De Week Waarin…

…het juk van die ellendige moraal werd afgeworpen en hypocrisie een deugd werd

De moordende concurrentiestrijd tussen de Volks­krant en NRC Han­dels­blad leidt tot fascinerende ontwikkelingen. Stelde NRC tot voor kort haar kolommen wijd open voor een populistische politicus die de weldenkende elite nou eens ging uitleggen hoe het nu werkelijk zat met die Ma­rok­kaantjes, die akelige grachtengordel en die Hitler, afgelopen week sloeg de Volkskrant keihard terug met het binnenslepen van ‘misschien wel de beruchtste blogger van Nederland’. De GeenStijl-columnist, overigens een ‘heel aardige jongen’ die op de begeleidende foto dromerig in de verte blikt, zei in een kennismakingsinterview zich te verheugen op woeste reacties en opzeggingen. Voor de gemiddelde lezer voelt zoiets alsof je in je eigen stamcafé in je gezicht wordt gespuugd. Maar in de kamertjes van hoofdredacties zien ze dat anders. Daar noemen ze het: ‘het debat verlevendigen’. Of: ‘de geest scherpen’ aan ‘frisse, tegendraadse meningen’.

Ere wie ere toekomt: als dit een trend is, dan was Vrij Nederland de setter. Zeven jaar geleden mocht Joshua Livestro, de voormalige directeur van de conservatieve Ed­mund Burke Stichting, wekelijks zijn visie op de wereld geven op onze opiniepagina’s. Hij scherpte onze geest onder meer met de observatie dat we de martelingen door Ame­ri­kaan­se militairen in de Abu Ghraib-gevangenis dienden te beschouwen als ‘een uit de hand gelopen studentengrap’. En de uitgelekte foto’s ervan vielen volgens hem in dezelfde categorie als ‘de vakantiekiekjes van Kamphuys en Van Binsbergen’. Kijk! Zo hadden we het nog niet bekeken. Dankzij de bebrilde denker kraakte ons wereldbeeld vervaarlijk in haar voegen. Helaas werd Livestro tot hogere taken geroepen, om het uiteindelijk te schoppen tot adviseur van de frisse, tegendraadse elandenslachtster Sarah Palin.

Maar goddank heeft de Volkskrant nu ‘het Monster van Blog Ness’, die ons meteen danig prikkelde met de stelling dat hypocriet zijn ‘niet zo erg’ is. Een beetje mediawatcher hoorde daarin een echo van een andere (voormalige) GeenStijl-coryfee, tegenwoordig namens PowNews de schrik van het Binnenhof, die ooit trots verkondigde ‘zo inconsequent als de pest’ te zijn.

Laten we maar eerlijk toegeven dat we het knarsetandend van jaloezie lazen. Als wij iets hypocriets doen, en dat gebeurt vaker dan ons lief is, voelen we ons daar achteraf vaak nogal rot over – wat natuurlijk weer heel erg hypocriet is. Hoe bevrijdend moet het zijn om het juk van die ellendige moraal af te kunnen werpen! Dan kun je, zoals de Beruchte Blogger deed, uitdagend twitteren dat je een stapel Vrij Nederlanden gaat verbranden, terwijl je een jaar of twee eerder nog gezellig ter redactie kwam om je diensten aan te bieden. Kortom, als je eenmaal over dat nare hobbeltje van de hypocrisie heen bent, dan ligt de hele wereld voor je open.

De Telegraaf, altijd bovenop de laatste ontwikkelingen, voelt dit haarfijn aan. Hypo­crisie, daar kunnen ze wel wat mee. Je brandt dagelijks alles wat links is tot de grond toe af, geeft je lezers de gelegenheid om dat vuurtje nog eens driedubbel op te poken op je webforum, en spreekt vervolgens in een hoofdredactioneel commentaar schande van de bedreigingen aan het adres van de dochter van Femke Halsema, zonder één vingertop in de eigen boezem te steken. Of je bestempelt alle asielzoekers consequent als uitvreters en alle illegalen als crimineel, maar zodra bekend wordt dat de aaibare vwo-scholiere Sahar niet terug hoeft naar Afghanistan, druk je haar onmiddellijk een bos bloemen in de handen en plaats je haar foto prominent op de voorpagina – ‘Ik mag blijven!’ Zoals je ook zwijgt over de verschrikkingen van de bio-industrie, maar wel om de haverklap inzoomt op één mediageniek kalfje of kuikentje met een mank pootje.

Hypocriet. Volgens Van Dale betekent het ‘huichelachtig’ en ‘schijnheilig’, kwalificaties die wij liever niet aan onze broek hebben. Maar dat is typisch oud, vastgeroest denken. Meer in de lijn met de tijdgeest is het om zo’n lemma in een woordenboek gewoon een mening van een deaude boom te noemen. En die Van Dale een moralistische eikel. Toe­ge­ge­ven, dat slaat nergens op, maar lekker fris en tegendraads is het wel.