Vijfhonderd jaar geleden schreef Erasmus (1469-1536) honderden brieven. De 3141 brieven van en aan hem die zijn overgeleverd worden nu compleet in het Nederlands vertaald en zullen 22 delen gaan beslaan. Onlangs verscheen deel 12 met de brieven uit de jaren 1526 en 1527, de jaren dat Erasmus met Luther de eerste grote polemiek van de Republiek der Letteren uitvecht.

Bij het lezen van de brieven van Erasmus uit het jaar 1526 denk je niet meteen dat het vijfhonderd jaar geleden is. Het is griezelig dichtbij wanneer het in het nieuwe deel van zijn Correspondentie over de vrije wil gaat, een onderwerp dat door de vermeende invloed van de genen nu niet minder urgent is.

In 1524 stelde Erasmus zich eindelijk vierkant op tegenover Luther door de vrije wil en de menselijke verantwoordelijkheid te verdedigen in zijn traktaat Over de vrije wil. Scheldend en honend antwoordde Luther een jaar later in Over de slaafse wil dat alles was voorbeschikt, de mens was gepredestineerd, hij was...