<div class="lead">…het eerlijke verhaal dat iedereen opeens begint te vertellen ons een beetje te veel wordt</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Een paard met uiers en daarnaast in grote kapitalen het woord ‘jokkebrokken’: ja, de Nederlandse Energie Maatschappij had meteen onze volle aandacht met haar paginagrote advertentie in de krant, waarin het bedrijf aankondigde voortaan ‘het eerlijke verhaal’ te zullen vertellen. </p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Dat verhaal luidt: groene stroom is niet groen en de handel in energiecertificaten – de zogenaamde Garanties van Oorsprong – is een complete wassen neus. Waarom de prijsvechter plotseling heel erg toe ging geven dat ze de klanten jarenlang voor het lapje hield? Nou, simpel: omdat ‘wij het licht hebben gezien’. En in dat licht stond geschreven dat u er een schreeuwende behoefte aan heeft, aan dat eerlijke verhaal.</p>
<p>Goed, het was misschien niet het héle eerlijke verhaal. Daarin hadden ook een paar zinnetjes gestaan als: we hebben het uitvoerig laten Maurice-de-Honden, en het is gebleken dat het u in deze crisistijd geen ene fuck kan schelen waar uw stroom vandaan komt. Al hadden we duizend illegalen al fietsend een grote dynamo laten aandrijven, u vindt het allemaal best, zolang het maar goedkoop is.</p>
</p></div>
<div class="figure--left">
<figure id="post-38211 media-38211" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/05/e76f3e74-26cb-43ba-886a-8f6e8ba2cc22_woche21.jpg" alt="Martijn Beekman/HH" /></figure>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Hoe dan ook, het vernuft van de NLM-advertentie zat hem in de rol van klokkenluider die het bedrijf op zich leek te nemen. Ja, wij hebben de boel jarenlang besodemieterd, maar hé, dat deden al onze concurrenten ook, en wij komen er tenminste eerlijk voor uit. Applaus voor onszelf! De retoriek deed nogal denken aan al die wielrenners die de afgelopen maanden ‘spontaan’ hun dopingzonden begonnen op te biechten en de schuldvraag bij het zieke systeem van de wielerwereld legden, in de hoop dat hun oprechtheid hun wat sympathie zou opleveren en wellicht een mildere straf.</p>
<p>Goed mogelijk is ook dat het gewiekste reclamebureau dat de advertentie bedacht, stiekem hoopte op het Piet de Leeuw-effect. Sinds de Amsterdamse restaurateur na enig aandringen ‘het eerlijke verhaal’ vertelde over al die paardenbiefstukken die hij jarenlang als rundvlees had verkocht, is zijn zaak elke avond afgeladen.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element streamer">
<blockquote>
<p>Iets eerlijk toegeven betekent nog niet dat het daarmee oké is</p>
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Als hier sprake is van een trend, dan mogen we Diederik Samsom wel de trendsetter noemen (al valt niet uit te sluiten dat hij de mosterd haalde bij de Belastingdienst, die ooit haar slogan ‘Belasting betalen? Supertof!’ veranderde in ‘Leuker kunnen we het niet maken…’). Tijdens de verkiezingscampagne ging er geen debat voorbij of de PvdA-leider nam zuchtend de zware taak op zich om, te midden van al die poetsenbakkers en windhandelaars, toch maar weer dat godsgruwelijk eerlijke verhaal te vertellen. Omdat iemand het toch moet doen. Met als gevolg dat zijn partij dankzij die enorme openhartigheid een indrukwekkende comeback maakte.</p>
<p>Eerlijkheid loont, lijkt de boodschap. Of zitten daar ook grenzen aan? Wat als een kledingmerk, in plaats van haastig een convenantje te tekenen, goudeerlijk zou verklaren: ja, wij laten kinderen verbranden in onze wrakke fabrieken in Verweggistan, maar hé: dat doen we allemaal omdat u zo nodig elke week voor bijna niks een nieuw vod wil kopen, en wij zijn er tenminste eerlijk over? Iets zegt ons dat u nog niet helemaal klaar bent voor zo veel eerlijkheid. Wat tevens de reden is waarom we de reclamecampagne ‘Vrij Nederland: wij lullen maar wat – net als de rest’ bij nader inzien toch maar hebben afgeblazen.</p>
<p>Nou willen we hier niet pleiten voor een terugkeer naar de flagrante leugen, maar toch: iets eerlijk toegeven betekent nog niet dat het daarmee oké is. Wanneer je partner opbiecht dat hij of zij is vreemdgegaan omdat jij te dik bent en uit je mond stinkt, maakt een zin als ‘Maar schatje, ik vertél het toch eerlijk?’ doorgaans bijzonder weinig goed. Sterker, de kans is groot dat je denkt: had liever niks gezegd. Ongeveer dezelfde reactie die wij hebben als we Diederik Samsom weer eens heel oprecht horen vertellen dat hij tegen zijn zin vasthoudt aan een draconische onzinmaatregel omdat het nu eenmaal zo is afgesproken met de VVD. Dat is meer eerlijkheid dan we aankunnen. Soms, om met Jack Nicholson in <i>A Few Good Men</i> te spreken, <i>we can’t handle the truth</i>.</p>
</p></div>
<figure id="post-38211 media-38211" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/05/b7c48196-0c4c-4721-b8b4-855af5ba4a79_woche31.jpg" alt="Olaf Kraak/HH" /></figure>


Robert van de Griend

Gerelateerd