De ander subtiel, maar met voorbedachte rade, een duwtje in de goede richting geven. Nudging, heet dat met een mooi woord. En de nudger aller nudgers heet Alain de Botton.

Op een subtiele manier een duwtje in een goede richting geven is in de pedagogie niet onbekend. En als het met de beste bedoelingen gebeurt, misschien wel een onmisbaar onderdeel van het opvoeden. Maar er zit natuurlijk een manipulatieve kant aan, zeker wanneer de een weet dat hij het doet en de geduwde zich nergens van bewust is.

Subtiele duwtjes worden op vele manieren gegeven: in de reclame, de wetenschap, bij onderhandelingen, bij de presentatie van ideeën, door de overheid die positief gedrag wil bevorderen (minder suiker, minder roken, meer bewegen), in winkels, zelfs door middel van wegwijzers. Dit heet met een prachtige paradox ‘libertair paternalisme’, ook wel vrijlatend bijsturen genoemd. Harry Kunneman, hoogleraar aan Universiteit van Humanistiek en uitvinder van het begrip ‘Dikke Ik’, noemt...