<div class="wpg-element paragraph">
<p>Vandaag begint het nieuwe proces-Wilders. Laait de kritiek op het functioneren van de rechterlijke macht weer op? In Vrij Nederland deze week een interview met opperrechter Geert Corstens over de normen en waarden in een rechtsstaat, waaruit hieronder een fragment.</p>
<p>&#8216;Jongens en meisjes, doe het een beetje kalm aan,&#8217; maant Geert Corstens. Het zint de president van de Hoge Raad niet dat burgers en politici de rechterlijke macht volop bekritiseren. De hoogste rechter van het land zegt het netjes en geserreerd. C&#8217;est le ton qui fait la musique. Volgens Corstens is een fatsoenlijke samenleving gebaat bij onafhankelijke rechters. &#8216;Al vinden dertien miljoen Nederlanders, honderd kranten en tientallen televisiezenders dat een verdachte van pedoseksueel handelen een heel zware straf verdient, als jij als rechter vindt dat er niet voldoende bewijs is, moet je hem vrijspreken. Dat is je heilige plicht. Een rechter moet tegen de stroom in durven gaan. Dat kunnen rechters opbrengen, daar heb ik niet de minste twijfel over.&#8217;</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p><b>PVV-leider Wilders en andere politici uiten voortdurend kritiek op het werk van de rechters. De minister van Justitie moet de rechterlijke macht beschermen. Doet hij dat voldoende?</b><br />&#8216;In zijn algemeenheid wel. Maar er zijn recente voorbeelden waarin bewindslieden zich in negatieve bewoordingen uitlieten over berechtingen. Dat hoort niet. Na de vrijlating van een terreurverdachte had een minister (Ter Horst van Binnenlandse Zaken &#8211; MH/HL) in het openbaar felle kritiek op dat vonnis. Ook werd er gereageerd op de straffen van verdachten die achter een winkeldief bij Albert Heijn aangingen.&#8217;</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p><b>Kunt u de rechters zelf niet in bescherming nemen?</b><br />&#8216;Ik kan me er publiekelijk over uitlaten dat het politici niet past om rechters om hun vonnissen te bekritiseren. Ministers, burgemeesters en andere hoge bestuurders moeten zich niet te snel uitlaten over gerechtelijke uitspraken. Juist onbesuisde kritiek uit die hoek tast het gezag van de rechter aan. Kennelijk is die taakverdeling binnen de samenleving niet voor iedereen even duidelijk. Onze samenleving heeft rechters om conflicten op te lossen en delicten te bestraffen. Dat is de functie van de rechterlijke macht. De rechter heeft de plicht om iemand vrij te spreken als er onvoldoende bewijs is. Voor goed rechtspreken heb je eerlijke en onafhankelijk denkende mensen nodig.&#8217;</p>
<p><b>Het bestuur van de rechtbank Amsterdam was onzichtbaar ten tijde van het gekrakeel rond de rechters in het proces-Wilders. Dat was fout volgens de commissie-Meijerink. Vindt u dat ook?</b><br />&#8216;De zaak-Wilders kan nog bij de Hoge Raad belanden, daarom past mij terughoudendheid. Ik waardeer het zeer dat de rechtbank Amsterdam een commissie van externe deskundigen heeft gevraagd om te onderzoeken wat er is misgegaan tijdens het proces. Fantastisch vind ik dat zelfs. Maar over de inhoud van dit rapport laat ik me niet uit.&#8217;</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph-quote">
<blockquote>
<p>&#8211; &#8216;Voor goed rechtspreken heb je eerlijke en onafhankelijk denkende mensen nodig&#8217;</p>
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p><b>Wilders wraakte zijn rechters wegens partijdigheid. Toetsing daarvan gebeurt door collega&#8217;s van dezelfde rechtbank. Is er geen betere oplossing?</b><br />&#8216;De wetgever gaat ervan uit dat wrakingsverzoeken door het eigen college worden behandeld. Maar er valt wat voor te zeggen om wrakingskamers samen te stellen uit rechters die uit een ander gerecht afkomstig zijn. De vraag is of altijd zo&#8217;n zware aanpak nodig is. Daarover beraadt de rechterlijke macht zich.&#8217;</p>
<p><b>De Amsterdamse rechters in het proces-Wilders misten node een mediatraining, concludeerde de commissie-Meijerink. Is het tijd voor een bijspijkercursus &#8216;Rechtspreken voor de camera&#8217;?</b><br />&#8216;Als je als rechter toestaat dat er onbeperkt televisiecamera&#8217;s in de rechtszaal aanwezig zijn, moet je je goed realiseren wat de impact ervan is. Je moet je ervan bewust zijn dat de camera op je gericht staat. Maar of dat nu moet inhouden dat je rechters voor de behandeling van een bepaalde zaak eerst naar een mediatraining moet sturen? Ik weet het niet.&#8217;</p>
<p><b>Moeten camera&#8217;s uit de rechtszaal worden geweerd?</b><br />&#8216;Naar aanleiding van de zaak-Wilders moet die vraag over de permanente aanwezigheid van de camera in de rechtszaal nog maar eens in heroverweging worden genomen. Meer wil ik er nu niet over kwijt.&#8217;</p>
<p><b>Maakt u zich zorgen over de toekomst van de rechtsstaat?</b><br />&#8216;Ik vraag me af of men er wel voldoende van is doordrongen dat rechters niet zweven in het vrije veld. Rechters staan in een eeuwenoude traditie. Als we praten over hoe een behoorlijk proces moet plaatsvinden, kom je die uitgangspunten al tegen in het Romeinse recht. Je maakt gebruik van hoor en wederhoor en er is een notie over eigendom. In het recht is het fatsoen van de samenleving gecondenseerd. Maar kennelijk is er een permanente voorlichtingscampagne voor nodig om ervoor te zorgen dat mensen weten wat een democratie en wat een rechtsstaat is.&#8217;</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<h3>De Hoge Raad</h3>
<p>De hoogste rechtsprekende instantie in civiel-, bestuurs- en strafrecht. Zowel aanklagers van het Openbaar Ministerie als verdachten kunnen zich tot dit college wenden. Dat heet &#8216;in cassatie&#8217; gaan.</p>
<p>De Hoge Raad behandelt de feiten uit een dossier niet inhoudelijk, maar controleert of de lagere rechters &#8211; rechtbank en (gerechts)hof &#8211; op de juiste wijze tot een vonnis zijn gekomen. Is dit het geval, dan doet de Hoge Raad uitspraak (arrest of beslissing) en blijft het vonnis in stand.</p>
<p>Wanneer blijkt dat de lagere rechters in gebreke zijn gebleven, stuurt de Hoge Raad de zaak terug naar af. Meestal gaat zo&#8217;n zaak naar een andere rechtbank of een ander hof.</p>
<p>Overigens kan iemand zelfs na een arrest van de Hoge Raad nog eens aankloppen voor een herziening. Maar dan moet zich wel een nieuw feit voordoen dat een ander licht werpt op de bewijsvoering. Is dit het geval, dan verwijst de Hoge Raad een zaak opnieuw terug naar een lagere rechter. De zaak van verpleegkundige Lucia de B(erk) is hiervan een voorbeeld.</p>
<p>Wie bot vangt bij de Hoge Raad, kan vervolgens naar het Europese Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg stappen.</p>
<p>De Hoge Raad schrijft ook &#8216;jurisprudentie&#8217;. Dat wil zeggen dat lagere rechters de standpunten van de Hoge Raad in zijn arresten als uitgangspunt nemen voor andere zaken.</p>
<p>De Hoge Raad kent een president (Geert Corstens) en zes vicepresidenten en dertig raadsheren (deze titel geldt ook voor een vrouw).</p>
</p></div>


Harry Lensink

Gerelateerd