Lange tijd leek Duitsland immuun voor vreemdelingenhaat. Die tijd is voorbij.

‘Waarom er geen Duitse Wilders is,’ stond boven de reportage die Thijs Broer en ik in 2009 voor Vrij Nederland maakten vanuit Berlijn. In etablissementen als restaurant Borchardt, Café Einstein en Grill Royal spraken we met prominenten als Evelyn Roll van de Süddeutsche Zeitung, Tobias Dürr van het magazine Berliner Republik en Matthias Geis van Die Zeit. Zonder uitzondering noemden onze gesprekspartners het beschamend dat bij de Europese verkiezingen van dat jaar 15 procent van de Nederlanders op Wilders en zijn Partij voor de Vrijheid had gestemd. Wat was er in het eens zo verdraagzame buurland gevaren?

In Duitsland zou zo’n rechtse populist nooit een kans maken, luidde de consensus. ‘Daarvoor is de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog in dit land nog te levendig,’ zei Roll. ‘Nederland werd hier altijd als een rustig en verstandig land gezien, maar jullie zijn helemaal doorgedraaid....