Evelien Gans onderzocht onvermoeibaar en gedreven de positie van joden in de Nederlandse samenleving in heden en verleden en was alert op het gevaar van hernieuwd antisemitisme en andere vormen van racisme. Als wetenschapper wees ze op hedendaagse antisemitische stereotypen en vooroordelen en schetste de achtergrond ervan. Ze ging ook in debat met degenen zich in haar ogen schuldig maakten aan de nivellering in de geschiedschrijving over de Holocaust, ‘het vervagen van de grenzen tussen daders, slachtoffers, omstanders, medeplichtigen’.

Haar betrokkenheid bij het onderwerp had ongetwijfeld te maken met haar eigen familiegeschiedenis. Ze kwam uit een atheïstisch gezin waarin de jodenvervolging diepe sporen had getrokken. Haar vader overleefde doordat hij was ondergedoken, zijn broer en diens gezin kwamen om. Hij voelde zich door de nazi’s tot jood gemaakt en wilde er na de oorlog dus niets meer van weten. Ze is geboren is in New York, waar haar ouders vanuit Nederland naartoe...