Portret / 300 jaar Jean-Jacques Rousseau

In het jaar 1750 bezorgde Jean-Jacques Rousseau de ontwikkelde Europeaan een slecht geweten. In dat jaar won hij de prijsvraag uitgeschreven door de Academie van Dijon over de vraag of de kunsten en de wetenschappen hebben bijgedragen aan de bevordering van de zeden. Tot verrassing van de mensen in zijn omgeving beantwoordde Rousseau de vraag ontkennend: de maatschappij en de cultuur hebben de mens weggevoerd van zijn oorspronkelijke goede en natuurlijke staat. Hij heeft zichzelf verstrikt in regels, beperkingen, onderscheidingen en afgunsten en is daardoor van zichzelf vervreemd. Van een nobel mens is hij geleidelijk veranderd in iets wat nog het meest lijkt op een schurk, voortdurend bezig zijn eigenbelang veilig te stellen. Zijn primaire gevoelens werden overwoekerd door een woud van eisen, plichten en horigheden. De beschaving is nergens goed voor geweest. ‘De mens is vrij geboren en overal is hij in ketenen.’

Het slechte geweten, dat...