Bijna honderd jaar geleden had Max Weber het over ‘de onttovering van de wereld’ door de wetenschap en de technologie. In zijn Huizinga-lezing 2013 vroeg Bas Heijne zich af hoe het nu staat met die onttovering.

We mogen dan grondig beïnvloed zijn door de eeuwen christelijke traditie, er heeft natuurlijk ook altijd een seculiere, goddeloze geschiedenis bestaan.

Omdat die niet uit was op het winnen van zieltjes kreeg die wel minder invloed, maar het is altijd een vitale tegenmelodie geweest, van Lucretius tot Diderot, van Plinius tot Nietzsche en Dawkins. Zoals Plinius zich verwonderde over de ‘ondoorgrondelijke volmaaktheid’ van de kleinste insecten, zo had Dawkins in onze tijd God niet nodig om versteld te staan van de wonderbaarlijke eigenschappen van de genen.

Wanneer de Duitse socioloog Max Weber het in 1919 heeft over de ‘onttovering van de wereld’ door de rationalisering (door hem ‘intellectualisering’ genoemd), dan kon dat niet gelden voor de...