Column
Ali B. komt wel weer aan de bak

Op radiorubriek Het Mediaforum klonk deze week de vraag of Ali B. niet te hard gestraft is, en of we niet vergevingsgezind genoeg zijn. Columnist Amber Wiznitzer maakt zich daar geen enkele zorgen over.


5 minuten leestijd

Zo zie je ze, en zo zie je ze niet.

Tina Nijkamp was de eerste die het vorige maandag opmerkte: geen van de AVROTROS-programma’s waar Ali B aan had meegewerkt was nog te bekijken op NPO Start. Een aflevering van Ali B en de Muziekkaravaan met zangeres Ellen ten Damme was (in overleg met de zangeres) eerder al offline gehaald – verder waren de AVROTROS-avonturen van de rapper tot voor kort nog gewoon online terug te zien. Maar Nijkamp had het de maandagochtend na B’s veroordeling maar weer even gecheckt, vertelde ze in haar onvolprezen dagelijkse podcast Tina’s TV-update (alleen al vanwege de naam onmisbaar in het podcastlandschap), en nu was die hele karavaan toch echt verdwenen. Net als het programma Ali B en de veertig wensen en de volle zes seizoenen van Ali B op volle toeren – allemaal weg. ‘Ali B is dus uitgewist uit de televisiegeschiedenis,’ concludeerde Nijkamp. En toen nog eventjes monter, geheel op z’n Nijkamps: ‘… en dat lijkt me ook meer dan terecht, moet ik heel eerlijk zeggen.’

‘Ik vind het heel goed hoor, dat er heel veel aandacht is voor de slachtoffers’, zei de Volkskrant-hoofdredacteur Pieter Klok een dag later op radio 1 – ‘máár…’

Tegen die tijd had een woordvoerder van de AVROTROS bevestigd dat de programma’s inderdaad waren verwijderd, zodat kijkers ‘niet ongevraagd programma’s met Ali B op de online platforms tegenkomen’. Een dienst aan de kijker dus. Maar Klok had moeite met de verwijderdrift, liet hij die dinsdagochtend weten in de radiorubriek Het Mediaforum: hoewel hij begreep dat dit een verdienste was aan slachtoffers, achtte hij het ‘voor de historie’ toch belangrijk ‘dat je dingen gewoon laat bestaan’. Bovendien zag hij nog een andere betekenis in de verwijderde beelden: dit was de zoveelste straf voor Ali B.

Of Ali B inderdaad kan vergeten ‘dat hij ooit nog iets kan doen’, moet nog blijken.

Allereerst was er de tweejarige gevangenisstraf van de rechter – ‘zoals wij ook zouden krijgen als we dit hadden gedaan,’ zei Klok; ‘prima’. Dan was er de publieke straf: ‘Waarschijnlijk ligt je gezin aan puin, je wordt overal met de nek aangekeken, je voelt je niet meer op je gemak in Nederland… Daarvan kan je zeggen: nou ja, dat hoort bij de roem.’ Iets minder prima, leek in zijn stem door te klinken, maar in principe: prima.

Maar nu had Klok dus een derde straf gesignaleerd – ‘Al je werk wordt verwijderd, je krijgt een beroepsverbod, je kunt het vergeten dat je ooit nog iets kunt doen’ – en daarmee ging het geheel toch wel erg rap richting niet-prima. ‘Het zijn bij elkaar opgeteld best wel veel straffen aan het worden voor mensen die beroemd zijn (en letterlijk net zijn veroordeeld voor aanranding en verkrachting, red.)’, vond Klok. ‘En dan kan je zeggen: dat moet nou eenmaal, want het belangrijkste is de symboolwerking, enzovoorts – dat zie ik allemaal wel. Maar ik denk tóch dat het goed is om op enig moment de discussie te voeren: is er ook een soort einde aan een straf? Dat we zeggen: dit vinden we bij elkaar opgeteld echt wel genoeg. En dat er ook nog iets als vergeving is.’

een snel dalende lijn

Ook de luisteraar thuis kon tijdens het volgen van die redenering een snel dalende lijn van ‘prima’ naar ‘niet-prima’ ervaren. Dat zou je gerust zonde kunnen noemen: er vallen ingewikkelde en belangrijke discussies te voeren over de vragen of, wanneer en met welk doel je iemand met terugwerkende kracht een podium ontneemt. In het geval van de aflevering met Ellen ten Damme voelt verwijderen bijvoorbeeld als een empathisch en rechtvaardig besluit. Maar met het verwijderen van alle programma’s van de nu veroordeelde rapper maak je niet ongedaan wat er is gebeurd. Je zou kunnen beargumenteren dat het júíst belangrijk is om materiaal online te laten staan, desnoods met uitgebreide disclaimers, zodat we ons – als kijkers en als makers – ervan bewust blijven hoe lang misbruikers weg kunnen komen met wat ze doen, vaak zonder dat dat aan ze valt af te lezen.

VRIJ NEDERLAND VERNIEUWT

Er gaat veel veranderen bij Vrij Nederland. Zo gaan we de redactie uitbreiden, de website en het blad opnieuw vormgeven en ons meer richten op onze oorspronkelijke missie. Benieuwd? Lees hier meer!

Maar daar lag de focus die dinsdagochtend niet. Die lag bij de vraag of een voorheen invloedrijke mediafiguur die (ik herhaal het maar even) nog geen week was veroordeeld voor aanranding en verkrachting niet ‘disproportioneel’ werd gestraft, en wanneer we potentieel eens konden overgaan tot vergiffenis. Vreemd: in een medialandschap waarin Johan ‘de kaars’ Derksen doodleuk voor een enorm publiek programma’s kan blijven maken na op live televisie te hebben verteld dat hij eens een bewusteloze dronken vrouw heeft gepenetreerd met een kaars, lijkt ‘we zijn niet vergevingsgezind genoeg’ me geen valide punt van zorg. Niet als het aankomt op het ongewenst binnendringen van slaapkamers en lichamen.

Of Ali B inderdaad kan vergeten ‘dat hij ooit nog iets kan doen’, moet nog blijken. Als hij eenmaal zijn straf heeft uitgezeten zal er vast wel een plek zijn waar hij aan de bak komt – zoals het er nu uitziet zal het alleen geen functie worden die hem ondanks alles opnieuw in de spotlight plaatst. Dat lijkt me niet disproportioneel. Dat lijkt me gewoon meer dan terecht, moet ik heel eerlijk zeggen.

CultuurIdeeën
Gerelateerd