Non-fictie Geschiedenis verloren in details
In het nawoord van Asta&#8217;s ogen schrijft de auteur, Eveline Stoel, dat er verschillende versies van dezelfde verhalen circuleren en dat, bijvoorbeeld, de een zegt dat de kinderen in een stapelbed sliepen en de ander het over een tweepersoonsbed heeft. En daar zit, om maar eens met de deur in huis te vallen, het probleem met deze geschiedenis van de Indische familie Hoyer: de auteur verliest zich in onbelangrijke details, waardoor de hoofdzaken niet langer weten te boeien.
Stoel schrijft dat ze zich gebaseerd heeft op mondelinge geschiedenis, historische feiten en nieuw archiefonderzoek, maar het boek leest alsof het is opgetekend uit de mond van de verschillende betrokkenen &#8211; waarbij de auteur hun woorden zo veel mogelijk intact heeft willen laten. We lezen in detail hoe de familie leefde, wat de familieleden deden, hoe ze zich kleedden en vooral wat ze aten. Er is meer aandacht voor de maaltijden en tussendoortjes die de hoofdpersonen genieten dan voor de Japanse inval of de Nederlandse politionele acties die zich op de achtergrond voltrekken.
Het hele verhaal is een beetje monotoon, zonder gevoel voor stijl of drama opgeschreven. Het gevolg is dat de nodige spanning ontbreekt. Dat laatste is opmerkelijk, gezien de rijke geschiedenis van de familie: Asta Hoyer trouwde drie keer en had daarnaast nog een buitenechtelijke relatie, ze overleefde Japanse en Nederlandse oorlogshandelingen en maakte met haar zeven kinderen de overtocht naar Nederland waar ze een nieuw leven opbouwde.
Het is dus meer dan begrijpelijk dat Stoel het verhaal van deze familie wilde vastleggen. Ook is het interessant te lezen hoe die eerste jaren in Nederland waren voor de indo&#8217;s. De extreme saaiheid, de om onverklaarbare redenen om hun tolerantie geroemde Nederlanders en het smakeloze eten zijn treffend en herkenbaar weergegeven.
Indische families worden altijd geprezen omdat hun integratie zo vlekkeloos en geruisloos is verlopen. Ook Asta Hoyer wilde zo onopvallend mogelijk opgaan in de Nederlandse samenleving. Indo&#8217;s trouwden met Nederlanders en hun cultuur en traditie vervaagden met de jaren. Behalve dan het eten. En dat is dus kennelijk wat Nederlanders als positief beschouwen: als vreemdelingen hun hele identiteit (exclusief de culinaire) opgeven en assimileren. Maar dat is dus geen integratie, en met tolerantie heeft het ook weinig van doen.
Er zit genoeg leerzaams in het boek over het leven in de vroegere kolonie en de aankomst in Nederland, en er vallen wat aardige parallellen te trekken met het heden. Asta Hoyer was een bewonderenswaardige vrouw die ondanks haar behoefte aan een man zeer wel in staat was zelf de politieke turbulentie in eigen land en de radicale veranderingen in Nederland te overleven en zich aan te passen. Alleen jammer dat de dramatiek en spanning verloren zijn gegaan te midden van de grofgemalen koffie met suiker, de roomijs van volle koemelk voor zes cent en de atjar tjampoer.