17-12-2005
Tekst Malou van Hintum

Hij kwam, zoals zoveel Polen, om in Nederland geld te verdienen. Om een huis te kunnen bouwen in Polen, voor zichzelf en zijn vriendin. Maar zijn droom kwam niet uit. Op 2 oktober stierf hij in een Amsterdamse gracht, vierentwintig jaar oud. Erin geduwd, en weer teruggeduwd. Wie was Tomasz Paja? VN reisde naar de Poolse stad waar hij opgroeide en sprak met zijn familie en vrienden. ‘Hij zal nooit uit ons hart verdwijnen. Nooit.’

Een waterig zonnetje kan niet verhinderen dat het kleumend koud is op de begraafplaats in Rzeszow. De stenen rechthoekige familiegraven staan er zo dicht op elkaar dat voor een looppad geen ruimte is. Plastic rozen, bolchrysanten en waxinelichtjes verborgen in kleurige houders van kunststof laten zien dat de doden niet vergeten worden. Door de open deuren van de kapel midden op de Poolse begraafplaats klinkt zacht gezang. De kist op de baar wacht op de mannen en vrouwen die zwijgend over het grindpad lopen, het trapje...