Er komt zoveel uit ‘Brussel’ dat men is gaan denken dat Europa in Brussel woont en dus samenvalt met Europese regels, economie en landbouwsubsidies. Dat is een grote vergissing.

Het is heel verleidelijk om tegenwoordig de beroemde uitspraak van Huizinga in In de schaduwen van morgen te citeren: dat we in ‘een bezeten wereld leven’ en dat het voor niemand onverwacht zou komen ‘als de waanzin eensklaps uitbrak in razernij.’ Met de oorlogen in Syrië en Irak, de barbarij van IS, de vreemdelingenhaat en de terroristische aanslagen op verschillende plaatsen in de wereld lijkt daar alle aanleiding voor. Maar de wereld ziet er nu anders uit dan in Huizinga’s 1935. De huidige wereld is niet eenduidig bezeten, hoezeer het ook voor de hand ligt dat dit beeld ontstaat door wat we op de televisie zien. De huidige wereld is aan de ene kant bezeten en aan de andere kant een wonder van verstand en redelijkheid, aan de ene kant bestookt door geweldadige groepen idioten, aan de...