Geen nobele illusie

De Amerikaanse filosoof Daniel Dennett, die vorige week de Erasmusprijs kreeg, houdt zich dusdanig bezig met psychologie, biologie, evolutie en neurowetenschap dat niet meer zo duidelijk is wat hij nu eigenlijk is. Zeker is wel dat Dennett iets met spinnen heeft, niet de insecten, maar met het spinnen van verhalen. In het boek met de hoogmoedige titel Het bewustzijn verklaard verklaarde hij dat er niet zoiets als bewustzijn is. Wij hebben hooguit een ‘narratief zelf’, bestaande uit verhalen die anderen over ons vertellen. Wij zijn slechts onderdeel van historische en sociale processen: ‘Onze verhalen worden gesponnen; voor het grootste deel doen we dat niet zelf; zij spinnen ons.’ Omdat het echte probleem van het bewustzijn – dat nog steeds bestaat – hiermee werd genegeerd, staat het boek van Dennett onder zijn collega’s liefhebbend bekend als Consciousness Ignored.

Hoe je het bestaan van het bewustzijn kunt ontkennen en toch in de vrije wil kunt...