<div class="lead">De Engelse filosoof Anthony Grayling houdt de eerste lezing van de nieuwe stichting ‘Werkelijkheid in Perspectief’, die intellectueel conformisme wil tegengaan.</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Van ‘Werkelijkheid in Perspectief’, de naam voor de stichting die Paul Cliteur, Frits Bolkestein en Meindert Fennema hebben opgericht om ruimte te geven aan ‘extreme meningen’ die niet meer de kans zouden krijgen, schrik je niet op. </p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Braver kan het eigenlijk niet. Volgens het artikel ‘Extreme mening is bij ons welkom’ in <i>de Volkskrant</i> van 22 juni, waarmee de stichting zich kenbaar maakte, wil ze het ‘intellectueel conformisme’ van links en recht doorbreken door in de toekomst aandacht te besteden ‘aan racisme, euthanasie, dierenrechten, humanitaire oorlogsvoering, de War on Drugs en de vraag of er sprake is van vooruitgang in de menselijke beschaving’. Dat zijn niet bepaald onderwerpen die de kranten en tijdschriften dagelijks laten liggen, laat staan menig radio- en televisieprogramma. Het ziet er ook niet naar uit dat iemand hier nog een ‘extreme mening’ over kan hebben die niet lang en breed bekend is. </p>
</p></div>
<figure id="post-33587 media-33587" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/08/5d0967c0-c981-430f-96e9-94497c2558d0_driestuks.jpg" alt="Frits Bolkestein, Meindert Fennema en Paul Cliteur" /><figcaption>Frits Bolkestein, Meindert Fennema en Paul Cliteur</figcaption></figure>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Het is jammer dat de eerste lezing van de stichting niet door een van de initiatiefnemers zelf wordt gehouden. Dan zou dat vermeende ’intellectueel conformisme’ van links en rechts wat meer inhoud hebben kunnen krijgen. Nu wordt <a href="https://www.debalie.nl/artikel.jsp?articleid=480272" class="normal" title="https://www.debalie.nl/artikel.jsp?articleid=480272">de eerste lezing</a> op 29 augustus in De Balie in Amsterdam gehouden door Anthony Grayling. Deze Engelse filosoof, schrijver van zo’n dertig boeken, is vooral bekend geworden als de vijfde ruiter van het groepje apocalyptische ‘nieuwe atheïsten’ Richard Dawkins, Sam Harris, Christopher Hitchens en Daniel Dennett. Dat men Grayling hier vooral van kent, wil zeggen dat zijn vele andere boeken niet onderscheidend genoeg waren. </p>
<p>Hij is dan ook vooral een veelzijdig, encyclopedisch filosoof. Dat zie je ook aan de willekeurigheid van de titels van zijn boeken: <i>The Meaning of Things</i>, <i>The Reason of Things</i>, <i>The Mystery of Things</i>, <i>The Heart of Things</i>, <i>The Form of Things</i>: allemaal verzamelingen van filosofische columns uit <i>The Guardian</i> en <i>The Times</i>. Denk niet dat de flexibele rationalist Grayling ‘mystery’ mysterieus bedoelt. Hij gebruikt het op de manier van Rudy Kousbroek: geïntrigeerd te willen weten wat het geheim van iets is door gebruik te maken van wetenschap, geschiedenis en de kunsten.  </p>
<p>De lezing van Grayling, getiteld ‘Secularism, Atheism en the Place of Religion in the Public Domain’, zal aansluiten op zijn laatste boek <i>The God Argument: The Case Against Religion and for Humanism</i>. Grayling is daarin een sympathieke rationalist die maar al te bereid is om de goede en aangename kanten van het leven zonder religie te tonen. Zoals ook in <i>What is Good: the Search for the Best Way to Live</i>. Hij heeft daarin niet veel geduld met sombere lieden die zeggen dat de mens een vat vol duistere demonen is. Van Freud moet hij ook niet veel hebben. Hij is een prominent lid van de National Secular Society die probeert te voorkomen dat religieuze organisaties hun invloed op het leven maar blijven vergroten. En hij is de samensteller van <i>The Good Book</i>, een bijbel voor ongelovigen. Geen ongelovige zal het lezen, omdat ongelovigen geen bijbels lezen, maar er staat wel alles in wat het leven de moeite waard maakt volgens de niet-religieuze teksten van Seneca tot Voltaire, van Epicures tot Stendhal. </p>
</p></div>
<div class="wpg-element streamer">
<blockquote>
<p>Leen me tien dollar. Ik geef ze je na je dood terug</p>
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Als iemand de geneugten van het leven zonder geloof heeft beschreven, dan Grayling. Als iemand de Bijbel (met alle horror) letterlijk neemt, dan Grayling. Hij beschouwt de Bijbel niet als een verzameling mythologische verhalen. Dat Jezus uit de doden is opgestaan gaat hij niet symbolisch opvatten. Hij verstaat de kunst om het leven mét religie in schrille kleuren te schetsen. De sociale structuur van religies vergelijkt hij met die van absolute monarchieën: goden moeten als koningen en tirannen worden geprezen, gehoorzaamd en liefgehad. Ze moeten worden gevreesd en er moet voor worden gebogen. Er moeten ook smeekbedes aan worden gericht. En de beloning komt na je dood, als je naar de hemel gaat. Grayling heeft hiervoor deze aardige vergelijking: leen me tien dollar. Ik geef ze je na je dood terug.</p>
<p>Dit staat in zijn boek <i>Ideas that Matter</i>, Graylings persoonlijke encyclopedie van cruciale denkbeelden en begrippen van deze tijd, van kunstmatige intelligentie tot autonomie, van ethiek tot de filosofie van de geest, van neoconservatisme tot creationisme. Van Grayling zal de nieuwe stichting geen extreme meningen hoeven te verwachten. Alleen zinnige. </p>
</p></div>


Gerelateerd