<div class="wpg-element paragraph">
<p>05-07-2008<br />Door Maurits Martijn</p>
</p></div>
<div class="figure--right">
<figure id="post-105251 media-105251" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2008/07/11aae4b1-dc96-49ff-a944-c5152cc83196_janluitenvanzanden_1501.jpg" alt="" border=" /></figure>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Jan Luiten van Zanden (1955) is hoogleraar economische geschiedenis aan de Universiteit Utrecht en senior onderzoeker bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis te Amsterdam. Hij onderzoekt waarom sommige landen arm zijn en andere rijk. In 2003 ontving hij de Spinozapremie.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>&#8216;De afgelopen tweehonderd jaar is de ongelijkheid op wereldschaal sterk toegenomen, omdat het Westen snel industrialiseerde en zich ontwikkelde tot het &#8220;rijke Westen&#8221;, en grote delen van de wereld daarbij achterbleven. Dit patroon is aan het veranderen: steeds meer landen kunnen zich aansluiten bij dit groeiproces, zoals het succes van landen als de Aziatische tijgers, India en China laat zien. </p>
<p>Economen noemen de rijke landen en de groep landen die zich snel ontwikkelen de convergentieclub, omdat aangenomen wordt dat deze naar hetzelfde welvaartsniveau toe groeien. <br />Deze convergentieclub breidt zich nog steeds uit, en maakt nu meer dan zestig procent van de wereldbevolking uit. Ik verwacht dat ook andere continenten hiervan zullen leren en profiteren en dat uiteindelijk ook Afrika, waar nu iedereen zo vreselijk negatief over is, zich aan de onderontwikkeling weet te onttrekken.</p>
<p>We denken altijd in rijke en arme landen als een onveranderlijke tweedeling. Maar als je dit soort ontwikkelingen op de zeer lange termijn bekijkt, dan zie je dat het aantal landen dat deelneemt aan de mondiale economische groei nog steeds toeneemt. Het begon tweehonderd jaar geleden met de industriële revolutie in Engeland. Ook Nederland was toen al een voorloper. Vanaf dat moment heeft dit proces van economische groei zich verspreid als een olievlek. Eerst binnen de Europese wereld, maar daarna was er eind negentiende eeuw een onverwachte sprong naar Japan. Vanuit dat land heeft de economische groei zich ook als een olievlek verspreid over Azië. Misschien kan Zuid-Afrika op den duur zo&#8217;n voortrekkersrol in Afrika spelen.</p>
<p>Een klassieker over dit onderwerp uit 1968 is het boek Asian Drama van Nobelprijswinnaar Gunnar Myrdal. Ik moest dat lezen voor mijn studie. De boodschap van het boek was: Azië is reddeloos verloren; Afrika daarentegen gaat een goede toekomst tegemoet en zal zich voorspoedig ontwikkelen. Het tegenovergestelde is het geval gebleken. Ik geef dit voorbeeld om te illustreren dat het oordelen over de ontwikkeling van een continent een haast onmogelijke opgave is. Zeker als je naar de korte termijn kijkt. Het is dus best mogelijk dat we over veertig jaar heel anders tegen de toekomst van Afrika aankijken dan we dat nu doen.</p>
<p>Dertig jaar geleden waren Portugal, Spanje en Griekenland derdewereldlanden. Door zich aan te sluiten bij de EU zijn die landen gestabiliseerd en bijna net zo welvarend als Nederland geworden. Dat is gebeurd omdat zij aan de strenge voorwaarden van de EU moesten voldoen &#8211; stabiele instituties, een transparante democratie, onderdrukking van corruptie en dergelijke. In mijn ogen is dit, en wat er nu op vergelijkbare manier gebeurt in Oost- en Centraal-Europa, de belangrijkste missie van de EU. </p>
<p>Ik zie niet in waarom dit niet ook in Afrika kan gebeuren. De EU zou eigenlijk hetzelfde moeten doen in Afrika: die landen die dat willen &#8211; en wie zou dat niet willen &#8211; een vergelijkbaar perspectief op stabiliteit, democratie en de rule of law bieden, met als langetermijnbonus voorspoedige economische ontwikkeling. Dat klinkt als een soort neokolonialisme, maar het heeft gewerkt voor de &#8220;periferie&#8221; van Europa. Het lijkt me de moeite waard om het voor andere regio&#8217;s ook uit te testen.&#8217;</p>
</p></div>


Gerelateerd