04-07-2009
Door Carel Peeters

In 1887 verspreidt de Rus­sische regering een circulaire waarin staat dat ‘kinderen van koetsiers, lakeien, koks, wasvrouwen, kleine winkeliers en dergelijke lieden’ geen toegang hebben tot middelbare scholen. Al sinds de mislukte aanslag op tsaar Alexander II in 1866 was elke flinter liberaliteit in het onderwijs en de universiteiten krachtig de kop ingedrukt, nadat er gedurende drie jaar een enigszins verlichte wind had gewaaid. Er werd een bijna militaire controle ingesteld op het verspreiden van onwelgevallige ideeën, er werden extra examens ingevoerd en studenten moesten verplicht een uniform gaan dragen. Ze mochten zelfs niet in kleine groepjes bij elkaar thuis komen. Ten tijde van het bewind van Nicolaas I (1825-1855) mochten de universiteiten op het laatst niet meer dan driehonderd studenten hebben.

Wat wij over Rusland in de negentiende eeuw weten, komt meestal van de Russische klassieke schrijvers: Tolstoi, Gogol, Dostojewski,...