Justitie
Joris Demmink (64) wordt al tien jaar lang beschuldigd van alles wat vies en voos is. Daarbij is kindermisbruik de rode draad (zie p. 28-33 van dit nummer). Maar de secretaris-generaal op het ministerie van Veiligheid en Justitie lijkt van teflon. Niets beklijft. Nu het einde van zijn carrière nadert &#8211; hij gaat op 1 november met pensioen &#8211; hebben zijn tegenstanders een heus slotoffensief ingezet. Onlangs stuurden drie Amerikaanse Con­gres­leden een brandbrief naar het Europees Parlement. Daarin wijzen ze op de huns inziens onbegrijpelijke situatie dat er in Nederland een vermeende pedofiel op een cruciale plek in het landsbestuur zit zonder dat de overheid iets doet. Die inertie ten aanzien van Demmink zou de Amerikaans-Europese aanpak van kindermisbruik en mensenhandel belemmeren. Een andere Congress­man stuurde kort daarna een schriftelijk verzoek naar de Turkse regering om Demmink strafrechtelijk aan te pakken; er liggen twee aangiftes tegen de Haagse secretaris-generaal van Turkse mannen die beweren als kind door hem te zijn misbruikt. Het zijn beschuldigingen waarin het Nederlandse Open­baar Ministerie eerder geen aanleiding tot vervolging zag.
En daar bleef het niet bij. Afgelopen zomer verschenen in de VS anti-Demmink-artikelen, was er een demonstratie bij de Nederlandse ambassade in Washington, werd een professionele website gelanceerd (arrestdemmink.com) en ontstond er een coalitie van mensenrechtenorganisaties die ageren tegen de Nederlandse topambtenaar.
De Amerikaanse acties lijken wijdverbreid en spontaan. Maar dat is schijn: het is een centraal aangestuurde campagne die gelijktijdig werkt op verschillende terreinen.
Vier Republikeinse Congresle­den van zeer conservatieve signatuur (Joseph Pitts, Frank Wolf, Christopher Smith en Ted Poe) zijn in actie gekomen dankzij het werk van drie professionele lobbyfirma&#8217;s. Een van de drie is het bedrijfje van Tom DeLay, eens de oppermachtige leider van het Huis van Afgevaardigden, nu veroordeeld tot drie jaar cel voor het witwassen van campagnegeld en op vrije voeten in afwachting van zijn hoger beroep. Het bleef niet onopgemerkt in de Amerikaanse pers dat DeLay zich had geregistreerd als lobbyist. Hij vertelde het Washington-insiders­blad Roll Call dat zijn cliënt Argus Global geïnteresseerd is in sex trafficking en specifiek in de juridische vervolging van Joris Demmink. Sinds juni heeft Argus dertigduizend dollar betaald aan twee andere lobbyfirma&#8217;s die sex trafficking op de agenda van het Congres proberen te krijgen. Argus Global staat te boek als een &#8216;media- en pr-bedrijf&#8217; en is sinds januari geregistreerd in New York. De oprichters zijn niet bekend. Toen we Argus Global wilden bezoeken, bleek het adres een wolkenkrabber van luxeappartementen te zijn. De eigenaresse van de flat vertelde dat het appartement al twee jaar is verhuurd aan een man in Boston die soms in New York is. Van Argus Global had ze nooit gehoord.
In het ultraconservatieve blad The Ame­rican Spectator verschenen twee anti-Demmink-artikelen van de hand van Peter Hannaford, een oud-medewerker van Ronald Reagan. Han­na­ford is een professionele pr-man. Toen hij in 2004 in het nieuws kwam vanwege zijn rol bij de heroprichting van het neoconservatieve Committee on the Present Danger, onthulde een journaliste dat de extreem-rechtse Oostenrijkse politicus Jörg Haider een cliënt was van Hannaford. Het pr-bedrijf Global Strategic Communications Group (GSCG) speelt ook een rol in het verspreiden van anti-Demmink opinieartikelen. Deze pr-firma werkte in het verleden nauw samen met een van de lobbyfirma&#8217;s die zijn ingehuurd door Argus Global en de manager van GSCG is een oud-medewerker van Hannafords pr-bedrijf.
Naast Congresleden en media zijn er ook mensenrechtenorganisaties actief in de lobby tegen Demmink. Shared Hope International bijvoorbeeld, opgericht door oud-Congreslid Linda Smith. Ze is een bekende naam in de actiewereld tegen vrouwenhandel en sekstoerisme en seksuele uitbuiting van minderjarigen. Daarnaast is er The Rebecca Project, een organisatie die zich inzet voor meisjes en vrouwen uit minderheidsgroepen. Kwame Fosu van het Rebecca Project was bij de recente demonstratie voor de Nederlandse ambassade en bij het gesprek eind augustus op de ambassade. De actievoerders legden hun eisen op tafel: openbaarmaking van de verschillende onderzoeken naar Demmink en bekendmaking van de betrokken officieren van justitie, alsook een gesprek van de actievoerders &#8211; Amerikanen zowel als Nederlanders &#8211; met het OM.
Waarom maakt het Rebecca Project, dat zich slechts zijdelings met sex trafficking bezighoudt, zich zo druk over de Nederlandse Demmink? &#8216;Het was een strategisch besluit,&#8217; zegt Fosu. &#8216;Demmink heeft een high profile, hij is er een voorbeeld van dat pedofielen op de hoogste posten zitten en er niet per se uitzien als rare, enge mannetjes.&#8217; Volgens Fosu is er over enkele weken een hoorzitting in het Congres over de Demmink-affaire met het doel om de secretaris-generaal toegang tot de VS te ontzeggen. De contactpersoon voor deze laatste grassroots-actie is Janet Fal­lon, een pr-zzp&#8217;er. &#8216;I&#8217;m the mover, I move the product,&#8217; zegt ze. Op de vraag waarom de vermeende pedofilie van Demmink nu een topic is in Amerika, een land waar Demmink geen banden mee heeft, vertelt Fallon dat de motor achter de campagne wordt gevormd door &#8216;Neder­land­se zakenmensen die belangen hebben aan beide kanten van de Oceaan.&#8217; Namen wil ze niet noemen.
Fallon werkte eerder voor de rehabilitatie van Jack Abramoff, de super-lobbyist die in 2006 werd veroordeeld voor corruptie in een van de grootste politieke schandalen ooit. Abramoff is na drieënhalf jaar cel weer een vrij man. Hij moet nog vierenveertig miljoen dollar restitutie betalen. Volgens verschillende Nederlandse bronnen is de ex-gedetineerde nu ook actief in de Amerikaanse anti-Demmink-campagne. Ironisch, want toen Abramoff aan zijn opmars als lobbyist begon, werkte hij voor de Northern Marianas Islands, een Amerikaans protectoraat in de Stille Oceaan. De feitelijke macht op de eilandengroep lag eind jaren negentig bij een aantal textielindustriëlen die zich fel keerden tegen de ­initiatieven om de arbeidsomstandigheden van textielarbeiders te verbeteren en de immigratie op de eilanden te reguleren. Om wetgeving in het Congres te boycotten, werden ze geholpen door Abramoff, die toen al nauw bevriend was met Tom DeLay. DeLay bezocht de eilanden en bezong de Marianas als &#8216;een paradijs van free enterprise&#8217;. Het was bekend &#8211; en gedocumenteerd &#8211; dat veel van de jonge vrouwen uit landen als de Filipijnen, die als textielarbeiders werden geronseld, vervolgens tegen hun wil in bordelen werden geplaatst. Voor DeLay en Abramoff waren vrouwenhandel en seksuele uitbuiting toen geen punt.
Het nieuws van de recente Amerikaanse bemoeienis met de Demmink-zaak werd in Nederland slechts mondjesmaat opgepikt. Om het vol onder de aandacht te brengen, verschenen daarom op 10 september paginagrote ­advertenties in de landelijke dagbladen. Ze zijn geplaatst in opdracht van zakenman Jan Poot, de eigenaar van het bedrijf Chipshol, die een al jaren voortslepende vete uitvecht met de Nederlandse staat. Poot publiceerde eerder het boek De Dem­mink Doof­pot, waarin hij alle informatie tegen de topambtenaar bundelde. De Chipshol-ondernemer ziet de secretaris-generaal als de spin in het web van een corrupt justitieel systeem. &#8216;Verdenking Neder­landse justitietopman belemmert internationale bestrijding kindermisbruik&#8217;, staat er boven de ingezonden mededeling. Daaronder de brief van de Amerikaanse Congres­leden en een commentaar van Poot zelf, waarin hij de volgens hem onhoudbare positie van Demmink beschrijft. &#8216;Ook de kindermisbruikzaak Robert M. werd in Nederlands pas aangepakt na druk vanuit Amerika. Wat mankeert ons toch?&#8217;
Een eerste succesje lijkt geboekt. PVV-Europarlementariër Lucas Hartong, lid van de commissie voor betrekkingen met de Verenigde Staten, steunt de actie van de Amerikanen. &#8216;Ik wil graag dat er duidelijkheid komt. Al twintig jaar zingen er verhalen rond. Een man op zo&#8217;n hoge positie moet onberispelijk zijn.&#8217; Zijn collega Hans van Baalen, Europarlementariër voor de VVD, wijst de Amerikaanse acties echter categorisch af. &#8216;Volledig ongepast. Wat zouden de Amerikanen er van vinden als wij hun Congres benaderen over een hoge ambtenaar waar allerlei roddels over gaan? Hier heeft het Europees Parlement niets mee te maken. Het Nederlandse Open­baar Ministerie opereert onafhankelijk. Dat is de bevoegde instantie. Daar is eerder de keuze gemaakt om Demmink niet te vervolgen.&#8217;
De stille lobby vanuit Neder­land is onder meer ingezet door de in Amsterdam wonende en werkende Amerikaanse consultant Robert Rubinstein. Hij heeft geholpen om de Congresleden te mobiliseren, naar verluidt in opdracht van en betaald door Jan Poot. Poot heeft tot op heden niet gereageerd op vragen van Vrij Nederland, maar Rubinstein wil wel praten. Hij ontkent de bemoeienis van Poot en Abramoff. &#8216;Ik heb wel gesproken met Tom DeLay. Ik heb een groot netwerk, en dat gebruik ik. Want in Nederland gaat het niet gebeuren. Ik vind het ridiculous. Er is veel bewijs tegen Demmink. Als dergelijke beschuldigingen in de Verenigde Staten naar buiten zouden komen, was iemand al lang op non-actief gezet. Demmink is een soort J. Edgar Hoover, die van iedereen een dossier heeft. Die op iedereen invloed kan uitoefenen en zijn vertrouwelingen op strategische posities heeft geplaatst.&#8217;
Maar waarom gaat het anti-Demmink-kamp in zee met voor corruptie veroordeelde lobbyisten? De vraag roept irritatie op bij de Nederlandse betrokkenen. &#8216;Ik ben niet met ze in zee gegaan, maar zij waren geïnteresseerd in de feiten,&#8217; zegt advocate Adèle van der Plas. Zij is de raadsvrouw van de voor moord veroordeelde Koer­di­sche drugshandelaar Hüseyin Bay­basin, die beweert mede door toedoen van Demmink onschuldig vast te zitten. &#8216;Ik heb alle informatie gegeven die ze vroegen, want er is een groot schandaal gaande!&#8217; Ook Robert Rubinstein windt zich op bij de vraag over de statuur van de Amerikaanse bondgenoten. &#8216;De story is niet waarom Amerika is geïnteresseerd. Demmink is het verhaal! Buitenlandse druk is het enige wat werkt ten aanzien van de Neder­landse regering, de dreiging van reputatieschade.&#8217;
De tenen zijn lang. Kort nadat we het onderwerp bij betrokkenen hebben aangesneden, verschijnen er berichten op internet: &#8216;Vrij Neder­land op de bres voor Demmink.&#8217; Wie over die gevoeligheden heen stapt en de schandalen rond Demmink probeert te overzien, krijgt begrip voor de verontwaardiging en vertwijfeling bij zijn tegenstanders. Het onderwerp van hun woede lijkt ongrijpbaar. Ze hopen nu dat de Ame­rikaanse tegenkrachten genoeg kritische massa creëren om de vermeende schandalen opnieuw leven in te blazen. &#8216;Ik zie het nu internationaliseren,&#8217; zegt Adèle van der Plas. &#8216;Ik vind het treurig dat het in Ne­der­land is doodgelopen. Dan moet het maar vanuit andere landen komen.&#8217; Haar medestander Ru­bin­stein weet het zeker: &#8216;Binnenkort komt er ook nog eens een nieuwe, grote onthulling over Demmink. Ik hoop dat het eindelijk zal leiden tot het opschonen van het justitiële apparaat.&#8217;
M.m.v. Tim de Gier. Zie ook p. 28-33 en www.vn.nl/demmink

Harry Lensink

Gerelateerd