<div class="wpg-element paragraph">
<h3>Reconstructie / Aanslag op Heinekenontvoerder</h3>
Bijna vijftien jaar hield justitie videotapes vand e aanslag op Cor van Hout in de kluis. Nu zijn ze bewijsmateriaal
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
De videobeelden zijn vertrouwenwekkend korrelig en vaag. In het zwarte kader van de camera verschijnt de Deurloostraat in Amsterdam-Zuid: stilstaande auto&#8217;s, voordeuren, bomen, een stuk van het plaveisel. De toeschouwer moet goed opletten: de aanslag op de bestuurder van een dubbelgeparkeerde donkerblauwe Mercedes is voorbij voordat je er erg in hebt. Een man loopt snel naar de wagen. Kogels verbrijzelen het linkerraam. Aan de andere zijde glipt een vrouw uit de auto. Een peuter zit nog op de achterbank. Ze grist het kind mee en rent een portiek in. De bestuurder wurmt zich ook naar buiten. Hij wankelt achter zijn aanvaller aan. Die verdwijnt in een zijstraat en gaat ervandoor.
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
Het bewijsmateriaal is afkomstig van verschillende camera&#8217;s die indertijd gericht waren op Van Houts woning. Nooit eerder werden deze beelden door de recherche op deze manier gebruikt. Ze werden zelfs niet getoond in Opsporing Verzocht. Het roept de vraag op waarom de opsporingsinstanties de videobanden tot op heden in de kast hielden.
Gerimpeld gezicht De zwaargewonde Van Hout werd na de aanslag per ambulance afgevoerd naar het VU-ziekenhuis. Hij spoog bloed en bleek geraakt in kaak, arm en schouder. Toen de recherche hem verhoorde, deed hij aangifte als slachtoffer van een moordpoging. Hij zei dat de man een bivakmuts droeg toen hij schoot. &#8216;Hij lijkt fors maar ik denk dat hij een kogelvrij vest aan had.&#8217; Volgens Van Hout verdween de schutter op een fiets.
Medepassagier en vriendin Sonja Holleeder &#8211; de zus van Van Houts maatje en collega-Heineken-ontvoerder Willem Holleeder &#8211; had de man ook gezien, verklaarde ze in 1996: &#8216;We hadden ons zoontje opgehaald van de peuterspeelplaats. Toen we voor de deur stonden, zijn we nog even in de auto blijven zitten. Zijn lievelingsliedje was op de radio. Ik keek naar hem terwijl hij op de achterbank meezong. Ik zag die man aankomen. Ik riep nog: &#8220;Cor wat is dat?!&#8221; Volgens haar was de schutter zo&#8217;n vijfenveertig jaar en had hij een &#8216;oud, tanig en gerimpeld gezicht&#8217;.
Er waren meer ooggetuigen. De enige constante in hun verklaringen was de kleur van het jack van de schutter: grijs tot grijsblauw. De leeftijd (sommigen hadden het over twintig jaar) en het hoofddeksel (&#8216;petje&#8217;, &#8216;wollen muts&#8217;) varieerden. Een buurvrouw sprak zelfs over twee verdachten: een oudere man op een fiets en een jonge knul.
Aan de hand van de aanwijzingen van Sonja Holleeder maakte de politie een compositietekening. Zij was immers degene die de huurmoordenaar recht in zijn gezicht had gekeken.
Een tekening. Niet meer dan dat. Terwijl er bewegende beelden voorhanden waren. Maar de videobanden belandden op last van het OM in een kluis. Met &#8216;onderzoeksbelang&#8217; als reden. En dat sloeg niet op de liquidatiepoging. In die periode werd Van Hout namelijk door de politie in de gaten gehouden. De camera&#8217;s die de aanslag registreerden, waren heimelijk bij diverse buren van de Heineken-ontvoerder geplaatst.
Begin jaren negentig had Cor van Hout de straf voor de ontvoering erop zitten. Hij woonde na zijn vrijlating samen met Sonja Holleeder en hun zoontje op het adres Deurloostraat 20. De recherche hield hem vanwege zijn verleden nog altijd scherp in de gaten. De politie had een deel van het miljoenenlosgeld voor biermagnaat Freddy Heineken nooit teruggevonden en vermoedde bovendien dat de kidnapper zich weer bezighield met criminele zaken zoals hasjsmokkel.
Daarom kwam de aanslag op de Heineken-ontvoerder de recherche slecht uit. Ze wilde koste wat kost voorkomen dat Van Hout er lucht van kreeg dat er camera&#8217;s op zijn huis stonden gericht. Met behulp van die beelden hoopte men zijn criminele contacten vast te kunnen leggen. &#8216;De camera&#8217;s waren met toestemming van het OM bij mensen thuis geplaatst,&#8217; vertelt Walter Golsteijn, een oud-politieman, die bij het onderzoek betrokken was. &#8216;Het kostte enige overredingskracht om dat bij die burgers voor elkaar te krijgen. Ze vreesden dat als Van Hout er lucht van zou krijgen, ze niet veilig waren. Het was algemeen bekend dat hij gewelddadig was. We hadden ze dus beloofd om hun medewerking geheim te houden en de videobeelden te wissen. Als je als overheid die garantie geeft, moet je je er ook aan houden.&#8217;
Maar het materiaal is nooit vernietigd, blijkt nu. In elk geval niet de beelden van de aanslag op de Heineken-ontvoerder. Een ex-rechercheur die anoniem wil blijven, beweert dat de banden tijdenlang in de politiekluis hebben gelegen. Daarna werden ze overgedragen aan de toenmalige officier van justitie Fred Teeven. &#8216;Het had zo in Opsporing Verzocht gekund, maar dat mocht niet.&#8217;
Abusievelijk gewist Cor van Hout zelf heeft bij leven veel moeite gedaan om de dader van de eerste aanslag te achterhalen (hij zou nog twee keer worden beschoten, waarbij de moordenaars in 2003 uiteindelijk succesvol waren). Misdaadjournalist Peter R. de Vries, die bevriend was geraakt met Van Hout, wijdde in 1996 een hele uitzending aan de schietpartij. Advocaat Bram Moszkowicz loofde in het programma namens de Heineken-ontvoerder een beloning uit van een kwart miljoen gulden voor tips over de dader.
Toen Van Hout in 1998 werd gearresteerd voor hasjsmokkel, kwam hij er toch achter dat hij al sinds 1994 onder observatie stond. De verdachte en zijn advocaat lazen hoe rechercheurs in processen-verbaal aan de hand van camerabeelden precies omschreven wie er bij Van Hout aan de voordeur had gestaan. De banden zelf werden niet afgegeven aan de verdachte en zijn raadsman, noch aan de rechters. De politie hield zich aan de afspraak met de burgers bij wie een videocamera was geplaatst.
De rechercheurs die tijdens het proces werden verhoord, zeiden dat de meeste banden &#8216;abusievelijk&#8217; waren gewist. De banden van de aanslag waren wel bewaard, maar die zouden volgens officier van justitie Fred Teeven &#8216;onbruikbaar&#8217; zijn, omdat de beelden volgens hem onscherp waren.
Cor van Hout en zijn advocaat geloofden het niet. Ze vermoedden dat de opsporingsambtenaren iets anders wilden verhullen. De verdediging wist vrijwel zeker dat de politie gebruik had gemaakt van een &#8216;criminele infiltrant&#8217; die Van Hout zou hebben uitgelokt om mee te doen aan de drugshandel. En uitlokken mag niet volgens de wet. Moszkowicz dacht dat deze infiltrant mogelijk ook voorkwam op de opnamen van de politie. Daarom wilde de advocaat de videotapes hebben. Hij spande een kort geding aan en probeerde ook via een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur inzage te krijgen. Tevergeefs. &#8216;Mijn cliënt en ik hebben de videotapes nooit te zien gekregen,&#8217; zegt Moszkowicz in 2010.
Dat de beelden nu alsnog een rol spelen in de rechtbank, is voor Van Hout zelf dus te laat. Hij kreeg nadat hij was vermoord in 2003 een gangsterbegrafenis: op weg naar zijn finale rustplaats maakte een witte lijkkoets met zwarte paarden een laatste ronde door de Jordaan.
Anderen uit de kring rond Van Hout zijn inmiddels opnieuw gehoord. Bijvoorbeeld Peter R. de Vries. Die heeft tegenover de politie recent bevestigd dat Van Hout lang heeft gezocht naar de opnamen. Volgens De Vries heeft oud-officier van justitie Teeven altijd beweerd dat de kwaliteit van de beelden te slecht was. &#8216;Nou ja, dat geloofde Cor niet meteen. Hij was iemand die vond dat wat politie en justitie zeiden niet waar was. Dat was zijn grondhouding. Daarom wilde hij zelf die beelden bekijken.&#8217;
Uit het huidige strafdossier blijkt dat Teeven degene was die toestemming gaf om camera&#8217;s te gebruiken tegen Van Hout. De banden werden &#8216;s avonds en &#8216;s nachts gewisseld. Binnen het rechercheteam van destijds lopen tegenwoordig de meningen over het lot van de banden uiteen. Sommigen volharden in hun bewering dat het materiaal bewust is vernietigd, anderen wijzen op nalatigheid. Ook eindverantwoordelijke Fred Teeven &#8211; tegenwoordig VVD-Kamerlid &#8211; heeft onlangs een verklaring afgelegd. Daarin zegt hij tegen zijn ondervragers dat hij in 2005 &#8216;kopieën&#8217; heeft afgegeven aan de Nationale Recherche voor het Holleeder-onderzoek. &#8216;Ik kan mij nu na dertien jaar niet meer herinneren waar de originele banden zijn gebleven.&#8217;
Gelukkig toeval Toch zijn ze er. Hoe die oorspronkelijke tapes uiteindelijk in het huidige strafdossier zijn beland, blijft ongewis. Maar dát iemand ze bewaard heeft, is een feit. Ze dienen immers als bewijsmateriaal tegen Milorad &#8216;Prota&#8217; P. Daarmee dringen nieuwe vragen zich op. Hoe is justitie op het idee gekomen het oude materiaal alsnog als bewijsmiddel in te zetten? En waar komt veertien jaar na dato de verdachte plotsklaps vandaan?
Het lijkt een gelukkig toeval, ontstaan bij een uitwisseling van politiegegevens tussen Nederland, België, Duitsland en voormalig Joegoslavië. In een internationaal onderzoek naar Balkan-criminelen kreeg een Nederlandse rechercheur een foto van Prota onder ogen. Hij herinnerde zich spontaan de beelden van de video die hij in 1996 zag. De banden van deze cold case werden van de plank gehaald &#8211; nogmaals, hoe ze jaren later weer konden opduiken, blijft een raadsel &#8211; en een vergelijking leverde een match op.
Ter verifiëring legden de Nederlanders de camerabeelden voor aan hun Duitse collega&#8217;s. Die herkenden Prota, bij hen bekend en gezocht als overvaller. Het Nederlandse OM liet daarop een internationaal opsporingsbevel uitgaan. Prota werd in 2009 in Denemarken opgepakt en aan Nederland uitgeleverd.
Sindsdien zwijgt de verdachte vooral. Ook als hem foto&#8217;s worden getoond van enkele vermeende handlangers, zoals Milos P., beter bekend als &#8216;Bato&#8217;, en de in Den Haag wonende Maruf M., alias &#8216;Paja&#8217;, beiden criminele kopstukken uit voormalig Joegoslavië. Prota zegt ze niet te kennen, maar daar denkt het OM anders over. Ze zien de moordverdachte als een handlanger van deze twee &#8216;joego&#8217;s&#8217; die lange tijd een rol speelden in de Nederlandse onderwereld. De Nederlandse politie vermoedt dat hij in opdracht van Bato de aanslag op Van Hout heeft gepleegd. Het is &#8216;zachte&#8217; informatie, afkomstig van de Criminele Inlichtingen Eenheid (CIE). Informanten van de CIE meldden eerder dat Bato verantwoordelijk is voor het ronselen van schutters en dat hij de rechterhand is van Paja. Tot concrete zaken hebben de verdenkingen tegen het zogenaamde &#8216;Joegoslavische moorduitzendbureau&#8217; overigens in dit dossier nog niet geleid.
Uit het huidige werk van de recherche is wel gebleken dat Prota op 27 juni 1996 als ongewenst vreemdeling over de grens met Duitsland is gezet. Dat hij gedurende de aanslag op Van Hout in Nederland was, ontkent Prota niet. Hij geeft in een van zijn weinige spraakzame momenten toe een &#8216;dief&#8217; en een &#8216;heler&#8217; te zijn, maar geen &#8216;moordenaar&#8217;. &#8216;Ik ben een goed persoon. Een goed persoon kan geen moordenaar zijn. (&#8230;) Ik weet zeker dat jullie de verkeerde persoon hebben.&#8217;
Daarna zwijgt de verdachte weer. Om de man toch aan het praten te krijgen, heeft de politie een undercoveragent ingezet. Deze heeft zich voorgedaan als een gedetineerde criminele landgenoot van Prota en in een politiecel geprobeerd diens vertrouwen te winnen. Volgens de informant denkt Prota dat de Nederlandse justitie hem niet kan veroordelen alleen op basis van de videobeelden. De undercoveragent heeft van deze &#8216;ontboezemingen&#8217; van Prota een proces-verbaal opgemaakt. Die ontkent op zijn beurt het verhaal van de informant. Zijn advocaat Jan Boone verzet zich daarom tegen het bewijsstuk. &#8216;Het zogenaamde gesprek met mijn cliënt is niet opgenomen, in verband met de veiligheid van deze &#8220;informatie-inwinner&#8221;. Dat is ridicuul. Ze spraken elkaar nota bene in een politiecel.&#8217;
Het gaat dus om de relatie van Prota met zijn landgenoten Bato en Paja. Mocht die relatie ooit kunnen worden bewezen, dan is dat pikant, temeer omdat Paja een goede bekende, volgens hemzelf zelfs een &#8216;vriend&#8217; is van Willem Holleeder.
Daarmee is, voor wie het wil zien, de cirkel rond. En de Nederlandse justitie lijkt het zo te willen zien. Althans, het dossier tegen Prota &#8216;ademt&#8217; de verdenking jegens Holleeder. Weliswaar wordt nergens zijn naam als verdachte genoemd, maar de hernieuwde aandacht voor Joegoslavische kopstukken komt niet uit de lucht vallen. Op de achtergrond resoneren de woorden van de in 2004 vermoorde vastgoedman Willem Endstra. In de geheime gesprekken op de achterbank bij de recherche vertelde Endstra over het arsenaal Joegoslavische moordenaars waar zijn kwelgeest Holleeder over zou beschikken. Volgens Endstra zat Holleeder achter de moord op zijn zwager Van Hout.
Zus van Vooralsnog is Prota echter de enige verdachte. Zijn raadsman Boone voelt geen aandrang om een belangrijke ooggetuige op te roepen, zegt hij. Hij doelt op niemand minder dan Sonja Holleeder, de weduwe van Van Hout. Zij is immers de enige die de aanslagpleger in levenden lijve heeft gezien. Als zij de schutter zou herkennen, is de veronderstelling van justitie juist dat men eindelijk de dader van de schietpartij voor de rechter brengt. Boone: &#8216;Maar merkwaardig is dat ook het OM haar niet in stelling wilde brengen.&#8217;
De officieren van justitie vinden Sonja Holleeder inderdaad niet de aangewezen persoon om in het getuigenbankje plaats te nemen. Dat stelde het OM op een zogenaamde pro forma-zitting over de verlenging van het voorarrest van de verdachte op 20 april. Dat benadrukten de aanklagers de dag erna nog een keer in een brief aan de rechtbank: &#8216;De positieve of negatieve herkenning van Sonja Holleeder heeft geen bewijskracht (&#8230;). Het is veertien jaar geleden dat zij de dader heeft gezien, in niet meer dan een flits. Op de videobeelden is te zien hoe uiterst kort het aanlopen, de aanslag zelf en het weer weglopen heeft geduurd.&#8217;
Het OM was namelijk &#8216;onaangenaam verrast&#8217; geweest dat Sonja op 20 april op de publieke tribune verscheen samen met haar advocaat Willem Jebbink. Haar aanwezigheid in de rechtszaal was zelfs &#8216;ongewenst&#8217; meende het OM. &#8216;Die was niet ingegeven door belangstelling voor de stand van het onderzoek, maar door de wens om zichzelf te confronteren met de verdachte om te bezien of zij hem zou herkennen.&#8217;
Het OM zag zich echter genoodzaakt om zijn standpunt over het horen van deze getuige te herzien. Sonja Holleeders raadsman had de aanklagers namelijk na haar confrontatie met de verdachte laten weten dat zij het gezicht van Prota &#8216;ongeveer 15 seconden heeft waargenomen, tot op een afstand van drie meter. (&#8230;) Haar eerste gedachte is: Het is hem niet.&#8217;
Sonja Holleeder werd op 7 juni alsnog opgeroepen als getuige van het OM. Boone, die namens zijn cliënt Prota aanwezig was: &#8216;Tijdens de ondervraging vertelde Sonja Holleeder dat het OM de videobanden van de aanslag nooit aan haar heeft willen tonen, terwijl ze daar wel om heeft gevraagd. Die moordaanslag staat nog altijd op haar netvlies en ze wil dit hoofdstuk uit haar leven afsluiten, zei ze. Daarom was ze uit zichzelf maar gaan kijken naar de verdachte. Ze blijft erbij: ze herkent Prota niet.&#8217;
<a href="https://www.vn.nl.kpnis.nl/Archief/Justitie/Artikel-Justitie/Aanslag-Cor-van-Hout-rechters-willen-meer-onderzoek.htm" class="normal" title="Aanslag Cor van Hout: rechters willen meer onderzoek">De zaak tegen Milorad ‘Prota’ P. dient vanaf 21 juni bij de Haarlemse rechtbank</a>
</div>

Harry Lensink

Reconstructie / Aanslag op Heinekenontvoerder

Gerelateerd