Jean van de Velde (56)
gulzigheid&#038;onmatigheid
‘Voor gamen heb ik een zekere gevoeligheid, daar zou ik wel verslaafd aan kunnen raken. Vroeger kon ik ook al nooit voorbij een flipperkast lopen zonder te spelen. Mijn zoon had een Playstation, en toen hij het huis uitging, heb ik er meteen zelf een gekocht. Nu speel ik vooral voetbalspelletjes, die zijn briljant gemaakt. Tijdens het spelen zit ik helemaal in een andere wereld, wat heel fijn is tussen het schrijven door. Ik kan me echt zorgen maken als er een speler geblesseerd raakt, want dan moet ik mijn opstelling veranderen: aaah, wie ga ik nu neerzetten? Je speelt een competitie, je bent namelijk gewoon een club, en aan het einde ben je kampioen – of niet. Af en toe speel ik vals: als ik dreig te verliezen, kan ik vlak voor het eindsignaal de wedstrijd affluiten, dan slaat-ie ’m niet op. Ik signaleer het bij mezelf en neem me daarom steeds vaker voor: “Oké, je speelt de hele wedstrijd uit en als je verliest dan heb je gewoon verloren.” Want ik moet ook wel eens een keertje tweede kunnen worden. Of derde.’
luiheid&#038;Gemakzucht
‘Ik weet niet of het me karakterologisch beter uitkomt of dat het fundamenteel is, maar ik hang de filosofie aan dat perfectie levenloos is. Ik vind het interessanter als ergens een rafeltje aan zit. In een film kun je blíjven doorpoetsen en ik werk met mensen die tot het uiterste perfectionistisch zijn, maar het is mijn taak om het geheel te overzien en op een gegeven moment te zeggen: kom op mensen. Bovendien: als regisseur en schrijver ben ik vaak zo’n drie, vier jaar met een project bezig. Dan komt er een moment dat ik ook wel weer eens met iets nieuws wil beginnen.’
hoogmoed&#038;ijdelheid
‘Op het gymnasium hoorde ik voor het eerst over hybris en toen dacht ik al: daar moet ik voor uitkijken, dat is gevaarlijk. Ik ben verre van hoogmoedig en loop als regisseur liever op de set rond dan dat ik op zo’n regisseursstoel zit, iets wat ze in het buitenland heel vreemd vinden. Ze beschouwen me als de baas, maar dat vind ik nog steeds heel raar, ik voel het zelf niet zo. Ik ben eigenlijk de enige op de set die niets kan. Alle anderen kunnen een kunstje: mooi licht maken of goed geluid opnemen. Nee, dat is geen valse bescheidenheid: het enige wat ik kan, is een verhaal vertellen. Maar als er niemand is die mij helpt met het vertellen van dat verhaal, dan heb ik niets, dan sta ik in de leegte. Ik heb geleerd dat de loyaliteit en dienstbaarheid van een filmcrew heel groot is, vanaf dag één krijg je 180 procent krediet. Als productieassistent heb ik wel eens meegemaakt dat een regisseur dat krediet verspeelde: door slechte communicatie of door egoïstisch te zijn of door net te doen alsof hij iets wist terwijl hij het niet wist. Ik heb heel vaak op een set gezegd: “Jongens, ik weet het niet. Is er iemand met een goed idee?”’
jaloezie&#038;afgunst
‘Er zijn een paar producenten die ik zulke ontzettende eikels vind dat ik het ze niet gun als ze succes hebben. Maar ooit heb ik de Nederlandse inzending voor de Oscars, All Stars, teruggetrokken omdat die film naar mijn idee helemaal geen kans maakte. Karakter leek me een veel betere kanshebber, en die won ook een Oscar. Ik zag Mike van Diem op het podium staan met Sharon Stone en toen had ik heel jaloers kunnen zijn. Maar dat was ik niet.’
hebzucht&#038;Gierigheid
‘Het enige wat ik ooit wilde hebben, is het meisje op wie ik als zestienjarige verliefd werd. Dat is gelukt, zij is nu al veertig jaar mijn vrouw. Ik weet nog dat ik toen dacht: stel nou dat het niet gaat lukken, dan word ik echt heel ongelukkig. Ik woon in een huurhuis, daar ben ik blij om, ik heb geen boot en ik neem altijd de auto van mijn zwager over, dan weet ik dat-ie goed verzorgd is. Qua kleding ben ik niet van de merken: ik vind dat waanzin, écht waanzin. Een keer, bij de première van Wit licht, heeft Marco Borsato, mij een heel mooi jasje aanbevolen. Ik kreeg zelfs speciale Marco-korting en toen kostte het nog een godsvermogen: zes-, zevenhonderd euro. Het is een prachtig jasje, ik krijg er veel complimenten over, maar met een ander jasje was ik ook tevreden geweest. En nu loop ik op elke première in hetzelfde jasje.’
lust&#038;wellust
‘Ik ben heel gelukkig getrouwd en kan al mijn lusten bij mijn grote liefde kwijt. Regisseurs die met actrices naar bed gaan: dat is voor mij een andere wereld. Vrijscènes regisseren, ja dat is altijd een beetje raar. Van Paul Verhoeven heb ik ooit geleerd dat je dan zo duidelijk mogelijk moet zijn. Dus: “Pak die tepel beet, breng hem naar je mond. Bijt erin.” Hoe technischer je het doet, hoe minder gênant het is voor de acteurs. Voor een acteur is zijn lichaam letterlijk z’n instrument. Meestal is dat de bovenkant van het lichaam, maar soms ook de onderkant. In mijn laatste film moest mijn zoon het bed delen met de hoofdrolspeelster. Daar kun je alleen maar grappen over maken in de trant van “Oké jongen, nou gaat papa eens even laten zien hoe je het moet doen,” want het is ongemakkelijk voor iedereen.’
woede&#038;wraak
‘Er zijn een paar mensen die me genaaid hebben, niet veel, maar dan cultiveer ik wel het gevoel dat ze in mijn balboekje staan en ik op een dag de kans krijg om iets terug te doen. Dat kan tien of twintig jaar duren, dat maakt mij niet uit. Het heeft ook wel iets klassieks, vind ik, om iemand dan op een dag nog onderuit te halen. Revenge is a dish best served cold. Niet in het echte leven, maar wel in verhalen met personages heb ik heel heldere fantasieën over hoe je iemand moet martelen, dat kost me geen enkele moeite. Mijn schoonmoeder zei eens nadat ze Lek had gezien: “Jongetje, jongetje, wat er in jouw hoofd allemaal omgaat!”’
Nee

Caroline Buijs