Schrijver Jonah Falke onderzocht voor Vrij Nederland de (groeiende) armoede in Nederland. Het werd een boek. Hij vertelt erover in deze video. ‘Het mochten geen verhalen zijn waarin het moralisme slordig bedekt wordt. Dat zou de eventuele lezers onderschatten of vervelen. Ook schep ik er weinig vreugde in om de onheilsprofeet of verlosser uit te hangen.’

Mensen in de bijstand die gaan werken, moeten dat vaak bekopen met schulden. Jonah Falke keek in Arnhem hoe dat kan. ‘Aan de ene kant geven we mensen geld zodat ze niet in armoede hoeven te leven, aan de andere kant zijn we ook de grootste incasseur én leggen we boetes op, waardoor ze in die positie blijven.’

Sinds januari is Carola Schouten minister voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen. Het is een post die tot voor kort vragen opriep, maar waarvan het belang voor de meeste Nederlanders inmiddels helder is – armoede grijpt immers snel om zich heen. Schrijver Jonah Falke liep twee maanden met haar mee. ‘Armoede is nooit één probleem.’

Jonah Falke liep mee met interventiewerker Marcel Petrusma, die in Groningen probeert onderdak te vinden voor dakloze jongeren. ‘Mensen redden leer je snel af. Ondersteunen om erger te voorkomen, dat is wat we doen.’

Schrijver Jonah Falke sloot afgelopen zomer vriendschap met de dakloze Joke. Hij besloot haar voor kerst op te zoeken in Station Antwerpen-Centraal, waar ze koffie dronken en het leven bespraken. Een waargebeurd kerstverhaal.

Modeontwerper/ondernemer/weldoener Bas Timmer timmert aan de weg met zijn Sheltersuits: hippe slaapzakken voor daklozen, gemaakt van gerecycled materiaal door ex-vluchtelingen. Schrijver Jonah Falke volgde Timmer om te zien hoe hij laveert tussen de ultrarijken en de allerarmsten. ‘Alles to uplift humanity.’

Als schimmen leven ze in Nederland: mensen zonder papieren of zicht op verbetering. Nederland wil ze niet hebben, en terug naar hun land van herkomst willen of kunnen ze ook niet. Jonah Falke sprak de enkele hulpverlener die nog naar ze omkijkt. ‘Het gaat erom dat mensen altijd een tweede kans moeten krijgen.’

Er zijn steeds meer daklozen in Nederland, en de pandemie maakt het nog erger. Schrijver Jonah Falke ging in februari op pad met sociaal-psychiatrisch verpleegkundige Wendy en agent Jan, die daklozen uit hun lot proberen te trekken. ‘Ik vind gewoon alles geoorloofd om mensen tot zorg te verleiden.’

De armoede in Nederland neemt de komende jaren toe, is de verwachting. Schrijver Jonah Falke ging naar Immerloo, de armste wijk van zijn stad Arnhem, waar eenzaamheid en armoede elkaar versterken. ‘Men leeft hier binnen, want buiten kost alles geld.’

Voor deze anders dan anders kerst schreef Jonah Falke speciaal voor Vrij Nederland een anders dan anders kerstverhaal. Fijne kerst!

Schrijver Jonah Falke liep vier dagen mee in een azc in Sneek. ‘Er leven allerlei culturen, religies en bewoners met ieder hun eigen trauma’s op elkaars lip, en toch lijkt er een humaan en sympathiek klimaat te heersen. Een inclusief klimaat, zo je wilt.’

Schrijver Jonah Falke weet schrikbarend weinig van Suriname. Gelukkig kent hij een oudere Surinaamse dame, die hem op sleeptouw neemt naar een nieuwe tentoonstelling en hem op de belangrijke zaken wijst. ‘Ah, de slavernij.’

Toen Ahmed Marcouch twee jaar geleden aantrad als burgemeester van Arnhem, werd er gedemonstreerd. Lukt het hem de stad voor zich winnen? Schrijver Jonah Falke liep met hem mee langs dweilorkesten, kinderboerderijen en PVV-stemmers. ‘Je moet mensen niet als boze burgers wegzetten. Ik weet hoe het is als je niet gezien wordt.’

Schrijver/beeldend kunstenaar Jonah Falke ging deze zomer op retraite in Rome. In de stilte van het klooster openbaarde zich een paradox. De monniken zijn totaal toegewijd en tegelijkertijd ondernemen ze niets. ‘Vind je het niet narcistisch of naïef wat wij in het klooster doen?’

De opa van schrijver Jonah Falke was als kind het slachtoffer van zijn sadistische ouders. Vlak voor zijn dood schreef hij op wat hem was overkomen, en waarom hij zelf later ook geen goede vader was. Als het boekje van zijn opa opduikt, begint Jonah Falke een zoektocht naar het ware verhaal.

Zoals psycholoog Esther Perel treffend zei: ‘De 21ste eeuw is de tijd voor de man om zichzelf opnieuw uit te vinden.’ De hoofdpersoon van De mooiste vrouw van de wereld, de tweede roman van schrijver Jonah Falke, doet zijn best om dat te doen. Een voorpublicatie. En een toelichting van Jonah.