<div class="wpg-element paragraph">
<p><b>Onderzoekers bliezen in de media hun bevindingen over de nadelen van thuisbevallen op. Terwijl ze beter wisten.</b></p>
<p>Het Nederlandse verloskundige systeem is failliet. Aldus het hoofdredactionele commentaar van de Volkskrant op donderdag 4 november. Het &#8216;tweeslachtige&#8217; karakter ervan leidt tot &#8216;gevaarlijk en soms fataal&#8217; tijdverlies. De krant raadt aan alle bevallingen in het ziekenhuis of desnoods in speciale bevallingsklinieken plaats te laten vinden.</p>
<p>Die revolutionaire boodschap was gebaseerd op een daags tevoren in het gezaghebbende British Medical Journal gepubliceerd onderzoek van elf Nederlandse wetenschappers naar babysterfte. Het elftal claimde voor het eerst bewezen te hebben dat aan een bevalling onder supervisie van een vroedvrouw een twee keer zo hoog sterfterisico is verbonden als aan een bevalling onder begeleiding van een gynaecoloog.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Het was groot nieuws. Nederland is in Europa het land met bijna de hoogste babysterfte. Ook vinden hier op veel grotere schaal dan elders in Europa thuisbevallingen plaats. De optelsom was nu snel gemaakt. PvdA-Kamerlid Khadija Arib vroeg een hoorzitting met deskundigen en een spoeddebat aan. Minister Edith Schippers van VWS reageerde prompt door te beloven nog dit jaar maatregelen te nemen.</p>
<p>De onderzoekers hadden de commotie voorzien. De dag voor publicatie stuurden zij een mail naar de verloskundige praktijken in de regio Utrecht die de gegevens voor het onderzoek hadden aangedragen. Ze voorspelden dat de pers weer wild tekeer zou gaan. Maar zij wilden even gezegd hebben dat ze niet beweren dat het aan de zogeheten eerstelijnszorg door de vroedvrouw ligt. Het zou, schreven ze, erg onveilig worden als men nu massaal in het ziekenhuis wil bevallen. Bovendien zou het risico bij thuisbevalling &#8216;heel laag&#8217; zijn.</p>
<p>Een vreemde mail. Want dezelfde onderzoekers die hem ondertekenden, verkondigden in het openbaar een heel andere boodschap. Gynaecoloog Anneke Kwee zei in de Volkskrant: &#8216;Je zou moeten onderzoeken of het werkt om alle vrouwen in het ziekenhuis of een geboortecentrum te laten bevallen.&#8217; En in het persbericht van het Universitair Medisch Centrum Utrecht stond onomwonden dat het risico op sterfte bij bevallingen die thuis beginnen twee tot drie keer zo hoog is en dat het huidige systeem &#8216;niet veilig genoeg&#8217; is.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph-quote">
<blockquote>
<p>&#8211; Hoe kan rammelend onderzoek een gerespecteerd tijdschrif halen?</p>
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Hoogleraar Eerstelijns Verloskunde van het AMC Simone Buitendijk vindt dat de onderzoekers de schuld niet bij de media mogen leggen. &#8216;Toen ik het persbericht las, dacht ik: oei, oei, oei dit gaat wat worden.&#8217; Buitendijk publiceerde zelf in 2009 een megastudie naar meer dan vijfhonderdduizend bevallingen. Er kwam geen enkel verschil uit tussen thuis- en ziekenhuisgeboortes. Nu zegt ze: &#8216;Het is vreemd dat hun resultaten compleet anders zijn dan alles wat we tot nu toe hebben gezien. Dan moet je voorzichtiger zijn in je conclusies. En die zijn nu zo vergaand. Het hele systeem in Nederland wordt waar we bij staan tot en met de fundamenten afgebroken. Op basis van zo&#8217;n eerste, heel vreemde, onverwachte, opmerkelijke bevinding. Dat erkennen de auteurs zelf ook in het artikel. Maar niet in de krant.&#8217;</p>
<p>Intussen hebben verschillende hoogleraren fundamentele kritiek geuit op de opzet van het onderzoek en de conclusies die eruit zijn getrokken. Meest in het oog springend is het feit dat het sterftecijfer dat de onderzoekers voor hun hele onderzoeksgroep vonden twee keer zo hoog is als het landelijke gemiddelde. Buitendijk: &#8216;Hoe kan het dat zij in één regio zoveel hogere cijfers vinden? Wonen daar andere vrouwen? Maken ze er daar een puinhoop van?&#8217; Ze heeft een hypothese waar het verschil vandaan komt. Het aantal geboortes in de regio hebben de onderzoekers uit een op postcode gebaseerde database gehaald. Vervolgens hebben ze bij alle verloskundige praktijken uit de regio de sterfgevallen verzameld. Maar volgens Buitendijk is de kans groot dat praktijken aan de rand van de regio bevallingen doen in omliggende gemeenten die niet in de database zijn opgenomen. De sterfgevallen van over de grens van de regio zijn dus wél meegerekend maar de geboorten niet. Onvergelijkbare cijfers zijn dus met elkaar vergeleken.</p>
<p>Een nogal fundamentele fout. Hoe kan rammelend onderzoek toch een gerespecteerd tijdschrift halen? Buitendijk: &#8216;Toptijdschriften publiceren sneller kritische stukken over thuisbevallingen dan artikelen met een tegengestelde boodschap. Dat komt denk ik door een vooropgezette mening van het medisch establishment. In bijna alle landen is de thuisbevalling een anomalie. De meeste specialisten vinden het verschrikkelijke onzin. Dat kán gewoon nooit veilig zijn.&#8217;</p>
<p>Wat vinden de onderzoekers zelf van alle kritiek? Na verschillende media-optredens heeft hoofdverantwoordelijke Anneke Kwee &#8216;haar zegje wel gedaan&#8217; volgens een woordvoerder van het UMC. Heeft ze als onderzoeker die het vuurtje aanstak niet de plicht te helpen blussen? &#8216;Anneke vindt het prima zo. Anders wordt het zo&#8217;n welles-nietes spelletje.&#8217;</p>
</p></div>


Tomas Vanheste

Gerelateerd