Haar eigen vrouw

Op 17 juni 2014 nam Amal Alamuddin plaats achter een tafeltje in het The Hague Institute for Global Justice. Het was een feestelijke bijeenkomst waarop het boek The Special Tribunal for Lebanon. Law and Practice werd gepresenteerd dat ze samen met twee collega’s schreef. Hierin kijken de drie juristen terug op het in 2005 opgerichte tribunaal dat de daders van de moord op de Libanese premier Rafik Hariri moest opsporen. Zelf was Alamuddin als openbaar aanklager verbonden geweest aan het tribunaal. Het boek, dat 325 pagina’s telt, werd later in de wetenschappelijke literatuur omschreven als een ‘belangrijke bijdrage’ waarin op ‘briljante wijze’ het karakter van het tribunaal werd geschetst.

Amal Alamuddin wordt door collega’s en vrienden omschreven als een harde, consciëntieuze werker. ‘Ze is er aan gewend in de spotlights te werken en moeilijke, complexe en politiek risicovolle zaken te doen,’ zei haar collega Mark Stephens, met wie ze de Assange-zaak deed, in The London Evening Standard. ‘Ze is een ongelooflijk slimme vrouw, ze is onafhankelijk en heeft een brein als een Rolls Royce-motor.’

De afgelopen jaren stond ze tal van kopstukken bij: de Oekraïense oud-premier Julia Timosjenko, de koning van Bahrein, de onlangs in Egypte vrijgelaten Canadese Al Jazeera-journalist Mohamed Fahmy. Ze werkte verder niet alleen voor het Libanon Tribunaal, maar was ook adviseur van oud-secretaris-generaal van de VN Kofi Annan toen hij probeerde de strijdende partijen in Syrië bij elkaar te brengen en zat in een VN-commissie die onderzoek deed naar het gebruik van drones.

Alamuddins misschien wel beroemdste cliënt Julian Assange noemde haar in The London Evening Standard ‘een vriend en een advocaat met een breed perspectief die niet bang is om misbruik van de macht aan te pakken of politieke kwesties te tackelen.’ Alamuddin was deel van het team dat Assange in 2011 bijstond in zijn verzet tegen uitlevering aan Zweden. In dat land wordt hij verdacht van seksueel misbruik van twee vrouwen.

Alamuddin studeerde aan Oxford University en aan de University of New York en won prestigieuze studentenprijzen. Ze liep in New York stage bij Sonia Sotomayor, tegenwoordig lid van het Amerikaanse Hooggerechtshof. Na haar studie ging ze werken bij de New Yorkse vestiging van het chique advocatenkantoor Sullivan & Cromwell LLP, dat vooral grote bedrijven vertegenwoordigt en waar ze onder meer onderzoek deed in de Enron-zaak. Sinds 2010 werkt Alamuddin bij het gerenommeerde advocatenkantoor Dought Street Chambers in Londen.

Sir Geoffrey Robertson, medeoprichter van het advocatenkantoor, liet zich lovend uit over Alamuddin, noemde haar ‘een gepassioneerde mensenrechtenverdediger’ en zei dat haar collega’s haar ‘bewonderen en respecteren’. Zijn echtgenote, de schrijfster Kathy Lette, herinnerde zich haar eerste ontmoeting met Alamuddin nog goed. ‘Toen Amal aan mij werd voorgesteld, noemde Geoffrey haar zijn “junior”. Ik zei zoiets als oh yeah? Mijn mond viel open,’ zei Lette vorig jaar tegen de London Evening Standard. ‘Voor me stond iemand die zo ongelooflijk knap was, ze was zo makkelijk in de omgang, iemand om lol mee te hebben. Ze heeft een geheel eigen, unieke stijl, ze is iemand die zich niet laat dicteren. Dat vind ik heerlijk – ze is haar eigen vrouw.’

Dat ze haar mannetje kan staan, bleek bijvoorbeeld op 25 februari 2014 toen ze bij BBC News optrad namens haar cliënt Julia Timosjenko, de voormalige Oekraïense premier. Zij was na een showproces veroordeeld tot een gevangenisstraf en had tweeënhalf jaar vastgezeten. Alamuddin had geprobeerd Timosjenko op vrije voeten te krijgen via een procedure bij het Europese Hof voor de rechten van de mens in Luxemburg. In de uitzending was Alamuddin enthousiast over haar net vrijgelaten cliënt, omschreef haar als iemand die zou kunnen helpen ‘de problemen in de Oekraïne op te lossen’.

Dat zou anders lopen. In oktober 2014 werd Timosjenko met grote achterstand derde bij de presidentsverkiezingen en sindsdien leidt ze een vrij onopvallend bestaan als parlementariër. Hoe dan ook: Amal Alamuddin liet bij de BBC zien dat ze meer is dan een advocaat, ze was op dat wankele moment in de Oekraïense politiek vooral ook Timosjenko’s spindoctor

Flirterige mailtjes

Een half jaar voor de BBC-uitzending was er een man in Alamuddins leven gekomen. En niet zomaar één: de man die door velen wordt gezien als de mooiste op aarde, George Clooney. Ze leerden elkaar kennen in september 2013 tijdens een fundraiser in Italië. Naar verluidt was Clooney zo onder de indruk van zijn ravissante tafelgenote dat hij haar zijn telefoonnummer wilde geven, iets wat ze weigerde. Ze gaf in plaats daarvan haar e-mailadres, waarna hij, volgens een anonieme vriendin van het koppel, een paar flirterige mailtjes stuurde. Alamuddin gaf aanvankelijk geen sjoege. In de derde mail schreef Clooney: ‘De veronderstelde meest begeerlijke man op aarde zou de meest begeerlijke mensenrechtenadvocaat op aarde moeten ontmoeten!’ Uiteindelijk gaf ze zich gewonnen. In september van het afgelopen jaar trouwden ze onder grote publieke belangstelling in Venetië. Amal Alamuddin was tot ze Clooney tegenkwam altijd aan het werk. Echte grote liefdes waren er niet. In een ontroerende speech tijdens het huwelijksdiner gaf hartsvriendin en studiegenoot Jae Kim een beeld van de vrijgezelle Amal. ‘We bleven tot laat in de avond praten over relaties en over de vraag of ze ooit nog de man van haar leven zou ontmoeten,’ zei Kim tegen het huwelijkspaar. ‘Amal was niet lang daarvoor gekozen tot de hottest advocate in Londen en ik was bezorgd of dat niet tegen haar zou werken, zeker omdat veel mannen haar sowieso al intimiderend vonden.’ Kim vertelde de gasten verder dat Amal vrijwel onmogelijke eisen stelde aan haar droomprins. ‘De lijst met dingen die zij in een man zocht, gaf ze meteen toe, waren niet realistisch en konden niet in één persoon gevonden worden. Ze zocht naar Mister Perfect en die was niet te vinden.’

Druzische familie

Als er één ding is dat Amal en George Clooney verbindt, is het hun betrokkenheid bij de strijd tegen het onrecht in de wereld. Zo zet hij zich met zijn organisatie Not On Our Watch al lange tijd actief in tegen onder meer het onrecht dat de bevolking van Darfur wordt aangedaan.

Op 24 oktober 2014 doken de eerste foto’s op van het stel toen ze samen werden gezien in de Londense Berner’s Tavern. Op dat moment werd elke verliefdheid nog ontkend. Clooneys woordvoerder liet weten dat het tweetal sprak over een plan om boven Syrië satellieten te laten surveilleren om vast te leggen hoe antiquiteiten door strijdende groepen worden vernietigd. Weer een paar maanden later, op 18 februari 2014, dook Amal op aan de zijde van George tijdens een vertoning van de film The Monuments Men die toen net in première was gegaan. In die film speelde Clooney een van de Amerikaanse militairen die tijdens de Tweede Wereldoorlog talloze kunstwerken in veiligheid brachten terwijl de geallieerden oprukten in Europa.

De 53-jarige George had de afgelopen decennia relaties met een hele reeks actrices, fotomodellen, reality stars, serveersters en zelfs een professionele worstelkampioene. Maar Amal, het is al vaak beschreven, is uit een heel ander hout gesneden. Ze komt uit een vooraanstaande Libanese familie. Haar vader Ramzi was in de jaren zeventig hoogleraar bedrijfskunde aan de American University in Beiroet. Later begon hij een reisbureau. Ramzi is afkomstig uit een oude, welgestelde Druzische familie. De Druzen zijn een sjiitische sekte die werd gevormd in de elfde eeuw. Amals moeder Bariaa was in haar jonge jaren nieuwslezeres bij de Libanese nationale televisie. Amal heeft haar schoonheid van geen vreemde: moeder Bariaa deed in de jaren zestig en zeventig de mannenharten van televisiekijkend Libanon op hol slaan. Een collega die in die jaren met haar werkte, omschreef Bariaa als een ‘Romeinse godin’.

Op 3 februari 1978 werd Amal geboren in Beiroet. Een maand later zou het Israëlische leger haar geboorteland binnentrekken. Al snel werd het te onveilig om nog in Libanon te blijven en weken Amal en haar familie (ze heeft een zusje Tala en twee halfbroertjes Samer en Ziad) uit naar Londen. Hier werd Bariaa correspondent voor de Arabische krant Al Hayat, waarvoor ze kopstukken als Fidel Castro, Bill Clinton en Margaret Thatcher interviewde. In 1991, toen de burgeroorlog in Libanon voorbij was, keerden Amals ouders terug naar Beiroet. Als expert op het gebied van het Midden-Oosten groeide Bariaa uit tot een veelgevraagd spreker op Arabische satellietzenders, waar ze zich regelmatig fel keerde tegen de Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden. Bariaa is ook oprichter van het pr-bureau International Communications Expert en wordt geroemd om haar enorme netwerk.

Bewuste strategie

Deze lente is Amal Clooney-Alamuddin the talk of the town in New York. Haar kersverse echtgenoot is in de stad om de film Money Monster te schieten en Amal geeft elke maandag en woensdag college op Colombia University. Ze maakt er haar toehoorders deelgenoot van haar praktijkervaringen als mensenrechtenadvocaat. Vrijwel dagelijks wordt het wereldberoemde liefdespaar ergens in de stad gespot. Door bladen als Harper’s Bazaar, Elle en Vogue wordt nauwkeurig bijgehouden wat voor kleding ze draagt; de Libanese met het perfecte figuur is de afgelopen maanden uitgegroeid tot hét stijlicoon van dit moment. ‘Mevrouw Clooney heeft de aandacht van de New Yorkers weten te vangen op een manier die we niet meer hebben gezien sinds Angelina Jolie en Brad Pitt hier woonden,’ schreef The New York Times begin april. Wat opvalt, is dat Amal Clooney tijdens al haar ontmoetingen in New York nooit iets wil zeggen over haar privéleven. Een interviewverzoek van The New York Times werd afgewezen. Amal lacht, wuift, gaat bevallig op de foto, maar daarbij blijft het. Het lijkt een bewuste strategie: praten over haar werk doet ze graag, maar haar privéleven wordt sinds haar relatie met Clooney volledig afgeschermd. Nadat ze een verhouding met hem kreeg, verwijderde ze zelfs haar Twitter- en Instagram-accounts. Studenten die dezer dagen college bij haar volgen, hebben de instructie gekregen geen enkele mededeling te doen over wat er gezegd is aan voor de deur wachtende journalisten.

Dat het inderdaad zo werkt, was goed te zien toen ze een paar weken naar haar huwelijk samen met senior-collega sir Geoffrey Robertson afreisde naar Griekenland in de zaak van de geroofde Elgin Marbles. Die beeldhouwwerken en friezen werden begin negentiende eeuw van de Akropolis meegenomen door Lord Elgin. Dit gebeurde in overleg met de toenmalige Ottomaanse autoriteiten. De kunstwerken zijn sindsdien te bezichtigen in het British Museum. Athene wil de Elgin Marbles al heel lang terug, Londen wil ze niet teruggeven.

Amal Clooneys driedaagse bezoek aan Athene was wereldnieuws. Omstuwd door camera’s bezocht ze het splinternieuwe museum aan de voet van de Akropolis waar het Parthenon één op één is nagebouwd. Hier moeten de Elgin Marbles hun nieuwe thuis krijgen. Amal Clooney stond nu wél alle media te woord. En vanzelfsprekend kreeg ze alle ruimte het Griekse standpunt in de zaak uit te dragen. ‘Naar mijn idee is het niet meer dan juist als de kunstwerken terugkeren naar Griekenland,’ zei ze. ‘Het is hoog tijd dat Groot-Brittannië haar onverzoenlijke houding opgeeft.’ Of dat gebeurt, is twijfelachtig. Sinds Clooneys kantoor de Griekse belangen behartigt, wordt al drie jaar gepraat over teruggave, maar de kwestie zit muurvast. Londen reageert niet op voorstellen uit Athene, bijvoorbeeld om een onafhankelijke commissie van de Unesco een bindende uitspraak te laten doen in het conflict. Blijkbaar hoopte de Griekse regering én Sir Geoffrey Robertson dat Clooneys présence de zaak alsnog vlot zou weten te trekken. Tot nu toe voor zover bekend overigens zonder resultaat.

Liefde en werk

Amal is niet in de eerste plaats een weldoener, zoals dat andere stijlicoon Angelina Jolie, die als speciaal gezant van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR de wereld rondgaat om armen en verdrukten te helpen. Clooney wordt weliswaar geroemd om haar strijd voor de mensenrechten, ze blijft in de eerste plaats een advocaat.

Dat liefde en werk door elkaar lopen, bleek de afgelopen maanden toen Amal en George Clooney gezamenlijk optrokken in de strijd voor de erkenning van de Armeense genocide, die dit jaar honderd jaar geleden plaatsvond. Op 10 maart gingen ze samen naar een herdenkingsbijeenkomst in New York. George maakte daar bekend dat zijn organisatie Not On Our Watch samen met nabestaanden van overlevenden van de moordpartijen gaat samenwerken. ‘We willen internationale aandacht krijgen voor de impact van genocides en ons inspannen om toekomstige genocides te voorkomen,’ aldus een verklaring op de website van Not On Our Watch.

Amal Clooney heeft naast de activiteiten van haar man nog een andere link met de Armeense zaak: haar kantoor is ingehuurd door de Armeense regering om bij het Hof in Straatsburg te pleiten in een zaak tegen een Turkse parlementariër die de Armeense genocide openlijk heeft ontkend. Het Hof oordeelde in 2013 dat dat was toegestaan omdat er ‘geen algemene consensus’ zou zijn dat er inderdaad sprake was van volkerenmoord. Dat was tegen het zere been van de Armeniërs, die vonden dat nu voor eens en altijd moet worden vastgesteld dat er wel degelijk sprake is geweest van een genocide.

Op 28 januari van dit jaar zaten Amal Clooney en sir Geoffrey Robertson in de rechtszaal om hun zaak te bepleiten. Toen Amal na afloop werd gevraagd wat ze voor deze gelegenheid had aangetrokken, zei ze tot grote hilariteit van de aanwezige fotografen en journalisten: ‘Ede and Ravenscroft.’ Dit keer geen hippe ontwerper, maar een kleermakersbedrijf waar al sinds 1689 toga’s worden gemaakt.

Ook de slechteriken

Amal Clooney verdedigt niet alleen de good guys, maar ook de slechteriken, onder het motto ‘iedereen recht heeft op een goede verdediging’. En dus staat ze het voormalige hoofd van de Libische geheime dienst Abdullah al-Senussi bij, die liever voor zijn misdaden wordt berecht door het Internationaal Strafhof in Den Haag dan door een Libische rechtbank. Tot nu toe weigert Tripoli mee te werken. Volgens de laatste berichten moet Al-Senussi een dezer dagen voor de rechter verschijnen.

Een andere controversiële cliënt die Clooney bijstond, was koning Hamad al-Khalifa van Bahrein. Hij lag begin 2011 hevig onder vuur tijdens de Arabische revolutie. In november van dat jaar stelde hij onder internationale druk een onafhankelijke commissie in die onderzoek deed naar mogelijke misdaden die door leger en politie waren begaan. Clooney was in die periode ’s konings adviseur. Ook trainde ze rechters op het gebied van mensenrechten. De onderzoekscommissie stelde in november 2011 vast dat inderdaad grof geweld was gebruikt door de autoriteiten en deed 176 aanbevelingen. Maar de meeste hiervan zijn volgens mensenrechtenorganisaties niet uitgevoerd. Zo zijn er nauwelijks politieagenten of militairen vervolgd en de arrestatie en marteling van politieke tegenstanders gaat gewoon door. En dus verscheen – niet geheel onverwacht – onlangs een appèl van het online magazine .MIC aan Clooney: is het niet hoog tijd dat juist zij haar stem verheft tegen de mensenrechtenschendingen in Bahrein? ‘Ze heeft het oor van de koning en de ogen van de hele wereld zijn op haar gericht.’ Maar tot nu toe heeft Clooney nog geen gehoor gegeven aan die oproep.

In de Britse en Amerikaanse pers wordt volop gespeculeerd hoe het verder zal gaan met het jonge paar, en dan vooral met George. Zal hij zijn carrière als acteur voortzetten of zich in de politiek storten, zoals ‘anonieme vrienden’ steeds weer zeggen? Eerder sloot hij een politieke carrière uit, gezien zijn verleden als vrouwenverslinder. Maar met Amal aan zijn zijde is dat verleden tijd. Clooney zou een gooi willen doen naar het gouverneurschap van Californië. Grote vraag is wat Amal daarvan vindt. Zal ze zich schikken in de rol van ‘vrouw van’? Dat lijkt ondenkbaar.