Opvanghuis voor opgejaagde meiden

Jeroen was Roos’ eerste vriendje. Zij was zestien, hij een jaar ouder, ze waren smoorverliefd, geen vuiltje aan de lucht. Maar het duurde niet lang of Jeroen bleek niet zo perfect als hij leek. Als Roos geen zin in seks had, verkrachtte hij haar, want hij had er toch zeker gewoon recht op? Soms sleurde hij haar aan haar haren de trap af. Toch bleef ze bij hem. ‘Hij zei dat ik lelijk was, een hoer, dat ik blij mocht zijn dat ik hém had. Ik geloofde alles wat hij zei. Ik kon geen kant op, met mijn familie en vriendinnen had ik geen contact meer.’

Ze bleef, ook toen er steeds meer foute vrienden over de vloer kwamen. Ook toen het huis waar ze samen met Jeroen woonde het zenuwcentrum werd van een grootschalige handel in harddrugs. Van drugs gingen de mannen over op wapens, van wapens op vrouwen. Geregeld vielen er klappen. Eén keer keek Roos recht in de loop van een geweer. ‘Gelukkig werd ik er alleen maar mee neergeslagen.’

Roos is nu negentien en woont sinds een maand of vier in De Veilige Veste, een opvanghuis voor meisjes en jonge vrouwen die op de vlucht zijn voor geweld. In tegenstelling tot de meeste reguliere blijf-van-mijn-lijfhuizen bevindt De Veilige Veste zich niet op een geheime locatie ergens in Nederland, maar gewoon op een voor iedereen zichtbare plek in Leeuwarden-Oost. De naam van de opvang prijkt prominent op de gevel, bij de ingang wapperen grote vlaggen. Vorig jaar mei werd het gebouw met veel vertoon geopend. Een colonne motoragenten reed de meiden onder grote belangstelling van hun oude schuiladres naar hun nieuwe onderkomen.

Die openheid betekent niet dat iedereen De Veilige Veste zo maar binnen kan – integendeel. Het pand is voorzien van extra dik kogelvrij glas, een beveiliger en permanente camerabewaking. Zonder pasje kom je er niet in. Daarbij: het opvanghuis staat naast het politiebureau – in geval van nood is de politie er binnen twee minuten. Kortom, zegt Linda Terpstra: ‘We zijn een veste, met een moderne slotgracht en ophaalbrug.’

Terpstra is directrice van Fier Frieslân, een expertise- en behandelcentrum op het gebied van geweld in afhankelijkheidsrelaties, en de organisatie achter dit nieuwe opvangconcept. Voorheen zaten de opvanglocaties van Fier Frieslân altijd op geheime adressen. Maar, zegt Terpstra, in het digitale tijdperk is zo’n adres binnen een jaar of vier bekend. ‘Wie goed zoekt, vindt. We moesten steeds verhuizen, het was geen doen. Met alle beveiligingsmaatregelen zitten we hier veiliger dan op de anonieme locaties.’

Grip op je dip

In De Veilige Veste wonen zo’n vijftig meisjes en jonge vrouwen, verdeeld over de afdelingen Asja, Zahir en Metta (zie kader). Roos woont op Asja, de afdeling voor meiden van veertien tot en met drieëntwintig jaar die door dwang, geweld of misleiding in de gedwongen prostitutie zijn beland, of voor wie dit een grote dreiging is. Veel van haar medebewoonsters komen uit de Randstad, maar Roos niet. Zij komt uit een dorp in Groningen. Ze heeft lang rood haar en een noordelijk accent. ‘Toen ik hier net kwam, praatte ik heel plat.’

Het is woensdagochtend als ze samen met de andere meisjes plaatsneemt in een lesruimte van het opvanghuis. Voor hen op tafel een leeg vel papier en een doosje kleurpotloden. Vier dagen per week krijgen de meiden hier ‘modules’, met namen als ‘Loverboys’ en ‘Grip op je dip’. Deze ochtend staat de module ‘seksualiteit’ op het programma. ‘Dat is een moeilijk onderwerp voor ze,’ licht begeleidster Grytsje toe. ‘Vanwege hun ervaringen.’

De opdracht staat op het whiteboard: teken een situatie waarin een jongen en een meisje elkaar ontmoeten. Er moet een oudere persoon in voorkomen – wie mogen de meiden zelf weten: een ouder, een leraar…‘En het hoeft niet over jezelf te gaan,’ zegt Grytsje.

De begeleidster heeft een lege doos meegenomen waar de meiden vragen in mogen stoppen die ze niet in de groep durven te stellen. De volgende week zal ze die behandelen.

‘Rare vragen bestaan niet,’ zegt Grytsje. ‘Laatst vroeg iemand bijvoorbeeld waarom iedereen seks toch zo fijn vindt. Als je een rotervaring hebt gehad, is dat een heel logische vraag.’ Maar stel dat ik er als enige een vraag in doe, dan weet iedereen straks dat die van mij komt, zegt een meisje bezorgd. Nee hoor, want Grytsje schrijft er zelf ook eentje op. Dan durft de rest ook. Aarzelend pakken de meisjes pen en papier.

Roos heeft alleen maar vragen waarop geen antwoord is, verzucht ze. Waarom zou ze die stellen, het heeft toch geen zin. ‘Op alle vragen is een antwoord,’ probeert Grytsje nog. Maar als Roos haar stem verheft valt toch iedereen even stil. ‘Weet je wat ík wil weten? Waarom jongens meisjes verkrachten. Waar al die mensen het recht vandaan hebben gehaald om mijn leven kapot te maken. Dát zijn mijn vragen.’

Voor de trein springen

Ondertussen gaat de tekenopdracht gewoon door. De donkerblonde Annelies tekent een jongen die een meisje komt ophalen. Haar vader staat in de deuropening en wenst ze veel plezier. ‘De jongen heeft zich net aan haar vader voorgesteld,’ zegt ze. ‘Ik hoop dat het bij mij ook ooit zo wordt. Dat mijn vader niet denkt: waar komt ze nú weer mee thuis?’

Het wordt lastig, zucht ze, ze heeft zo veel gelogen en bedrogen, het zal nog wel even duren voordat ze het vertrouwen van haar ouders heeft teruggewonnen.

‘Ik hoop dat het ooit zo wordt voor jou,’ zegt Roos. ‘Maar ja, met Jeroen ging in het begin ook alles perfect.’

Hoe het daarna ging, staat haar nog levendig voor de geest. ‘Geregeld kwamen er mensen langs, pakketjes ophalen. Ik kreeg instructies, wie er langskwam en wat ik dan moest doen. Als ik niet gehoorzaamde, sloegen ze.’

Verliefd op Jeroen was ze toen al lang niet meer. ‘Achteraf denk ik: misschien dacht ik wel dat ik hem kon redden.’

Op een avond, ze lag al in bed, hoorde ze Jeroen en zijn vrienden praten over een ‘club’. Een vriend van een vriend had daar jonge meisjes werken, vooral uit het Oostblok. Ze hoorde de mannen praten, het beviel haar niks. Ze zeiden ‘club’, maar zij wist wel beter, een bordeel was het, en ze was doodsbang dat zij daar ook zou belanden. Geregeld waren er bezoekjes aan de ‘club’, een vrouw bracht er om de zoveel tijd tampons en andere spullen heen. Roos kwam er ook een keertje. ‘Die vrouwen werden onderling verkocht, het was een levendige handel.’

Niet lang daarna, op een avond waarop ze alleen thuis was, zag ze haar kans schoon. Ze vluchtte het huis uit, naar de enige vriend die ze nog had. Urenlang praatte ze met de moeder van die vriend. Die belde Roos’ ouders. Roos belandde in de crisisopvang, maar Jeroen ontdekte waar ze zat en dreigde haar te komen halen. ‘Ik wilde voor de trein springen. Ik zag niet hoe ik ooit zou kunnen ontsnappen. Ik had toch niemand meer, wat maakte het uit?’

Nu zit ze bij Asja. Ze heeft een nieuw vriendje, een écht goeie jongen dit keer. Hij weet stukjes van haar verleden. ‘Ik wil hem graag helemaal vertrouwen, maar durf hem niet alles te vertellen. Nog niet.’

Als ze hier ‘goed wegkomt’, neemt haar moeder haar mee naar New York, vertelt ze, grijnzend. ‘Daar droom ik al van sinds ik een klein meisje ben.’

Posters op de deur

Dat kwetsbare meisjes als Roos bij De Veilige Veste in relatieve openheid worden opgevangen, komt hun herstel ten goede, zegt Linda Terpstra. ‘Voorheen ontvingen we ouders op het hoofdkantoor van Fier Frieslân of op het politiebureau. Nu kunnen ze de kamer van hun kind zien. Wat is beter voor het herstellen van contact dan weten waar je kind woont, en hoe?’

En, ook niet onbelangrijk: het is een statement. ‘Deze kinderen zijn hun hele leven al opgesloten en opgejaagd. Als je wil dat geweld stopt, moet je er een algemeen en publiek thema van maken. Open, zichtbaar. Laat maar zien.’

De Veilige Veste is zo veel mogelijk ingericht als een plek waar de meiden zich thuis kunnen voelen. Alle ruimtes zijn in warme kleuren geschilderd, de slaapkamers hebben geen nummers maar grote posters op de deur. Onderliggende boodschap: de meiden zijn individuen, geen nummers. Verder is er een sportzaal, en lopen er buiten dieren op het terrein. Eind januari kwamen de minizwijntjes, binnenkort krijgen ze gezelschap van mini-ezeltjes.

Over dit alles is heel bewust nagedacht, zegt Anke van Dijke, mededirectrice van Fier Frieslân. ‘Met al die aandacht zeggen we: ook al heeft de hele wereld zijn handen niet thuis kunnen houden – jíj bent de moeite waard.’

De bewoonsters van De Veilige Veste zijn geen patiënten of cliënten, maar meiden. Van Dijke: ‘Meisjes en jonge vrouwen die hier komen, hebben meestal al een hele geschiedenis in instellingen en vragen soms bezorgd waarom we geen isoleercel hebben. Hoe moet dat als ik uit mijn dak ga? Nou, zeggen we dan, dan ga je gewoon even naar je kamer. En voor wie ’s nachts enge dromen heeft of een herbeleving is er een bed op de kamer bij de wakende wacht.’

Schoonmaken met ammoniak

‘Ha!’ – de strijdkreten galmen door de sporthal. De dames van Zahir, de afdeling voor meiden die te maken hebben met eergerelateerd geweld en de dreiging van eerwraak, hebben vandaag weerbaarheidstraining. Ze staan in een kring. Trainer Jantien staat in het midden, met stootkussens om haar onderarmen. De meiden moeten een voor een eerst haar slagen afweren, daarna naar achteren stappen, ‘stop!’ roepen, en vervolgens zelf terugslaan. Het eerste rondje slaan ze nog aarzelend, soms giebelig. Maar Jantien zweept ze op, steeds zekerder worden de slagen. ‘Yes,’ roept de trainer. ‘Wat een krácht!’

Het derde rondje wordt twee meisjes te veel, ze barsten in huilen uit. Een van hen zit strak in de make-up, net bij de lunch voerde ze nog het hoogste woord. Een ander draagt een hoofddoek – de enige van deze groep. Het is de zestienjarige Lina. Ze woont nog maar twee weken in De Veilige Veste. ‘Ik moet steeds weer aan al die dingen denken,’ snikt ze.

Lina was zes jaar toen een vreemde vrouw haar uit haar huis in Algerije haalde en meenam naar Europa. Ze zou daar naar school gaan, werd haar beloofd, ze zou een goede toekomst tegemoet gaan. In werkelijkheid werd ze tien jaar lang opgesloten en gebruikt als slavin in de huishouding. Ze werd geslagen, geschopt en bedreigd. ‘Ik moest schoonmaken met ammoniak, het deed pijn aan mijn ogen, ik huilde, maar het moest toch. Als ik boodschappen deed, vroegen de mensen in de winkel wel eens of ik niet naar school moest. Dan verzon ik een smoesje. Ik werd er steeds beter in.’

De vrouw noemde Lina ‘werkster’, ‘ezel’ of ‘hond’, nooit bij haar naam. Als ze vriendinnen op bezoek kreeg, zei ze dat Lina haar nichtje was. Een keer snééd Lina de knoflook die ze eigenlijk had moeten persen. De vrouw hield haar een mes tegen de keel.

Lina probeerde weg te lopen, maar werd al snel door de zoon van haar ontvoerster gevonden en teruggebracht. Als ze dat nog eens zou flikken, zou hij haar vermoorden, zwoer hij. ‘Hij zei: je hebt geen papieren, ik dump je lijk hier achter de flat, niemand zal je ooit kennen of missen.’

Toch verzamelde ze moed – wat had ze te verliezen? ‘Ik heb iets op mijn hoofd gezet en ben ontsnapt. Ik ben gaan zwerven, leefde vier weken lang op straat, ik sliep in moskeeën, mensen daar gaven me te eten. Ik was doodsbang.’

Op een dag kwam ze een vrouw tegen. ‘Is er iets?’ vroeg die. ‘Ze moet het in mijn ogen hebben gezien. Ik twijfelde, kon ik haar vertrouwen? Maar ik kon niet meer, heb mijn hart bij haar uitgestort. Ze nam me mee naar huis, gaf me te eten en zette me onder de douche. Bij het consulaat en Jeugdzorg heb ik het hele verhaal verteld. Ik kon wel een of twee weken bij haar blijven, zei de vrouw. Ik bleef er twee maanden.’

Lina vertelt het in haar kamer op Zahir. Ze heeft haar hoofddoek losgeknoopt, ze voelt zich hier op haar gemak. Veilig. Dat ze net brak bij weerbaarheid, komt omdat het allemaal even veel te dichtbij kwam. Het slaan. Het geweld. ‘In de training moeten we voor onszelf opkomen. Maar dat heb ik nooit geleerd.’

Dalia, de vrouw die haar in huis nam, is een soort engel, zegt Lina. Ze moet op haar pad zijn gestuurd omdat ze zo’n goede moslima is, altijd bidt, haar hoofddoek draagt. ‘Ik bel haar elke dag. Laatst vertelde ze dat haar man had gevraagd hoe het met hun dochter ging. Hun dóchter.’ Lina’s ogen lopen vol. ‘Eindelijk word ik door iemand gekénd,’ snikt ze zachtjes.

Strakke regelmaat,

Ondertussen is in de woonkamer het dagelijkse theemoment aangebroken. Elke middag om vier uur kruipen de meisjes even bij elkaar op de bank, de begeleiding komt er ook bij. De gesprekken tijdens het theemoment gaan over koetjes en kalfjes, over het eten, over de gordijnen die zo totaal niet passen bij de rest van de inrichting. Een meisje vraagt grinnikend of ze ze mag verven. Datzelfde meisje was vanochtend nog aan het mokken bij het ontbijt, ze weigerde te eten. ‘Eten is vaak een controlemiddel,’ vertelt begeleidster Mirjam. ‘We leven hier volgens een strakke regelmaat, het enige waar ze iets over te zeggen hebben is of ze wel of niet eten.’

Mirjam heeft het meisje aangesproken op haar voorbeeldfunctie, ze zit er al een tijdje. Dat is een gevoelig punt voor deze doelgroep, weet ze. ‘Ze vinden het heel belangrijk wat de rest van de groep vindt. Als ze een gele kaart krijgen, vinden ze dat vreselijk. De meisjes van bijvoorbeeld Asja gaan daar heel anders mee om.’

Structuur wordt erg belangrijk gevonden in De Veilige Veste. Het geeft de meiden weer rust in hun bestaan, en helpt ze voor zichzelf te zorgen.

Eten, televisiekijken – het gebeurt op gezette tijden. En regels zijn regels. Maaltijden beginnen en eindigen met een momentje stilte, en bij het ontbijt en de lunch eet iedereen twee boterhammen – de eerste hartig, de tweede mag zoet belegd. Roken mag om het uur, op het hele uur, in de rookruimte. Op weg naar therapie of school mogen de bewoonsters niet stiekem de lift pakken, maar moeten ze de trap nemen. Ieder meisje dat bij De Veilige Veste binnenkomt, moet als eerste haar mobiele telefoon inleveren, als bescherming tegen foute contacten. De eerste maand mag ze alleen onder begeleiding naar huis bellen, op kantoor en met de telefoon op speaker.

Wie een regel overtreedt, krijgt een gele kaart. Tien gele kaarten betekent een gesprek met de teamleider en een officiële waarschuwing. Drie schriftelijke waarschuwingen betekent het einde van de opvang. De meiden kunnen hun gele kaarten ook weer kwijtspelen door goed gedrag, of door zich in het vervolg wél aan de regels te houden.

Natuurlijk gaat er wel eens iets mis. De meisjes maken soms ruzie, ze bekvechten – het blijven pubers. Maar Fier Frieslân hanteert een duidelijke grens: wie geweld gebruikt, moet vertrekken. Ook als een meisje echt lak heeft aan de regels en zich aan geen enkele afspraak houdt, kan ze niet blijven. Samen met haar en haar ouders of voogd wordt dan gezocht naar een goed alternatief. Sinds De Veilige Veste in mei haar deuren opende, is dat één keer voorgekomen.

Behalve gele kaarten zijn er ook kaarten voor goed gedrag. Die worden bijvoorbeeld uitgedeeld als een meisje haar eerder vastgestelde leerdoelen haalt. Wie tien positieve kaarten heeft, wordt beloond met een uitje of iets anders leuks.

De meiden van Zahir hebben ook een bord voor positieve boodschappen naast hun kamerdeur hangen, op de gang, voor iedereen te bekijken. Op de borden hangen briefjes, tekeningen en de kaarten voor goed gedrag. ‘Wat heb je goed geholpen met schoonmaken,’ staat er bijvoorbeeld op. De meiden schrijven elkaar ook briefjes. ‘Ik heb je eerst fout beoordeeld, je bent zo’n lief meisje en hebt een mooi hart, maar schat, beschuldig jezelf niet.’

Meidendingen

Eline kreeg laatst een brief van haar moeder. Ze schreef er eentje terug, die ze voorleest in de kring bij emotieregulatietherapie (ERT). Therapeuten Stefan en Gea en de acht andere meiden luisteren. Het zijn de meisjes van Metta 3, de jongste bewoonsters van De Veilige Veste. Ze kampen met een dubbele diagnose: gedragsproblematiek en psychiatrische problematiek. ‘Dank je voor de pasfoto,’ leest Eline hardop. ‘Je ziet er heel anders uit dan vijftien jaar geleden. Ook al ken ik je niet, je bent toch mijn moeder. En wat voor muziek vind je leuk? Ik ben inderdaad net vijftien geworden. Wat goed dat je dat nog weet.’

Tegenover Eline in de kring zit Femke, een klein meisje met halflang zwart haar. Zij had gisteren een slechte dag. Om zichzelf op te peppen, sloeg ze aan het knutselen. Het resultaat houdt ze omhoog, een schilderij met wijze spreuken. ‘Het slechte pad is sterk, maar het goede pad is sterker.’ ‘Stay strong and never give up.’ In het midden van de spreuken schilderde ze Perry, het vogelbekdier uit tekenfilmserie Phineas and Ferb. ‘Die vind ik vet schattig,’ giechelt ze.

Al die wijze woorden zijn heel mooi, en je zegt ze tegen jezelf, zegt therapeute Gea. ‘Maar eigenlijk zou je willen dat je vader die tegen je zei, toch Femke?’

Dan breekt het meisje. Een onbedaarlijk, hartverscheurend snikken. De band met haar vader is nu niet sterk, hij brandt haar steeds af. Laatst nog, toen ze best goede cijfers had gehaald – het was niet goed genoeg, ze moest tienen halen. Morgen heeft ze een systeemgesprek, vaste prik in De Veilige Veste: een gesprek met het meisje en het ‘systeem’ om haar heen – ouders, verzorgers, opa’s, oma’s. Omdat vaak het hele gezin ontwricht is, worden alle gezinsleden bij de therapiesessies betrokken. Maar de grote vraag is: zal haar vader komen? Zijn vijfde kind kan elk moment geboren worden, en vorige keren liet hij haar ook zitten. ‘En ik heb hem zo hard nodig,’ snikt Femke.

Gea heeft een idee. Als haar vader nou niet komt, dan komt Femke gewoon met háár praten, goed? En trouwens, zou ze niet op verlof kunnen bij haar vriendinnen, in plaats van bij haar vader? De zon breekt door op Femkes gezicht. ‘Dat wil ik heel graag. Ik wist niet dat het mocht.’

Stefan: ‘Denk je dat je vader morgen komt?’

Femke: ‘Nee. Maar ik wíl het zo graag. Ik mis hem heel erg, maar ik ben ook boos. Ik heb het gevoel dat ik het helemaal alleen moet doen.’

Stefan: ‘Eigenlijk weet je wel dat je morgen met Gea praat, hè?’

Ze knikt.

Haar vriendinnen zijn alles voor haar, vertelt Femke. Het stukje muur op haar kamer dat niet volhangt met foto’s van de boyband One Direction behing ze met foto’s van hen. ‘Mijn vriendinnen hebben me nooit laten vallen. Zij hebben me altijd geloofd.’

Drie jaar lang, van haar zevende tot haar tiende, werd Femke misbruikt door haar oom. Hij verkocht haar ook door aan andere mannen. Soms kwamen die bij de oom thuis, soms bracht hij haar ergens heen.

Ze dacht dat het normaal was, tot een ook misbruikt buurmeisje alarm sloeg. ‘Toen heb ik het aan mijn moeder verteld. Zij geloofde me, maar de rest van mijn familie niet. Die kon zich niet voorstellen dat mijn oom zoiets zou doen.’

Femke zocht haar heil in drugs en drank. Het werd te veel, ze kon niet meer, ze liep weg – ze belandde in de crisisopvang en uiteindelijk in De Veilige Veste, een halfjaar geleden. Haar moeder had toen alle contact met haar verbroken.

Nu zit Femke dus bij Metta 3. De sfeer is hier totaal anders dan bij andere groepen. De meisjes zijn anders. Meisjesachtiger, aanhankelijker. Als ze niet bezig zijn met leren, eten, therapie of hun huishoudelijke taken, zitten ze haren te vlechten en nagels te lakken.

Louise en Marlies koken vanavond: gekookte aardappelen, broccoli en kip – vegagehakt voor de vegetariërs. De meisjes schuiven aan, hongerig na het sporten. Aan tafel vertellen ze over hun weekendplannen, de sfeer is uitgelaten. Na het eten kijken ze Goede Tijden, Slechte Tijden, twee van hen pakken er een breiwerkje bij. In hun pyjama zitten ze op de bank, je vergeet bijna dat ze hier niet zijn voor de gezelligheid. Om negen uur verdwijnen ze naar hun kamers, die ze vol trots laten zien. Ze zijn behangen met kaarten, foto’s, posters, wijze spreuken. Eén meisje heeft een foto van Carice van Houten boven haar bed hangen, haar grote voorbeeld, ze wil ook actrice worden. Bij Eline ligt een babypop in bed, die heeft ze al sinds haar geboorte. Zonder morren of verzet gaan de meiden slapen, want ze weten: zo zijn de regels.

Vast ritueel is ook het dagboekje waarin alle meiden elke avond kort de hoogte- en dieptepunten van hun dag noteren. De begeleiding leest alle schrijfsels en schrijft er zelf iets onder. Heeft een meisje een goede dag gehad, dan komt er een sticker bij.

In het dagboek van Femke staat bij de minnetjes het zoveelste vervelende telefoongesprek met haar vader. Weer brandde hij haar af. ‘Maar papa,’ had ze tegen hem gezegd, ‘ik ben vandaag wél mooi geïnterviewd voor Vrij Nederland!’

De afdelingen

De namen van de verschillende afdelingen in De Veilige Veste zijn heel bewust gekozen. Asja betekent ‘nieuw leven’, Zahir ‘zichtbaar’, Metta ‘liefdevolle aandacht’. Asja komt zowel in het Hindi als in het Arabisch voor, Zahir is Arabisch en Metta Sanskriet. ‘We hebben gezocht naar mooie, krachtige, betekenisvolle namen,’ zegt directrice Anke van Dijke. ‘We hebben meiden en vrouwen in huis van over de hele wereld.’

Op alle groepen is vierentwintig uur per dag begeleiding aanwezig. Ieder meisje heeft een eigen mentor. De dagbesteding bestaat uit allerlei soorten therapie en school: e-learning, of les van het Friesland College – de docenten komen vier dagen per week naar De Veilige Veste, iedereen leert op haar eigen niveau.

Meiden voor wie na Asja, Zahir of Metta de stap naar huis te groot is, kunnen doorstromen naar Gaja (‘blij’), een vorm van begeleid wonen met meer vrijheden. Wie op Gaja woont, gaat bijvoorbeeld zelfstandig naar school. Na Gaja kan een leerhuis volgen. Uiteindelijk is het de bedoeling dat alle meiden weer naar huis gaan of op zichzelf gaan wonen. De ouders worden dan ook steeds bij de therapie en gesprekken betrokken. Na overleg met mentor en ouders mogen de meisjes in het weekeinde op verlof.

Onder druk

De zorg zoals Fier Frieslân die biedt, staat onder druk. Directrices Linda Terpstra en Anke van Dijke maken zich grote zorgen over het kabinetsvoornemen om de jeugdzorg en de vrouwenopvang onder verantwoordelijkheid te brengen van de gemeenten. Ze vrezen dat die ontwikkeling de doodsteek kan betekenen voor gespecialiseerde kennis, zoals ze die zelf hebben op het gebied van loverboys en eergerelateerd geweld. Als hun doelgroep wordt ondergebracht bij algemene instellingen zoals Jeugdzorg, verdwijnt het specialisme en dus deze specifieke behandelvorm, voorspelt Van Dijke. ‘Je kunt niet iedereen op één hoop gooien. In de medische wereld heb je ook ziekenhuizen die gespecialiseerd zijn in kanker of brandwonden. Waarom kan dat niet ook in onze sector?’ Haar schrikbeeld is de zogenaamde ‘stepped care’ – zorg die van licht naar steeds zwaarder gaat, iets wat bijna automatisch gebeurt wanneer mensen van instantie naar instantie worden gestuurd. ‘Mensen die zonder resultaat bij een paar organisaties zijn geweest, krijgen het predicaat “moeilijk geval”. Dat heeft niet altijd het juiste effect. Soms moet je direct het specialisme inzetten om effect te kunnen sorteren. Wij hebben hier een jonge vrouw gehad die zei: “Ik ben een junk en een hoer, verder kan ik niets.” Kom maar eens van die overtuiging af.’

De namen van de meiden zijn uit veiligheids-overwegingen gefingeerd

Gerelateerd