Het slechte nieuws lijkt niet op te houden voor SBM Offshore. Vorige week bekende een voormalige CEO aan corruptie. En gisteren bleek dat de Britse opsporingsautoriteiten het bedrijf op de korrel hebben, in de zogenaamde Unaoil-affaire.

In Groot-Brittannië zijn gisteren twee mannen aangeklaagd in verband met de wereldwijde Unaoil-smeergeld-affaire. Voor de derde is om uitlevering gevraagd. Unaoil, gevestigd in Monaco, is een bedrijf van de Iraanse zakenfamilie Ahsani dat als tussenpersoon optreedt voor grote oliebedrijven.

Vanwege de link tussen Unaoil en het Nederlandse SBM Offshore schreef Vrij Nederland in april 2016 uitgebreid over de affaire. Unaoil leek namens SBM miljoenen te hebben betaald aan medewerkers van het staatsoliebedrijf van Irak. Daardoor haalde SBM grote orders binnen.

De kwestie ging rollen toen in 2016 tienduizenden documenten werden gelekt naar journalisten van The Huffington Post en Australische kranten. Zij beschreven Unaoil als een ‘bribery factory’: een steekpenningenfabriek. Wat bleek uit de emails: bij het bedrijf was het gebruikelijk om via smeergeld opdrachten binnen te halen voor grote oliebedrijven. Ze werkten als tussenpersoon voor multinationals als Halliburton, Honeywell, KBR en FMC Technologies. Maar ook voor de Koreaanse bedrijven Samsung and Hyundai, het Britse Rolls Royce en het Duitse Man.

Naar aanleiding van de artikelen was er in april 2016 op verzoek van de Britse autoriteiten een inval op het Unaoil-hoofdkantoor in Monaco. Ook werden de huizen doorzocht van eigenaar Ata Ahsani en zijn zonen Saman en Cyrus. Ze ontkenden elke betrokkenheid bij corrupte praktijken en startten een rechtszaak tegen de Britten omdat ze de invallen onterecht vonden, maar de rechter wees hun zaak af.

In VN schreven we destijds over de link tussen Unaoil en SBM Offshore. Unaoil sjacherde orders voor SBM van het ‘Iraq Crude Oil Expansion Project’. Daarin zouden de grootste olievelden in het zuiden van Irak via honderden kilometers lange pijplijnen worden verbonden met offshore-terminals waar grote olietankers konden aanmeren.

Bij SBM hadden ze kunnen weten dat er dingen niet klopten in Irak. In februari 2012 waren er meldingen over mogelijke corruptie vanuit het Australische bouwbedrijf Leighton. Twee dagen na die Australische melding begon SBM een (halfslachtig) onderzoek dat niet veel opleverde. Toenmalig SBM-medewerker Geoffry O’Nion wilde destijds niet geen conclusies trekken zolang er geen bewijs was tegen Unaoil. ‘We hebben hun volledige medewerking nodig.’

Met andere woorden: business as usual.

Het nieuws van gisteren is dan ook een doorbraak. In de enorme Unaoil-zaak, die waarschijnlijk nog jaren zal voortduren, heeft de Britse justitie nu het eerste stukje bij de kladden gegrepen: de deals die Unaoil voor SBM in Irak sloot. De drie voormalige Unaoil-medewerkers zijn:

  • Saman Ahsani, zoon van de Iraanse oprichter Ata Ahsani en belast met de dagelijks leiding van het bedrijf
  • Basil al Jarah, woonachtig in Hull en voorheen de Iraakse partner van Unaoil. Dit schreven wij eerder over hem: ‘Hij kent alles en iedereen in de olie-industrie. Westerse bedrijven betalen Unaoil hoge ‘service fees’ waarmee Al Jarah op het juiste moment de juiste mensen weet om te kopen. Al Jarah spreekt af in hotels en gebruikt codewoorden in zijn berichten, die leiden naar ministers en hooggeplaatste figuren.’
  • Ziad Akle, voormalig landendirecteur voor Unaoil

Al Jarah en Akle staan op 7 december terecht in Londen. Voor Ahsani is een uitleveringsverzoek ingediend bij de autoriteiten in Monaco.

Grote vraag is nu of ook (voormalige) medewerkers van SBM Offshore door de Britse rechter zullen worden vervolgd. Tweede grote vraag is of Nederland SBM vanwege de Unaoil-zaak alsnog gaat vervolgen. In juli 2015 schikte het OM met het bedrijf voor het astronomische bedrag van 240 miljoen dollar, voor smeergeldbetalingen in Angola, Equatoriaal Guinee en Brazilie. Mogelijke schimmigheden in Irak waren echter géén onderdeel van die deal. Met andere woorden: is het OM destijds door SBM voldoende op de hoogte gebracht van de omvang van de Unaoil-affaire?

Mogelijk gaat Nederland alsnog de Amerikaanse autoriteiten achterna, die de relatie tussen SBM en Unaoil weer onderzoeken.

SBM Offshore wilde gisteren in de Britse pers niet reageren. Eerder liet het aan Vrij Nederland weten dat geen onregelmatigheden waren geconstateerd in de contacten met Unaoil.

Lees hier alles wat redacteur Harm Ede Botje de laatste jaren onthulde en schreef over corruptie bij het Schiedamse bedrijf SBM Offshore.