De oude Witold Gombrowicz is als nieuw

19-01-2008
Door Carel Peeters

Tegenwoordig is het of schrijvers al bijvoorbaat van iedereen zijn; ze zijn al ingelijfd voor ze hun mond hebben opengedaan. Maar er is in principe weinig consensus tussen een schrijver en de wereld. Waar ze elkaar raken, moet nog maar afgewacht worden. Een schrijver denkt niet in het vigerende denkpatroon van zijn tijd of een bepaalde cultuur. Hij denkt vanuit zijn eigen bronnen: dat is wat hij aan de cultuur te bieden heeft. In een tijd dat het individualisme in een kwade reuk is komen te staan door de opkomst van het kleingeestige en kleinburgerlijke individualisme zou dat van Witold Gombrowicz wel eens verkeerd beoordeeld kunnen worden. In de jaren vijftig toen zijn eerste romans verschenen had men ook al niet veel op met het creatieve ‘egoïstische, egocentrische en anti-sociale “ik”’ (al helemaal niet in het communistische Polen dat Gombrowicz naar Argentinië was ontvlucht).

Hij was geruime tijd...