Voor de foto-opdracht Document Nederland legt al sinds 1975 elk jaar een fotograaf een onderwerp vast dat het Rijksmuseum aanreikt. Dit jaar: ‘Onderwijs’, door Carel van Hees. Een inleiding op deze speciale bijlage van Rijksmuseum-directeur Wim Pijbes.

Voor Document Nederland gaat elk jaar een fotograaf op pad om een reportage te maken over een door het Rijksmuseum voorgesteld onderwerp. De bijzondere fotoseries die dat oplevert, zijn korte tijd actueel en ontwikkelen zich in de jaren daarna tot een bijzondere historische bron.

Sommige reportages kunnen steeds opnieuw worden gemaakt, zoals de eerste uit 1975, toen Vrij Nederland-fotografen Bert Nienhuis en Eddy Posthuma de Boer ‘Werkloosheid’ in beeld brachten. Of die van twee jaar later, toen het ging over ‘Andere culturen in Nederland’. Maar ook wie wil weten hoe het dagelijks leven in een Vinexwijk eruit zag aan het begin van de eenentwintigste eeuw of hoe onze jongens ooit vrede probeerden te stichten in Afghanistan en Tsjaad kan daarvoor terecht bij afleveringen van Document Nederland.

Dit jaar kreeg Rotterdammer Carel van Hees de eervolle opdracht van het Rijksmuseum, met als thema ‘Onderwijs’. De fotograaf bleef voor zijn Document Nederland – voor de tweede maal georganiseerd in samenwerking met Vrij Nederland en aangevuld met een Junior-versie (pagina 28-30) – dicht bij huis. Hij koos zijn eigen multiculturele stad om er onopvallend, ‘als een flaneur’, te kunnen rondzwerven in klaslokalen, op speelplaatsen, in collegezalen en in werkplaatsen. Het ging hem niet alleen om de scholieren en studenten, maar ook om hun bevlogen docenten en om de stimulerende wisselwerking tussen leraar en leerling. Hij ontmoette opvallend veel praktische idealisten en vernieuwers die er van overtuigd zijn dat alle kinderen evenveel recht hebben op goed onderwijs en die dat ook met grote inzet proberen waar te maken.

De leerlingen die Carel van Hees fotografeerde, trekken over niet al te lange tijd de wereld in om het in ieder geval anders en misschien wel beter te doen dan hun ouders. Het jaar dat hij terug ging naar school gaf hem het vertrouwen dat de meeste jongeren daar uitstekend op zijn voorbereid. ‘Laat ze maar komen.’

‘Carel van Hees fotografeert onderwijs in Rotterdam’ is een speciale bijlage gemaakt door de redactie van Vrij Nederland in samenwerking met het Rijksmuseum ter gelegenheid van de gelijknamige tentoonstelling (t/m 12 juni 2016) in de reeks Document Nederland, de jaarlijkse foto-opdracht, deze keer aan fotograaf Carel van Hees.

Het project is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van het Mondriaan Fonds.

Carel van Hees bedankt:
Ahmed Aboutaleb, Irma Boom, Jan Willem van den Bos, Mischa Cohen, Hans Dirksen, Mies van Driel, Jaap Dronkers, Chantal van der Geijn, Marc Gijzen, Ank Groenendijk, Arjen van Klink, Mijke Loeven, Mondriaan Fonds, Henk Oosterling, Wim Pak, Wim Pijbes, Katja van der Sandt, Jenny Smets, Jan Willem Swane, Bas Vroege, Stephan Warmenhoven, Hans Wessels Eric van ’t Zelfde, Jan van Zessen en de mensen van het Rijksmuseum voor hun niet aflatende enthousiasme en alle scholen, onderwijsinstellingen, leerlingen, studenten, ouders en docenten voor hun energie, medewerking en vertrouwen. Leve het onderwijs!

Fotografie: Carel van Hees

Beeldredactie: Jenny Smets
Vormgeving: Pieter Schol, Guido van Lier
Tekst: Mischa Cohen, Marijn van der Jagt
Eindredactie: Marleen Slob, Juliette Berkhout
Hoofdredactie: Robert van de Griend (a.i.)
Uitgever: Wouter van der Meulen