‘Het afgelopen decennium is ongelijkheid uitgegroeid tot een van de meest complexe en frustrerende uitdagingen van de wereldeconomie. Ongelijkheid van kansen, ongelijkheid tussen generaties, ongelijkheid tussen vrouwen en mannen, en natuurlijk ongelijkheid van inkomen en welvaart. Ze bestaan binnen onze maatschappijen en – helaas – groeit de ongelijkheid in veel landen.’ Dit schreef IMF-directeur Kristalina Georgieva op 7 januari dit jaar.

Georgieva maakt zich zorgen en dat doen wij ook: hoe zaken in de wereld worden verdeeld, is wat ons betreft hét belangrijkste agendapunt van 2020. Het komende jaar staat voor Vrij Nederland dan ook in het teken van ‘de verdeling’. Door ons te richten op verdelingsvraagstukken, komen alle belangrijke veranderingen van deze tijd aan bod. De vraag hoe zaken worden verdeeld, is cruciaal in de zorg, het onderwijs, de woningmarkt en de economie.

We kijken verder, graven dieper en presenteren onderzoek waarmee je geholpen wordt in het aanscherpen van je visie op de wereld en jezelf.

Komend jaar publiceren we tien edities van ons tijdschrift. We werken met een aantal nieuwe vaste medewerkers, onder wie de bekende onderzoeksjournalisten Kim van Keken en https://www.vn.nl/product/vrij-nederland-nr-1-2020/Dieuwertje Kuijpers, hoogleraar economie Bas Jacobs, journalist-met-het-gouden-pennetje Lex Boon, Filosoof des Vaderlands Daan Roovers, neurowetenschapper Sennay Ghebreab en extremisme-expert Nikki Sterkenburg. Lees bijvoorbeeld dit essay van Nikki Sterkenburg: ‘Hoe het extreemrechtse geluid gewoon werd’, om een idee te krijgen.

Online betekent dit dat we vanaf donderdag 23 januari minder verhalen gaan publiceren – in ieder geval niet meer dagelijks het verhaal van de dag. Desalniettemin houden we de actualiteit scherp in de gaten door middel van korte updates van onze auteurs. Naast alle verhalen uit het blad, publiceren we online only-verhalen die meer toegespitst zijn op de actualiteit – zoals de column van Thijs Broer over de Haagse politiek. Onze artikelen worden scherper en relevanter (en zijn met regelmaat ook te beluisteren!). We blijven je zoals je van ons gewend bent op de hoogte houden van onze verhalen via WhatsApp, nieuwsbrieven en sociale media.

We hebben de website een opfrisbeurt gegeven (vanaf de 23ste live), waardoor de leeservaring van onze artikelen prettiger en het browsen overzichtelijker wordt. De hierboven beschreven journalistieke agenda hebben we onderverdeeld in dossiers, waarin alle gepubliceerde verhalen gemakkelijk te vinden zijn.

2019 was een zwaar jaar voor de redactie van Vrij Nederland: er zijn negen mensen ontslagen; de meesten van hen waren al tientallen jaren in dienst. Deze ingreep, overgaan tot een zogenoemde ‘rompredactie’, was de enige manier om Vrij Nederland te laten voortbestaan – de tekorten op onze begroting waren te groot.

Onze uitgever WPG heeft toegezegd om de komende tien jaar minimaal een half miljoen euro per jaar steun te verlenen aan ons. Daardoor komt er nu weer ruimte om te bouwen en kunnen we de komende jaren samenwerken met enkele van de beste freelance journalisten die in Nederland te vinden zijn.

We zijn ongelofelijk blij met jou als lezer, want dankzij jou hebben onze journalisten de ruimte om tijd en moeite te stoppen in hun producties, dankzij jou kunnen we onze belofte van kwaliteitsjournalistiek waarmaken. We hopen dan ook van harte dat je bereid bent om ons te steunen.

We zijn zeer benieuwd wat je van (het nieuwe) Vrij Nederland vindt. Op de dinsdagen 28 januari en 4 februari ben ik tussen 15.00 en 17.00 uur telefonisch bereikbaar op 020-5518444 (mocht het druk zijn, mail dan naar ward.wijndelts@vn.nl).

een voorstelrondje

De eerste editie van 2020 bevat (net als de komende edities) een aantal verhalen van journalisten die nog niet eerder (of slechts incidenteel) voor Vrij Nederland schreven. Deze mensen zullen we de komende tijd aan je voorstellen. Hun verhalen verschijnen natuurlijk ook online. Hieronder vind je een selectie van de nieuwe auteurs.

Nikki Sterkenburg

Nikki Sterkenburg hield zich de afgelopen jaren bezig met radicalisering en extremisme. Aanvankelijk als onderzoeksjournalist, later ook als promovendus op het gebied van extreemrechts en als onderzoeker. Voor Vrij Nederland gaat ze zich het komende jaar bezighouden met terroristische trends, lange armen en parallelle samenlevingen. In dit nummer interviewt Sterkenburg bijzonder hoogleraar Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten Paul Abels, onder meer over radicalisering rond het thema klimaat. Dit interview staat vanaf 15 februari online.

Lees hier het essay dat ze eerder voor ons schreef: ‘Hoe het extreemrechtse geluid gewoon werd’.

Kim van Keken en Dieuwertje Kuijpers

Kim van Keken en Dieuwertje Kuijpers gaan het komende jaar de polder-elite in kaart brengen. En dan niet de welbekende sigarenrokende CEO’s van Shell, maar de – grotendeels onzichtbare – bestuurlijke tussenlaag die een plek in de polder heeft veroverd (ngo’s, vakbonden, overlegorganen).

Hoewel het poldermodel in bredere zin verwijst naar het consensusmodel, waarbij belangenbehartigers een verbinding vormen tussen overheid en burger, zien Van Keken en Kuijpers ontwikkelingen die erop wijzen dat deze tussenlaag vooral elkaar weet te vinden.

Hun hypothese is dat burgers hierdoor in toenemende mate vast komen te zitten in het zompige moeras van de eens zo bejubelde polder. Met een reeks onderzoeksverhalen en reportages brengen ze deze maatschappelijke ontwikkelingen systematisch in kaart. Welke muren zijn er opgetrokken, waar lopen mensen tegenaan? En waar kunnen ze terecht (of juist niet) voor hulp? Deze maand duiken ze in de wildgroei aan adviesorganen en de manieren waarop de kabinetten-Rutte tegenvallende adviezen al tien jaar omzeilen. Dit verhaal komt 23 januari online.

Sander Heijne en Hendrik Noten

Sander Heijne en Hendrik Noten ontmoetten elkaar voor het eerst in 2018. Sander heeft al een carrière als onderzoeksjournalist achter de rug bij onder meer de Volkskrant en De Correspondent, terwijl Hendrik voor een werkgeversvereniging werkt. Tussen hen in ligt op dat moment een grafiek van de Rabobank. Die heeft een simpele boodschap: de afgelopen veertig jaar stonden de inkomens van Nederlandse huishoudens stil, terwijl de economie stevig doorgroeide.

Sinds die dag zijn ze bezig aan een zoektocht: hoe kan dit gebeuren in het rijke Nederland? Wat zegt dat over onze politiek? En over de economie? Op verschillende onderwerpen onderzoeken ze de gevolgen van deze fantoomgroei en gaan ze op zoek naar nieuwe antwoorden: kan het ook anders, duurzamer en rechtvaardiger? Hun eerste verslag verschijnt 29 januari online.

Lex Boon

Lex Boon ontving afgelopen december nog de Mercur (vakprijs voor tijdschriften) voor de beste reportage van 2019; een fascinerend verslag van een zoektocht naar Mr. Kaor, de Japanner die al jarenlang wekelijks brieven stuurt naar Hotel Spaander in Volendam. Voor Vrij Nederland houdt Boon zich komend jaar bezig met een ogenschijnlijk klein onderwerp, een kleurplaat die in 2017 halsoverkop uit de schappen van het Kruidvat werd gehaald, een verhaal dat fascinerender wordt naarmate je er meer over te weten komt. Aflevering 1 is vanaf 5 februari online te lezen.