Nu filosofische stromingen als deconstructie en postmodernisme niet meer zoveel aantrekkingskracht hebben, verschijnen schoorvoetend pleidooien voor een ‘terugkeer naar de werkelijkheid’. Maar is dat niet weer het andere uiterste?

De beroemde uitspraak van Immanuel Kant dat uit het kromme hout van de mensheid nooit iets volmaakts kan worden getimmerd, heeft nogal wat consequenties. Het betekent dat onze waarnemingen en gewaarwordingen via onze ogen, oren, smaak, tastzin, hersens en bewustzijn nooit honderd procent volmaakt kunnen zijn.

Immanuel Kant (via open domein)
Immanuel Kant (via open domein)

De dingenbuiten ons worden nooit helemaal getrouw door ons gespiegeld, altijd zitten wijer als onvolmaakte wezens tussen. Iets helemaal zien ‘zoals het is’, het ‘dingan sich’, zoals Kant zegt, kunnen we daardoor niet.

Kant brachtmet dit idee een drastische wending in het denken teweeg: het was niet meer debuitenwereld (het object) die bepaalde wat werkelijk was, maar de waarnemer(het subject). Dit...