Vorige week was ik in het Vakbonds­museum in Amsterdam. Er was een debat over solidariteit tussen generaties en eigenlijk over de toekomst voor de vakbonden. Terwijl je wacht op aanvang, dwaal je wel eens rond met je gedachten en ogen. Naar de muurschilderingen en teksten van Richard Roland Holst bijvoorbeeld. Kloeke arbeiders en fiere vrouwen, starend naar de einder, hier en daar een vuist of arm geheven.
‘Strijdvaardigheid.’ ‘Solidariteit weerstaat ook de lonkende stem van het goud.’ ‘Broederschap.’ ‘De daad der aansluiting opent het nieuwe leven van broederschap en moed.’ ‘Offervaardigheid.’
Potdomme, wat een teksten. Sta je daar met je ‘fair solidair’ en ‘empowerment van de flexwerker’. Je verenigen, organiseren of ‘aansluiten’, zoals dat heette, was rond de vorige eeuwwisseling een zaak van leven of dood. Totdat er vakbonden waren, konden grootkapitalisten ongestoord arbeiders uitbuiten, mishandelen en dumpen. Pas toen arbeiders zich verenigden en samen staakten, werd de macht van de kapitalisten gebroken. In het Nederland van nu, dat zo ongeveer af is, zou je bijna vergeten hoe cruciaal het verenigen is. Waar hebben we het nog over? Prepensioentje hier, tilnormpje daar, belastingkortinkje zus, koopkrachtreparatietje zo, fiscalisering AOW hier, franchise daar. Het voelt gewoon wat suf om je in een zaaltje verenigd een beetje solidair met elkaar te voelen.
Nee, dan de illegalen in de Verenigde Staten. Die strijden deze lente een strijd uit de tijd van Roland Holst. Ze zijn een belangrijke economische factor, maar hebben totaal geen rechten. Ze werken voor minimale lonen, zijn nergens voor verzekerd en kunnen elk moment door hun bazen worden gedumpt of aangegeven. Veel huishoudens en bedrijven zouden compleet vastlopen als de illegale Mexicanen er niet zouden zijn.
Een nieuwe anti-immigratiewet zal de positie van illegale immigranten nog verder verslechteren. Op 25 maart was er een grote demonstratie tegen die wet in Los Angeles, en op 1 mei is een grote landelijke staking gepland. De hoop is dat iedere illegale arbeider meedoet: alleen zo kunnen ze laten zien hoezeer de Amerikaanse economie afhankelijk is van deze arbeiders. Alles staat of valt bij vereniging en solidariteit.
Als te weinig mensen meedoen, lopen zij het risico dat ze direct het land uit worden gezet en de rest hun banen overneemt. Allemaal solidair en allemaal verenigen is dus een kwestie van leven en bijna dood voor de ruim elf miljoen illegalen in de Verenigde Staten.
Zo bekeken is er voor de Nederlandse vakbeweging ook iets te doen. Illegalen hebben we hier immers ook. Volgens een conservatieve schatting zijn het er 46.000, en volgens een ‘optimistische’ schatting 225.000. Illegale afwassers, au pairs, huishoudsters, nanny’s, klussers, tomatenplukkers, slachters. Illegale geliefden. Illegale prostituees. Zonder hen zou de Nederlandse economie er anders uitzien. Wat zou er gebeuren als zij collectief in staking gingen? Een dag stoppen met werken of consumeren? Zou de economie knarsend tot stilstand komen? Dat hangt af van die schatting van het aantal illegalen. Zijn het er inderdaad weinig, dan is er voor ons niets aan de hand, maar voor de stakers stront aan de knikker. Zijn het er veel, dan hebben wij last en zij een punt.
Ik zie een nobele, nieuwe taak voor de vakbonden van de eenentwintigste eeuw. Als ze echt uitgebuite mensen willen representeren, dan zorgen ze ervoor dat ook de illegale werkenden zich kunnen aansluiten. Ik ben optimistisch. Ik geloof in de nobele en solidaire doelstellingen van de vakbonden.
Eendracht. Vereniging. Strijdvaardigheid. Moed. Offervaardigheid. Dat zijn de leuzen waarmee ik met mijn bondje en de andere bonden hun relevantie kunnen waarmaken in een grenzeloze eeuw van immigratie en economische eenwording.

Gerelateerd