<div class="wpg-element paragraph">
In het kabinet lopen de spanningen over de missie in Uruzgan hoog op. Oorzaak: botsende karakters.
De eerste hete aardappel van het nieuwe jaar hebben de coalitiepartijen deze week al op hun bord gekregen: de kwestie-Uruzgan. Moet Nederland na het geplande einde van de militaire missie in Uruzgan in augustus 2010 in Afghanistan blijven, en zo ja: in welke vorm? 
Het kabinet hoopt deze week een compromis te vinden, maar het is de vraag of dat lukt. De spanningen in de coalitie zijn hoog opgelopen. PvdA en ChristenUnie willen dit jaar weg uit Uruzgan, het CDA wil blijven, op verzoek van de Amerikanen. 
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
De coalitiepartijen verwijten elkaar politiek opportunisme. De PvdA&#8217;ers vinden dat het CDA zich onder de afspraak in het regeerakkoord uit probeert te wurmen om bij de Amerikanen in het gevlei te komen. De CDA&#8217;ers vinden dat het PvdA haar verantwoordelijkheid ontloopt en louter voor het electorale gewin de hakken in het zand zet.
Dat er in de coalitie zulke grote onenigheid is ontstaan, heeft niet alleen te maken met principes, maar ook met de botsende karakters van twee hoofdrolspelers: CDA-minister van Buitenlandse Zaken Maxime Verhagen en Martijn van Dam, buitenlandspecialist in de PvdA-fractie.
In september zette Maxime Verhagen de kwestie op scherp door in een radio-interview te speculeren over verlenging van de missie in Uruzgan. De nieuwe Afghanistan-strategie van Obama (eerst meer troepen, dan geleidelijke terugtrekking) zou aanleiding moeten zijn voor een heroverweging van de Nederlandse bijdrage. Namens de PvdA reageerde Martijn van Dam furieus: hoe haalde Verhagen het in zijn hoofd om een afspraak in het regeerakkoord op eigen houtje ter discussie te stellen? Topoverleg onder leiding van de premier maakte het conflict alleen maar erger. Tijdens een spoeddebat in de Kamer, enige dagen later, zwaaide Van Dam in de Kamer met het verslag van een Kamerdebat eind 2007, toen het kabinet toezegde dat de laatste Nederlandse militair eind 2010 uit Uruzgan vertrokken zou zijn. Of Balkenende en Verhagen even konden uitleggen wat die toezegging waard was. Verhagen reageerde getergd: &#8216;Mag je dan niet meer nádenken?&#8217; Van Dam, ijzig: &#8216;Dat is wel hoe ik met afspraken wil omgaan ja.&#8217;
Met CU-collega Joël Voordewind stelde Van Dam vervolgens een motie op waarin nog eens werd vastgelegd dat de Nederlandse troepen nog dit jaar helemaal weg zullen zijn uit Uruzgan. Voor Verhagen was het een pijnlijke nederlaag, hij kan nu geen kant meer op. In de PvdA-fractie werd de motie als een overwinning gevierd: &#8216;We trekken een streep in het zand!&#8217; Maar eigenlijk heeft Van Dam met zijn motie ook de PvdA hopeloos klemgezet. Zelfs met het redelijke verzoek van de Amerikaanse NAVO-ambassadeur Ivo Daalder om nog even in Uruzgan te blijven tot de terugtrekking van de Amerikaanse troepen in 2011 kan de PvdA nu onmogelijk meer instemmen. Althans: niet zonder gezichtsverlies.
De ruzie tussen Verhagen en Van Dam is al jaren aan de gang. Het PvdA-Kamerlid heeft zich in deze kabinetsperiode, met steun van partijleider Wouter Bos, ontwikkeld tot Verhagens grootste kwelgeest. Het begon al in de verkiezingscampagne van 2006, toen Martijn van Dam ongemeen hard uithaalde naar de toenmalige fractievoorzitter van het CDA: &#8216;Verhagen liegt de hele wereld bij elkaar.&#8217; Vervolgens belandden ze samen in de coalitie, en volgde de ene openlijke ruzie op de andere. Grootste bron van conflict is het Midden-Oostenbeleid. Van Dam verwijt Verhagen al vanaf het begin dat hij stelselmatig met twee maten meet vanwege zijn pro-Israëlische houding. Verhagen weigerde te praten met de &#8216;terroristen&#8217; van Hamas, Van Dam ging demonstratief in Syrië met Hamas aan tafel. Verhagen veroordeelde het Israëlische nederzettingenbeleid, Van Dam riep dat hij niet met sancties durfde te komen. In juli 2008 stelde Van Dam zelfs dat de pro-Israëlische christelijke overtuiging van Verhagen een grote belemmering is voor het vredesproces.
Regelmatig slaat Verhagen terug. Zoals afgelopen juni, toen Van Dam hem vanuit de Gazastrook opriep om óók naar Gaza te komen om met eigen ogen te zien wat voor ellende Israël er heeft aangericht. Een doorzichtige afleidingsmanoeuvre vanwege de Europese verkiezingsnederlaag van de PvdA, oordeelde Verhagen: &#8216;Ik heb de indruk dat PvdA-Kamerlid Martijn van Dam daar naartoe ging om de aandacht van bepaalde problemen binnen de PvdA af te leiden.&#8217; In oktober was het weer raak. Verhagen sprak zich uit over nucleaire ontwapening, Van Dam verweet hem in de Volkskrant gebrek aan &#8216;klare taal&#8217;. Waarna Verhagen weer de vloer aanveegde met Van Dam en zijn &#8216;kretologie&#8217;.
En nu is weer de nieuwste episode in het conflict over Uruzgan.
Zo op het oog hebben Verhagen, de katholieke Limburgse beroepspoliticus in krijtstreep, en Van Dam, de jonge IT-ingenieur op gymschoenen, weinig met elkaar gemeen. Behalve hun houding: koppig, eigengereid, ambitieus. Geen van beiden laten ze zich makkelijk intomen door hun partij. Zulke botsende karakters zijn weinig behulpzaam, nu het kabinet het zoveelste compromis over Afghanistan moet zien te smeden. Dat worden moeizame onderhandelingen. 
</div>

Gerelateerd