Verstripte Kousbroek

We weten dat Heinrich Heine niet op een soepele manier doodging, maar een doodstrijd leverde waarbij veel werd overgegeven, afgewisseld met hardnekkige pogingen om nog iets te schrijven. Hij was zo gevoelig voor geluid geworden dat hij de buren vroeg of ze hun klok wilden afzetten omdat hij het getik niet meer kon verdragen. Heines lange ziekbed is goed gedocumenteerd zodat liefhebbers van zijn werk zich er zelf een goede voorstelling van kunnen maken. Van de manier waarop de schrijfster en filosofe Iris Murdoch naar haar dood ging, weten we ook het fijne. ‘Ze was een verheven wezen,’ schreef haar man John Baily in zijn memoires, waarin hij haar ontluisterende laatste jaren beschreef. Van die memoires werd een film gemaakt met Judi Dench als Murdoch.

Van Heine en van talloze andere illustere doden bestaan tekeningen, schilderijen en foto’s. Er zijn geen tekeningen of foto’s van hun eigenlijke doodstrijd. Die wordt aan het voorstellingsvermogen...