Scooters zijn de strontvliegen van de stad. Ze maken herrie, stinken en zijn dankzij de asociale driftkikkers die ze besturen levensgevaarlijke projectielen. Fietsers haten ze, zeker die met blauw kenteken. Deze zogeheten snorfietsen mogen op het fietspad en maken wat eens een veilig toevluchtsoord voor fietsers was tot een road to hell.
Onderzoek van de Fietsersbond wees uit dat 94 procent van de snorfietsers op het fietspad te hard rijdt: gemiddeld 37 kilometer per uur, anderhalf keer de maximumsnelheid. Geen enkel vervoermiddel is bovendien gevaarlijker. Brom- en snorfietsen zijn bij een kwart van de hoofdstedelijke ongevallen betrokken, terwijl ze slechts 5 procent van het verkeer uitmaken. En dat is niet de enige manier waarop brom- en snorfietsen dood en verderf zaaien. Volgens TNO kunnen &#8216;de concentraties van schadelijke emissies dicht bij de brommer zeer hoog zijn&#8217;. Ouderwetse tweetaktscooters kunnen zelfs meer fijnstof uitstoten dan een vrachtwagen, zo blijkt uit metingen van Natuur &#038; Milieu. En dan die herrie. Brommers hebben een geluidsniveau van ongeveer 100 decibel, wat volgens TNO dicht tegen de grens van gehoorschade ligt. Het CBS zet bromfietsen met 19 procent van de klachten over &#8216;ernstige hinder&#8217; op de eerste plaats in de toptien van meest hinderlijke geluidsbronnen.
Kortom: verbeter de wereld, ban de brommer, snorfiets en bovenal de scooter, het favoriete vehikel van de asociaalste aller snelheidsduivels. Net als 6.000 andere getergden ondertekende ik vorig jaar een petitie van de Fietsersbond die paal en perk wil stellen aan het stedelijke leed dat scooter heet.
Maar sinds enkele maanden rijd ik zelf op een scooter. Wat een feest. Dagelijks fietste ik een uur tussen huis en kantoor, nu zoef ik in iets meer dan een half uur heen en weer. Nooit meer bezweet aankomen en nooit meer de tegenwind op die lange dijk vervloeken. Asociaal? Welnee, ik rijd elektrisch. Mijn signaalrode QWIC Emoto 87 is fluisterstil, produceert geen fijnstof en rijdt 100 procent CO2-neutraal, want thuis worden de accu&#8217;s gevoed met door Hollandse windmolens opgewekte elektriciteit van de Windunie.
Groene duivels
De e-scooter wint terrein op de Nederlandse wegen en fietspaden. Nu de elektrische fiets definitief is doorgebroken &#8211; goed voor ongeveer eenderde van de verkoopomzet van fietswinkels &#8211; is het de beurt aan de elektrische brom- en snorfietsen, waaronder de scooter (&#8216;scooter&#8217; is een type dat in brom- en snorvariant bestaat; een snorfiets rijdt maximaal 25 kilometer, moet op het fietspad en de bestuurder hoeft geen helm te dragen; een bromfiets rijdt maximaal 45 kilometer per uur, moet op de weg en de bestuurder hoort een helm te dragen). In het eerste half jaar van 2011 groeide het aantal e-scooters met bijna 2.500 stuks tot ruim 15.000, een toename van 15 procent, blijkt uit cijfers van BOVAG/VWE. Nog altijd een schijntje vergeleken bij de ruim 90.000 conventionele brom- en snorfietsen die in 2010 werden verkocht, waarvan 80 tot 90 procent een scooter is. &#8216;Wij verwachten binnenkort de doorbraak omdat sinds dit jaar ook de grote merken de e-scooter omarmen,&#8217; laat de BOVAG desgevraagd weten. &#8216;Dat betekent meer aanbod en het schept vertrouwen bij de consument. Zo ging het destijds ook met de doorbraak van de e-bike.&#8217;
Verkopers denken er net zo over. &#8216;5 à 6 procent van de scooters die wij verkopen is elektrisch,&#8217; zegt een medewerker van Joop Harmans, een van de grootste verkopers van scooterminnend Amsterdam-Noord. &#8216;De afgelopen maanden is er iets veranderd: steeds meer mensen vragen ernaar. Ik denk dat dit jaar zeker 10 procent van de verkochte scooters elektrisch zal zijn.&#8217; Ook concurrent Amsterdam&#8217;s Scootercity (&#8216;de grootste scooterdealer van Nederland&#8217;) is om. Op hun website is te lezen dat de e-scooter nog niet kan wedijveren met benzinescooters en ze daarom niet verkocht worden, maar navraag leert dat sinds mei jongstleden de groene duivels in het assortiment zijn opgenomen. &#8216;Ze zijn nu goed genoeg,&#8217; zegt een van de verkopers. &#8216;Het bereik van de accu&#8217;s is voldoende, de kwaliteit van de motoren is prima. We verkopen ze graag, en de vraag neemt duidelijk toe.&#8217;
Een composiet van hennepvezel
Dat merken ze ook bij QWIC, marktleider in de Benelux. Dit Nederlandse bedrijfje werd vijf jaar geleden opgericht door de Delftse studenten Taco Anema en Michiel Hartman. In een oude loods in Amsterdam-Noord werken zo&#8217;n vijfentwintig man. QWIC verkoopt elektrische fietsen, brommers en snorfietsen. De e-scooter heeft zijn ontgroening op de Nederlandse markt goed doorstaan, zegt Anema. &#8216;Ik verwacht dat vanaf 2013 de elektrische scooter de benzinevariant significant zal verdrijven. We durven het daarom aan om van scratch een nieuwe e-scooter te ontwikkelen, zoals we ook met elektrische fietsen hebben gedaan. Dat is duur &#8211; denk aan een miljoen euro &#8211; en dat verdien je alleen terug als je er minstens 10.000 gaat verkopen.&#8217; De groeiplannen trekken investeerders aan, waaronder Breesaap, het investeringsfonds van Ruud Lubbers en zijn zoon Bart.
Anema loopt naar de montagebank en laat de romp van een prototype zien. &#8216;Dit is de basis van ons nieuwste model. Helemaal cradle to cradle, alles is te recyclen. Het materiaal is een composiet van hennepvezel en een speciaal soort hars. De grap is: hoe meer je ervan gebruikt, hoe meer CO2 je aan de atmosfeer onttrekt. En het is veel sterker dan plastic,&#8217; zegt Anema terwijl hij op een treeplank springt. Het moet een kek, hip scootertje worden. &#8216;Je kunt glitters in het composiet vermengen, er komt een usb-lader voor je telefoon en een iPhone-app waarop je de status van je batterij kunt checken.&#8217;
&#8216;Zo breng je duurzaamheid aan de man,&#8217; zegt Anema. &#8216;Het heeft geen zin om een groen product te maken dat niets toevoegt aan wat al bestaat. Alleen een paar eco-freaks kopen het dan. Als je grote groepen mensen wilt aanspreken, moet je iets beters of leukers maken dan er al is. Nu de batterijen volledig recyclebaar zijn en krachtig genoeg &#8211; en ze gaan nog beter worden, geen enkel product heeft momenteel een hogere investeringsratio &#8211; biedt een e-scooter duidelijk voordelen: stil, schoon, zuinig, goedkoop, nooit meer omrijden voor een tankstation, et cetera. En ze zijn vet. Toen er e-scooters op de markt kwamen waarmee je een wheely kan maken, wist ik dat ze een succes zouden worden. Ons motto is: cool to have, fun to ride.&#8217;
En zo kan de consument lachend de wereld verbeteren, aldus Anema. &#8216;Elektrische scooters en fietsen hebben de potentie om het fileprobleem en stedelijke luchtvervuiling te decimeren. Volgens TNO is 80 procent van de autoritten korter dan 7 kilometer. Stel je voor dat pak &#8216;m beet de helft daarvan wordt gedaan met elektrische scooters en fietsen. De stad wordt weer schoon en stil.&#8217;
Spiegels een meter breed
De Fietsersbond staat niet te juichen bij dat vooruitzicht. &#8216;Elektrische scooters hebben natuurlijk voordelen,&#8217; zegt Arien de Jong van de Fietsersbond, met 35.000 leden de grootste belangenvereniging van de 13,5 miljoen fietsers in Nederland. &#8216;Maar als je zonodig elektrisch wilt rijden, neem dan een e-bike: die gaat ook 25 kilometer per uur en is net zo breed als andere fietsen. Elektrische scooters zijn een gevaar op het fietspad: ze zijn vaak te breed &#8211; met spiegels soms een meter breed &#8211; en te zwaar. Stel je de klap eens voor als je op je fiets wordt aangereden door zo&#8217;n kolos van 120 kilo. Bovendien zijn elektrische scooters stil, je hoort ze niet aankomen. Dat maakt ze extra gevaarlijk.&#8217;
Dat laatste hoor je vaker. Laten we het erop houden dat sommige weggebruikers nog moeten wennen aan dit voordeel. Een onoverkomelijk probleem is het niet. De ervaring leert dat je op een zacht zoemende scooter extra anticiperend moet rijden, net als op een racefiets. En wat betreft die breedte: veel bakfietsen zijn breder (tot wel 82 centimeter) en de meest verkochte scooter, de Vespa, is 74 centimeter breed, smaller dan de maximaal toegestane breedte van fietsen. Fietsers, voetgangers en scooterrijders zullen met elkaar moeten leren leven. Ik heb de harde claxon al vervangen door een vriendelijk fietsbelletje.
De e-scooter in zes vragen
1. Zijn ze duur?
Elektrische scooters kosten tussen de 1.200 en 5.000 euro. Voor circa 2.300 euro heb je een prima apparaat (zoals de QWIC Emoto of een Novox C50) dat vergelijkbaar is met gangbare benzinemodellen. Een elektrische variant is duurder in aanschaf, maar heeft lagere verbruikskosten dan een benzinemodel.
2. Zijn ze goedkoper in gebruik?
Voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal is aan het rekenen geslagen met variabelen als afschrijving, onderhoud en andere kosten waar je bij aankoop liever niet aan denkt. Bij een gebruik van 20 kilometer per dag, 5 dagen per week, 40 werkweken per jaar, kost een elektrische scooter van circa 2.500 euro gemiddeld 21,8 cent per kilometer. Een vergelijkbare benzinescooter rijdt 25,2 cent per kilometer, en een elektrische fiets 17,7. Een nieuwe, kleine auto zou voor deze ritjes 63 cent per kilometer kosten. De kale kilometerprijs is volgens Milieu Centraal 1,3 cent (fabrikant QWIC houdt het op 0,4 cent). Deze berekening uit 2009 is gebaseerd op een benzineprijs van 1,55 euro per liter. Nu is die bijna 1,70 euro; de prijs van elektriciteit is al jaren constant. Deze kosten zijn inclusief het vervangen van de batterijen, die ongeveer 500 volledige oplaadbeurten meegaan (voor de meeste gebruikers zal dat na 2,5 jaar zijn, duurdere lithium-ion batterijen gaan bijna 4 keer zo lang mee). De batterijen worden overigens voor 100 procent gerecycled.
3. Hoe laad je ze op?
Je steekt de stekker in het stopcontact. Of in een van de oplaadpalen, waarvan een deel gratis is (zie www.oplaadpalen.nl).
4. Hoe ver kom je met zo&#8217;n accu?
Dat hangt af van accu, rijstijl en weersomstandigheden. Op een QWIC Emoto of een Novox C50 met een standaardaccu (silicium-gel) rijd je maximaal 3 uur lang 25 kilometer per uur en 1,5 uur 45 kilometer per uur. Hogere snelheden of meer tegenwind verkleinen uiteraard het bereik. Ook een lage omgevingstemperatuur (vorst!) en een groot aantal laadcycli doet de prestaties verminderen. Een lege accu is in maximaal 8 uur volledig opgeladen. In de praktijk maakt dit allemaal weinig uit: als je dagelijks een uur op je scooter rijdt (en dus 25 tot 45 kilometer aflegt) en &#8216;s avonds bij thuiskomst de stekker van de oplader in het stopcontact steekt, heb je altijd meer dan genoeg sap.
Lithium-ion accu&#8217;s zijn veel lichter, laden sneller op en vergroten het bereik aanzienlijk. Helaas zijn ze ook 4 keer duurder.
5. Rijden ze anders?
Nee, het rijgedrag is ongeveer hetzelfde. Het grootste verschil is de stilte: op een e-scooter kun je bellen, muziek opzetten of naar de vogels luisteren. Als je eenmaal elektrisch rijdt, wil je nooit meer anders.
De meeste e-scooters trekken sneller op omdat elektromotoren een lager bruikbaar koppel hebben dan benzinemotoren. Ook e-scooters kun je opvoeren, bijvoorbeeld door aan een eenvoudig knopje te draaien dat onder de zadelkoffer zit (op YouTube staat een filmpje van een verbouwde QWIC die zelfs 80 kilometer per uur rijdt). Wel gaat de accu dan sneller leeg, erger je fietsers en riskeer je een boete.
Daarnaast zijn elektrische scooters zwaarder dan conventionele; mijn QWIC weegt 120 kilo, een vergelijkbare Vespa circa 100 kilo en dat merk je als je bijvoorbeeld parkeert. Dezelfde QWIC met betere maar veel duurdere li-ion batterijen is overigens minder zwaar dan een Vespa.
Net als hun benzinebroertjes zijn e-scooters er in een bromvariant (45 km/u, helm verplicht, niet op het fietspad) en een snorvariant (25 km/u, geen helm, rijden op het fietspad). Dit is overigens exact dezelfde e-scooter, maar de snelheidsregelaar staat anders afgesteld.
6. Zijn ze mooi?
Ja en nee. Enkele modellen zijn ontspoorde fantasieën van ontwerpers die denken dat elektrisch vervoer er hyperfuturistisch moet uitzien, andere zijn net zo retro als een dertig jaar oude Vespa. De goedkopere typen hebben exact dezelfde romp als een benzinemodel en zijn alleen aan het ontbreken van een uitlaat te herkennen. De e-scooter bestaat in vele varianten: er zijn kloeke machines voor mensen die dagelijks tientallen kilometers naar hun werk rijden, kleintjes die ideaal zijn voor oma&#8217;s dagelijkse boodschappen en hippe stadsscooters voor progressieve journalisten.

Gerelateerd