<div class="wpg-element lead-bold">
<p>Om gezondheidsredenen was het niet mogelijk om J.A.A. van Doorn zelf te spreken. Jos de Beus, hoogleraar politicologie aan de Universiteit van Amsterdam en op dit moment druk met het bundelen van de beste stukken van Van Doorn, spreekt namens de omstreden schrijver, columnist en socioloog.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>&#8216;Van Doorn is een generalistisch denker. Terwijl de meeste politieke denkers werden misleid door hun eigen land, is Van Doorn zijn eigen eclectische weg blijven volgen. Sinds 1945 hebben wij bijna alle belangrijke politieke doorbraken niet zien aankomen, verblind door een afwijkend Nederlands patroon. De terugkeer van kapitalisme, van nationalisme, van conservatisme, en van de religie. De wereld zou de Nederlandse kant opgaan, zo wist men. Die bevangenheid heeft van Doorn niet. Hij staat nog in de vooroorlogse traditie van Europese denkers. Schud je Van Doorn de hand, dan schud je tegelijkertijd Huizinga, Spengler en Weber de hand.</p>
<p>Veel van het gedachtegoed van Van Doorn komt voort uit zijn bezinning op dekolonisatie, zoals in Nederlands-Indië. De droom van de kabinetten van Balkenende om van Marokkanen en Turken model-Nederlanders te maken, dat we hun ziel moeten boetseren, dat we ze zullen omtoveren tot oppassende kleine luiden, daarvan zal de politiek realist Van Doorn afstand nemen. Het is een recept voor misverstand en mislukking. Pacificatie, dat is wat Nederlands is. Onze tweede natuur, de manier om de orde te organiseren. Maar we zijn aan het verleren hoe we vrede moeten scheppen tussen minderheden. Hoe je de kwestie van geloof neutraliseert, want dat is een van de vormen van pacificatie.</p>
<p>Een conclusie uit die analyse zou zijn: verbied de partij van Wilders. In Nederlands Indië had je ook stokebranden als Hirsi Ali of Wilders vandaag; dergelijke fanatici werden opgesloten en er werden afspraken gemaakt met vreedzame moslims. Je kunt Nederland natuurlijk niet besturen zoals je een kolonie bestuurt, maar toch trekt Van Doorn een harde les uit de koloniale ervaring. Pacificatie is ook de reden dat wij zo vaak aan een oorlog zijn ontsnapt. Nederland is sinds 1949 een post-imperium en status quo mogendheid, met een belang bij soepele diplomatie en &#8211; indien nodig &#8211; neutraliteit. Daarom moet het niet meedoen aan geopolitieke avonturen als een Europese grondwet of een opgedrongen democratisering van Afghanistan. </p>
<p>Van Doorn zou zeggen: herlees het oeuvre van Arend Lijphart, maak een televisieserie over de koloniale bezetting en de wederopbouw. Het geheim van de pacificatie moet herontdekt worden, daarin zit de uitweg uit de malaise sinds Fortuyn. Het is een bikkelhard realisme &#8211; dat ik overigens niet geheel deel. Een consistent verweer tegen radicalisering van het midden, in de lange jaren zestig tegen de sociaal-democratische hegemonie van Nieuw Links en Den Uyl, in het huidige decennium tegen het doorschieten van neoliberalisme en neoconservatisme. Pacificatie betekent nu: schep ruimte voor compromis door onderdrukking van terreur en het weerstaan van de verleiding van nationalisme en populisme. Dit compromis bestaat uit depolitisering van islamitische vroomheid en fanatisme naast integratie van nieuwe minderheden via deelname aan het economisch leven. Maak geen punt van het antifeminisme in gemeenschappen van migranten. Vertrouw op de veerkracht van de Nederlandse rechtsstaat en consensus op langere termijn.&#8217;</p>
</p></div>
<p> </p>
