Ongenoegen is geen ressentiment

Iemand van wie wordt gezegd dat hij vol ressentiment zit, bekijk je niet met verwachtingsvolle nieuws­gierigheid. Dat is een wandelend brok wrok. Op de onverwachtste momenten komt zijn geheime agenda tevoorschijn en probeert hij af te rekenen wat al lang open staat in de kolom ’te betalen’. Menno ter Braak zei het al, het woord ‘ressentiment’ heeft een ‘ongunstige klank’. Naast de individuele vorm van wrok bestaat ook politiek of sociologisch ressentiment: de wrok van de arme ten opzichte van de rijke, van de weinig bezittende ten opzichte van de bezittende klasse. Zo gezien is ressentiment iets van alle tijden, want er zullen altijd mensen zijn die meer hebben dan een ander.

Het is niet voort niets dat ressentiment een ongunstige klank heeft. Het is een sfeerbepalende emotie: het is alsof iemand permanent achterdochtig en afgunstig loopt te doen, een en al verwijt. Vandaar dat de Duitse filosoof Max Scheler in zijn boek Het ressentiment in de...