Hoe kerkinterieurs een geheel eigen leven kunnen gaan leiden door gebruik te maken van het licht dat door de ramen valt, is nu te zien in het Stedelijk Museum Alkmaar op een zeldzame tentoonstelling over Emanuel de Witte (1616-1692).

Emanuel de Witte, de zeventiende eeuwse schilder van kerkinterieurs, was een opgewonden standje, maar dat is niet aan zijn schilderijen af te zien. Hierover zijn de kenners het wel eens, ook al zijn we voor zijn biografie afhankelijk van wat de niet altijd even betrouwbare Arnold Houbraken schrijft in De Grote Schouwburg (1718), zijn boek met biografieën van zeventiende eeuwse schilders. Voor een schilder van kerkinterieurs is het opmerkelijk dat hij, speciaal als het ging om ‘Bijbelstof’, goed kwaad kon worden en discussies ontregelde. Wat de Bijbel betreft waren ‘op zijn vijftiende hem de schellen al van de ogen gevallen,’ zou hij hebben gezegd.

We zouden hieruit kunnen concluderen dat De Witte niet erg religieus was en het schilderen van...