Politiek
Geert Wilders liet er geen misverstand over bestaan: als Europa niet meewerkt aan de aanscherping van het asielbeleid, werkt Nederland niet mee aan extra bezuinigingen. Eurocommissaris Cecilia Malmström, die sceptisch is over een strengere gezinsrichtlijn, maakte hij uit voor &#8216;Eurohippie&#8217; en &#8216;een vreselijk mens&#8217;. Tot nu toe kon minister Gerd Leers, die voor Wilders de kastanjes uit het vuur moet halen, zeggen dat hij druk bezig was steun te verwerven voor zijn plannen. Maar nu staat onomstotelijk vast dat Leers en Wilders het kunnen vergeten in Europa.
In Kopenhagen kwamen op 26 januari de Europese ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken bij elkaar voor een informeel overleg. Op dit soort bijeenkomsten wordt elkaar de nieren geproefd, worden proefballontjes opgelaten, de klokken gelijkgezet. Belangrijke ontmoetingen dus. 
Op de agenda stonden ook de voorstellen van de Nederlandse regering om de eisen voor gezinshereniging aan te scherpen, onder meer door de leeftijd waarop partners naar Europa mogen komen te verhogen van eenentwintig naar vierentwintig jaar, de inkomenseis te verhogen en een borgsom in te voeren. De &#8216;terugdringing van de komst van migranten met weinig perspectief&#8217; is een centrale doelstelling in het regeerakkoord en een vurige wens van gedoogpartner PVV. En dus reisde minister Gerd Leers van Immigratie de afgelopen maanden van Praag naar Berlijn en Rome om steun te vinden. Die is onontbeerlijk want álle landen moeten instemmen &#8216;om uiteindelijk onze voorstellen in de praktijk gerealiseerd te zien&#8217;, aldus Leers eind januari in een brief aan de Tweede Kamer.
Kopenhagen was een graadmeter. Heeft de missie van Leers effect gehad? Mwah, dat valt tegen. Leers&#8217; Luxemburgse collega Nicolas Schmit liet in een brief aan zijn parlement weten dat &#8216;een groot deel van de aanwezigen voorstander is van de handhaving van de huidige richtlijn&#8217;. Die voldoet namelijk prima, vindt ook Schmit.
De liberale Zweedse commissaris Malmström van Migratiezaken schreef op haar blog over de bijeenkomst in Kopenhagen. Zij benadrukt dat er in Europa inderdaad problemen zijn met de integratie van nieuwkomers en ook dat er misbruik wordt gemaakt van de wetgeving rond familiehereniging. Maar het is de vraag of die problemen met een nieuwe richtlijn moeten worden opgelost. &#8216;Een meerderheid van de landen lijkt te denken dat zo&#8217;n oplossing niet de beste is,&#8217; aldus Malmström. En dat was dan nog vóór de lancering van het Polenmeldpunt, 8 februari. 
Op het ministerie van Gerd Leers zagen ze het tumult dat volgde. &#8216;Het wordt er allemaal niet makkelijker op,&#8217; laat een woordvoerder weten. Maar een keiharde veroordeling van de PVV? Leers krijgt die, net als premier Mark Rutte, niet over zijn lippen. In de Tweede Kamer zei de minister dat hij &#8216;nooit het initiatief zou hebben genomen&#8217;, maar &#8216;dat het eenieder vrij staat om te signaleren&#8217;. Hij betreurde het dat de ambassadeurs van Oost-Europese landen &#8216;zich in de hoek gezet voelden&#8217;. Dat was nooit de bedoeling geweest van de gedoogpartner. &#8216;Nee, de PVV wil een effectieve aanpak van de problemen realiseren.&#8217; Met deze opmerking liet hij de oppositie in verbijstering achter. Niet alleen weigerde Leers de PVV aan te spreken, sterker nog, hij vergoelijkte de actie.
Deze week is Leers voor een bliksembezoek in Polen. Het onderwerp migratie staat dan hoog op de agenda. Maar of hij daar de handen op elkaar krijgt? De Poolse ambassadeur in Den Haag was een van de ondertekenaars van de open brief waarin het PVV-initiatief &#8216;onmiskenbaar discriminatoir en denigrerend&#8217; wordt genoemd en waarin de Nederlandse regering werd gevraagd om een ondubbelzinnige veroordeling van de site.
De oppositie in de Tweede Kamer overlaadde Leers afgelopen week met hoon. &#8216;Hou er maar mee op,&#8217; zei PvdA&#8217;er Diederik Samsom over de pogingen om de regelgeving rond de familiehereniging aan te scherpen. Gerard Schouw van D66 vroeg zich af wanneer &#8216;aan politieke sprookjes&#8217; een einde komt. Hij sprak van &#8216;kamikazepolitiek&#8217; en een &#8216;carnavaleske hoop&#8217; dat andere landen zich bij Nederland aansluiten. 
Schouw vroeg ook hoeveel geld de lobby van Leers in Europa heeft gekost. &#8216;Al die verloren reizen naar het buitenland, al die dure diplomatieke uren, al die kostbare ambtelijke tijd, al die noeste arbeid om de roadmap en de position paper (het Nederlandse standpunt, red.) uit te dokteren, het is water naar de zee dragen.&#8217; Over de kosten zal de Kamer binnenkort nader geïnformeerd worden.
Leers blijft ondertussen stoïcijns. En dat moet hij ook wel. Hij is gebonden aan een regeerakkoord en heeft een gedoogpartner in zijn nek hijgen die de emigratie van niet-westerse migranten met vijftig procent wil verminderen, en voor wie de aanscherping van de Europese regelgeving met betrekking tot asiel en migratiebeleid zo&#8217;n beetje een geloofsartikel is. Leers moet dus met resultaten thuis komen. En anders moet hij laten zien dat hij tot het uiterste gaat. Dus blijft Leers geloven in zijn missie. In de Tweede Kamer zei hij onlangs in reactie op kritiek dat &#8216;Nederland wel degelijk iets heeft losgemaakt&#8217; en dat hij &#8216;het Nederlandse standpunt goed heeft kunnen uitleggen&#8217;. Ook zouden de problemen die zijn aangekaart &#8216;zijn onderkend en erkend&#8217;.
Maar hoe zit het dan met dat informele overleg in Kopenhagen? Leers deed er in de Kamer luchtig over. Het briefje van de Luxemburgse collega? Hij heeft het niet gelezen. Maar de conclusie trekken dat &#8216;niemand de richtlijn wil veranderen, lijkt mij wel erg makkelijk&#8217;. En de blog van Malmström dan? Leers heeft haar naar eigen zeggen hoogstpersoonlijk gebeld om te vragen of zij al conclusies heeft getrokken. Ze zou toen hebben gezegd pas een finaal oordeel te vellen als alle landen formeel hun reactie hebben gegeven op het Groenboek, waarin de Europese Commissie alle standpunten over familiehereniging op een rijtje heeft gezet. Dit document werd door de PVV afgedaan als &#8216;een uiterst politiek correct werkje&#8217;.
Nu zo overduidelijk is dat een van de kroonjuwelen van de PVV in de Europese prullenmand belandt, koerst Wilders aan op een opt out, de mogelijkheid dat één land een uitzonderingspositie voor zichzelf afdwingt. Ook dat is een lange weg: alle zevenentwintig landen moeten ermee akkoord gaan. Leers voelt daar voorlopig niets voor. Hij verklaarde &#8216;geen hypotheek&#8217; te willen leggen op het overleg met de andere Europese landen.

Gerelateerd