Ook zo opgelucht dat de vastentijd weer achter de rug is?
Nee, dat bent u niet, want u doet nie t aan vasten, ik doe niet aan vasten.
Heb het even nagezocht, maar volgens de katholieke kerk begint het vasten op Aswoensdag &#8211; dat is de woensdag na carnaval, bent u er weer? &#8211; en duurt die tot aan de Goede week, de week voor Pasen dus. Veertig dagen lang, Quadragesima.
Waar is dat vasten voor bedoeld? Ik kwam al surfend een preek van een pastoor tegen die vertelt dat het erom gaat &#8216;onze zintuigen te doen versterven voor de dingen van de wereld&#8217;. Door de onthechting die zo wordt bereikt, zijn we beter in staat de &#8216;bovennatuurlijke liefde&#8217; te ontvangen. Die van God, neem ik aan. Maar zelf denk ik stiekem aan mijn D.
Dit alles is in West-Europa, zeker voor Vrij Nederland-lezers, dode letter geworden. Tegelijkertijd zien we, geheel onafhankelijk van enig kerkelijk gezag, een hang naar diëtiek ontstaan. We geloven niet meer in God, maar het dieet is ons heilig.
Twintig jaar geleden verraste een goede vriendin me met een lege plek in haar zitkamer. Daar had ooit een televisie gestaan, en die had ze eruit gedonderd, dat slurpte maar tijd, en gaf eigenlijk weinig of niets terug.
Zelf ben ik alweer zo&#8217;n twintig jaar aan het drank-diëten: soms drink ik een tijdlang niets, dan weer even iets, en dan weer veel te veel. Waarna de cyclus van voren af aan begint. Het modernste dieet draait om de nieuwe sociale media. Mensen, of eigenlijk Beroemde Nederlanders, stoppen nadrukkelijk met Twitter (dat twitteren ze dan), of kondigen op Facebook het besluit aan niet meer aan Facebook te doen. Net zoals het oude vasten gaat de nieuwe vorm over een bewuste indamming van onze keuzemogelijkheden: niet alles wat mogelijk is, willen we ook. De facebooker klaagt over te veel indrukken, de twitteraar weet beter wat zijn virtuele omgeving vindt dat wat hij zelf denkt, en de drinker ontdekt dat niet hij drinkt, maar dat de drankroutine hem de baas is.
Ook zogenaamd gezonde gewoontes kunnen een knellend keurslijf worden.
Vier jaar geleden las ik een interview met Madonna, waarin zij doodernstig verklaarde: &#8216;At this moment, I am gymfree. Al drie maanden heb ik geen voet gezet in de sportschool.&#8217; Dit alles op de toon van de bekeerde homoseksueel die zich heeft weten te ontworstelen aan een heel nare, onnatuurlijke gewoonte.
Toch geloof ik in die beperking van mogelijkheden: ik begrijp eigenlijk niet hoe mensen die aan al die nieuwerwetse dingen meedoen het redden. Alleen al het dagelijkse gebruik van de mobiele telefoon lijkt me zo&#8217;n grote tijdsinvestering (bellen, gebeld worden, sms&#8217;en, en dat weer retour krijgen) dat een beetje peinzen, een tijdje ergens onvindbaar zijn &#8211; dat al die dingen erbij inschieten.
Vasten, zei mijn intuïtie, moet iets te maken hebben met versterven, en ook dat vond ik terug in de literatuur. Wie vast, bereidt zich doelbewust voor op de tijd dat de beperkingen zich sowieso aandienen, of je nu wilt of niet. Vasten, dat is de zelfgezochte kleine dood, om de angst voor de Grote te overwinnen. Of, laat ik het minder groots zeggen: om er stukje bij beetje aan te wennen.
Net de Messiah van Händel gehoord, waarin de wonderschone zinnen voorkomen: Behold, I tell you a mystery, we shall not all sleep, but we shall all be chang&#8217;d, in a moment, in the twinkling of an eye.
Zoals vasten met versterving te maken heeft, zo is het dieet gekoppeld aan de dood. We dagen die uit met onze zelfgekozen limieten, we gaan de man met de grote hamer te lijf met een kleine, die we nu zelf ter hand nemen. We gaan de angst te lijf. Ik val nu terug op het Evangelie van Gerard (Reve) zoals opgetekend door Nop Maas. Reve geloofde niet in een leven na de dood, maar in een leven met de dood: een leven dat nu eens niet uitsluitend beheerst wordt door angst. &#8216;En verder niks, verder geen geouwehoer, geen verwachtingen of wat ook. Hij zegt dus eigenlijk: wat we moeten doen, we moeten de dood overwinnen. In die zin, we moeten leven met de dood en we moeten inzien op een gegeven ogenblik dat die hele doodkwestie volslagen irrelevant is, niet ter zake doet, we moeten de moed eindelijk eens een keer hebben de heroïek die ik (= Christus) opgebracht heb, die moeten jullie op je beste ogenblikken ook eens een keer opbrengen.&#8217;
De opdracht, volgens Reve, is &#8216;te leven vrij van vrees&#8217;.
Kijk, dat is het klassieke dieet, dat ik al jarenlang probeer te volgen.

Zoals vasten met versterving te maken heeft, is het dieet gekoppeld aan de dood