ziek, klimaatontkenner en activist – mondt uit in noodlottige groepsidentiteiten, observeert Arnon Grunberg. ‘Aan de verdeling tussen ik en jij kan een nieuwe verdeling worden toegevoegd: die tussen wij en zij.’

Van Irak ging Arnon Grunberg in de zomer van 2008 door naar het Italiaanse meer van Como. Daar ontmoette hij twee vriendinnen, de een arts, de ander architect. ‘Ze hadden al een paar dagen naast ons op het terras zitten dineren en ons elke avond vriendelijk toegeknikt zoals je mensen vriendelijk toeknikt met wie je wel een gesprek zou willen beginnen.’

Met zijn vriendin zou Arnon Grunberg een rondreis maken op zoek naar liefde, seks en relaties in Amerika. Een paar weken vóór vertrek werd Grunberg verliefd op een andere vrouw. Ze gingen toch. ‘Denk je dat zij de plekjes op je rug zal insmeren zoals ik dat altijd heb gedaan?’

Samen maakten Arnon Grunberg en zijn vriendin Roos van Ees een reis door Amerika op zoek naar liefde, seks en relaties. Vlak voor vertrek werd Arnon verliefd op een ander, en bleek Roos zwanger te zijn. Het gezamenlijke project was een experiment. ‘En het is veel genuanceerder, complexer en tegenstrijdiger dan een simpel dader-versus-slachtoffer-verhaal.’

Met zijn vriendin Roos zou Arnon Grunberg een rondreis maken op zoek naar liefde, seks en relaties in Amerika. Vlak vóór vertrek werd hij verliefd op een ander. Ze gingen toch. ‘Literatuur is jouw excuus om een beul te kunnen zijn. Ik ben niet jouw ex, ik ben een overlevende van kamp Arnon, een survivor.’

Met zijn vriendin zou Arnon Grunberg een rondreis maken op zoek naar liefde, seks en relaties in Amerika. Een paar weken vóór vertrek werd Grunberg verliefd op een andere vrouw. Ze gingen toch. ‘Misschien konden we iets leren van de mensen die we zouden ontmoeten, misschien konden ze ons troosten.’

De Mensendokter ontmoet Inge uit het oosten van het land in het Hilton in Amsterdam. Samen lezen ze Grossman. Maar de ware reden van het consult blijft onuitgesproken.

In een Italiaans restaurant in Manhattan vroeg de dichter, een vriend van de Mensendokter, om advies. Maar hoe geef je vrienden advies? ‘Soms moeten hulpverlener en patiënt erkennen dat er niets te helpen valt, elkaar zien is voorlopig genoeg.’  

Een kennis benaderde de Mensendokter voor advies: ‘We hebben lang geleefd als twee kinderen, ook al hadden we zelf een kind. Nu wil ze een man. Ze zegt tegen me: ‘Verdien geld, een echte man verdient geld.’

In zijn laatste videopreek adresseert Arnon Grunberg de angst der angsten: die voor de dood. ‘De grootste angst en het grootste verlangen zijn moeilijk van elkaar te scheiden.’