<div class="lead">
Lange tijd leek Duitsland immuun voor vreemdelingenhaat. Die tijd is voorbij.
</div>
‘Waarom er geen Duitse Wilders is,’ stond boven de <a href="https://www.vn.nl/waarom-er-geen-duitse-wilders-is/" target="_blank">reportage</a> die Thijs Broer en ik in 2009 voor Vrij Nederland maakten vanuit Berlijn. In etablissementen als restaurant Borchardt, Café Einstein en Grill Royal spraken we met prominenten als Evelyn Roll van de Süddeutsche Zeitung, Tobias Dürr van het magazine Berliner Republik en Matthias Geis van Die Zeit. Zonder uitzondering noemden onze gesprekspartners het beschamend dat bij de Europese verkiezingen van dat jaar 15 procent van de Nederlanders op Wilders en zijn Partij voor de Vrijheid had gestemd. Wat was er in het eens zo verdraagzame buurland gevaren?
In Duitsland zou zo’n rechtse populist nooit een kans maken, luidde de consensus. ‘Daarvoor is de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog in dit land nog te levendig,’ zei Roll. ‘Nederland werd hier altijd als een rustig en verstandig land gezien, maar jullie zijn helemaal doorgedraaid. Wie vanuit Duitsland naar Nederland kijkt, zegt: zo moeten wij het dus níét doen,’ meende Dürr. Ook de analyse van Zeit-commentator Geis kwam er op neer dat vanwege de herinnering aan de jaren 1933-1945 in Duitsland een taboe rustte op alles wat zweemde naar politiek radicalisme: ‘Dat geldt ook voor de anti-islamitische agitatie van iemand als Wilders. Bij ons heerst angst voor elke vorm van extremisme omdat we er verdomd slechte ervaringen mee hebben.’
Kon de topjournalist zich niet voorstellen dat veel Nederlanders in het moslimfundamentalisme een bedreiging zagen voor verworvenheden als de scheiding van kerk en staat, de rechten van vrouwen en de homo-emancipatie? Nee. Geis: ‘De ideeën van Wilders worden bij ons als een vorm van vreemdelingenhaat beschouwd en vreemdelingenhaat is taboe.’
Hoe vaak heb ik het de afgelopen jaren niet tegen vrienden en kennissen gezegd: zodra ik me hier niet meer veilig voel, duik ik onder in Berlijn. Geen land waar de televisiezenders zoveel documentaires over de Jodenvervolging uitzenden als in Duitsland. Geen stad die over zoveel oorlogsmonumenten en –musea beschikt als de Duitse hoofdstad. Waar krijgen schoolkinderen van hun docenten dag in dag uit te horen dat je niemand mag discrimineren omdat dat maar al te snel op oorlog en onderdrukking uitdraait? Juist!
Maar sinds de gewelddadige oudejaarsavond in Keulen ben ik er niet meer gerust op.
Der Spiegel <a href="http://www.spiegel.de/international/germany/cologne-attacks-trigger-raw-debate-on-immigration-in-germany-a-1071175.html" target="_blank">inventariseerde</a> wat er voor xenofobe en anti-islamitische teksten op Duitse websites circuleert. Op de site PI-News (PI staat voor politiek incorrect) schreef ene Templer: ‘Miljoen mannelijke seksueel uitgehongerde asociale illegalen uit het Midden-Oosten en Afrika zijn door onze gestoorde bondskanselier Duitsland binnen gehaald. Duitse blonde vrouwen zijn volgens de Koran oorlogsbuit die je naar hartenlust mag misbruiken en tot slaaf mag maken.’ Eule 54, op dezelfde site: ‘Een gebeurtenis als in Keulen viel te verwachten. Het is de schuld van de door Merkel wederrechtelijk tot het land toegelaten negers, zigeuners en Arabieren.’ Stephan Tautz reikte op Facebook Duitsland alvast een oplossing aan: ‘Zet ze allemaal op een schip en verzuip ze in de Atlantische Oceaan.’
De anti-establishment beweging in Duitsland moet het stellen zonder gewiekste politici als Marine Le Pen in Frankrijk en Geert Wilders in Nederland. De aanvoerders van Pegida en Alternative für Deutschland ontbreekt het ten enen male aan charisma en grandeur. Maar mocht zich bij de oosterburen een rechts-populistische leider mét wervingskracht aandienen, dan kan hij of zij het in het gepolariseerde klimaat van na ‘Keulen’ nog ver brengen.
Een artikel als ‘Waarom er geen Duitse Wilders is’ zou ik nu niet meer schrijven.
Sorry, Vrij Nederland, voor de hoge rekening van Borchardt, Einstein en Grill Royal.

Gerelateerd