Nederland ontwikkelt offensieve cyberwapens, maar de spelregels om onnodig humanitair leed te voorkomen ontbreken. Ook zijn er zorgen over de nauwe samenwerking tussen cybersoldaten en de spionnen van de MIVD. Wie drukt er straks op de rode knop?

Opeens waren ze er op de Krim: honderden mannen in camouflagepakken zonder insignes. Begin maart kwamen ze aanrijden in legerwagens zonder kentekenplaten en bezetten het parlements­gebouw, luchthavens en telecommunicatiestations. Maar dat niet alleen. Volgens regerings­functionarissen van Oekraïne lagen mobiele telefonie en internet onder vuur van cyberwapens. Communicatie met geestverwanten op de Krim verliep stroef; een paar overheidswebsites waren onbereikbaar.

De verwarring was groot. Wie zaten er achter de acties op het land en in cyberspace? Waren het activisten uit de Krim? Of was het de Russische president Poetin zelf? Of allebei? De spanning liep op. Om haar waakzaamheid te tonen, stationeerde de NAVO extra gevechtsvliegtuigen...