eén plus één is geen twee. Niet in de Chinese voedingsleer althans. Dan vergeet je de Qi (spreek uit: tsji). Eén eetstokje is één eetstokje. Maar twee eetstokjes is veel meer, je kunt er namelijk nu iets mee oppakken. Er komt een functie bij. Dat geheel aan uiterlijke of materiële kwaliteiten plus de functionaliteit, dat is de Qi. De Qi van mijn arm is bijvoorbeeld: huid, haar, bloed, spier, maar ook kracht, warmte en de mogelijkheid om iets op te pakken.

Die Qi vormt, naast de drie ruimtelijke dimensies en tijd, een vijfde dimensie, legt Han Ji uit. Han kookt in zijn Michelinsterrenrestaurant HanTing in Den Haag sinds kort een menu volgens de Chinese voedingsleer, zoals ik vorige week al schreef.

Dat aantal dimensies komt niet toevallig precies overeen met het aantal elementen in die voedingsleer: hout, vuur, aarde, metaal en water.

Elk element heeft onder meer een jaargetijde, kleur, smaak en orgaan waarmee het correspondeert. Of eigenlijk twee organen, een...