<div class="wpg-element paragraph">
01-12-2007 Door Carel Peeters
Peter Burke besluit zijn boek Wat is cultuurgeschiedenis? met een overzicht van boeken die volgens hem vanaf 1860 de studie van de cultuur richting hebben gegeven. Het is een lijst van zo’n honderdtien titels, van Jacob Burkhardts Die Kultur der Renaissance in Italien tot Raymond Williams’ Culture and Society en Peter Gay’s The Bourgeois Experience. Het jaar 1987 blijkt een uitzonderlijk vruchtbaar jaar. Toen verschenen er wel zes boeken die Burke de moeite waard vindt om te noemen, met Simon Schama’s studie over de Nederlandse cultuur in de zeventiende eeuw The Embarrassment of Riches als onbetwistbaar hoogtepunt. 
Toch ontbreekt er een boek uit 1987 dat er in had gemogen, ook al is het geen cultuurgeschiedenis, maar heeft het zelf cultuurgeschiedenis gemaakt: Allan Blooms nu twintig jaar oude The Closing of the American Mind (in het Nederlands: De gedachteloze generatie). Het is geen boek dat je zomaar aanprijst. Ook al was het een jaar lang een bestseller, het is geen eenvoudig boek en er is veel op aan te merken. Zo vond Bloom dat rockmuziek de verbeelding van de jeugd ‘ruïneerde’ en dat seksualiteit en deugd altijd bij elkaar genoemd moesten worden. Maar het was wel het eerste boek waarin op een grondige manier tegen de te ver doorgevoerde democratisering aan de Amerikaanse universiteiten werd ingegaan. Bloom was een typisch voorbeeld van een ‘elitaire’ hoogleraar in de politieke filosofie die het werk van Plato, Socrates, Machiavelli, Rousseau en Kant koesterde. Dat was de canon en die moest elke student in de politicologie bestuderen. Aan deze ‘Great Books’ viel niet veel te democratiseren of te relativeren. Bloom verzette zich tegen de ‘balkanisering’ van de universiteit in groepen die hun eigen particuliere culturele belangen gingen behartigen en de klassieke teksten beschouwden als tendentieuze westerse kennis. ‘Hey, hey, ho, ho, Western culture’s got to go,’ riepen studenten in Stanford in 1988. Bloom bleef over alle verschillen heen kijken: hij hield vast aan de noodzaak van een algemene humanistische vorming, voor vrouwen, mannen, zwarten en blanken. 
The Closing of the American Mind heeft geschiedenis gemaakt omdat het een intelligent boek was, geschreven door een conservatief buiten het actuele politieke debat. Amerikaanse conservatieven, zo valt te leren uit het vermaarde boek Anti-Intellectualism in American Life (1963) van Richard Hofstadter, waren geen denkers. Ze dreven handel, zaten in de kerk als dominee of gelovige, en moesten niets hebben van ‘ideeën’, want alles stond immers in de Bijbel. Bloom zorgde met zijn boek voor een revival van het conservatisme in de publieke sfeer. In de politiek waren conservatieven in dezelfde tijd ook in opkomst in de gedaante van de neoconservatieven, van wie menigeen was opgeleid door dezelfde leermeester bij wie ook Bloom zijn wijsheid had opgedaan in Chicago: Leo Strauss. Na Bloom dook de ene conservatieve cultuurcriticus na de andere op die zich ging keren tegen die doorgeschoten westerse samenleving. Nu zijn ze al geruime tijd overal in kranten en tijdschriften te vinden (Roger Kimball, Theodore Dalrymple, Roger Scruton, Paul Cliteur, Andreas Kinneging). Het zijn geduchte critici en polemisten geworden. Progressieve intellectuelen moeten nu hun beste ideeën herijken om ze van repliek te kunnen dienen.
</div>

Gerelateerd