**** Toneelgroep Maastricht. Mephisto. Te zien tot eind februari, www.toneelgroepmaastricht.nl
Gigantisch zijn ze, de rode doeken met hakenkruisen erop die in de bomvolle Stadsschouwburg van Amsterdam naar beneden komen rollen. Ze maken de acteurs op het bijna lege toneel tot machteloze poppetjes die bewogen worden door de kille wind van een om zich heen grijpende politieke beweging. Toneelgroep Maastricht maakt met Mephisto, naar de roman van Klaus Mann, de schouwburg tot een strijdtoneel. Regisseur Arie de Mol, sinds drie jaar artistiek leider van het gezelschap, is na het vertrek van Koos Terpstra bij het NNT de enige echte brechtiaanse theatermaker van ons land. Het verdient bewondering hoe hij volhardt in zijn sociaal-politieke drama&#8217;s over de (non-)keuzes van kleine luiden. Draaide de beroemde bioscoopfilm van István Szabó voornamelijk om het grote, getroebleerde acteurs-ego van Hendrik Höfgen, de naar de werkelijkheid getekende hoofdpersoon van Manns roman, bij Toneelgroep Maastricht zijn alle leden van een kleine Duitse toneelgroep uit de jaren twintig even belangrijk. Samen met Erik-Ward Geerlings, die de toneelbewerking maakte, laat De Mol zien hoe de figuren uit Höfgens omgeving, gedwongen door de omstandigheden of gedreven door wraakgevoelens of machtswellust een keuze maken voor of tegen het naziregime. De centrale figuur, met een vervaarlijke onschuld neergezet door Olaf Malmberg, zegt voor &#8216;de kunst&#8217; te gaan, en wordt dankzij deze naïviteit een speelbal van de oprukkende machthebbers. In speelstijl glijdt de voorstelling, die met een zeker naturel begint, gestadig richting een groteske poppenkast. Dat maakt het moeilijk om met de figuren mee te blijven leven. Maar zoals Brecht dat voorstond, zorgt die afstandelijkheid ervoor dat de verwording van het vooruitstrevende toneelgroepje &#8211; en de actualiteit van deze verwording in een tijd dat de kunst onder druk staat van een regering met een coalitiepartner die kunstenaars afschildert als een stelletje subsidieslurpers &#8211; uiteindelijk onder de huid kruipt van het schouwburgpubliek. 
Hotel Modern
De week van Hotel Modern. Nu reserveren. Tournee: www.hotelmodern.nl
Het Rotterdamse kunstenaarscollectief Hotel Modern maakt met haar bijzondere maquettevoorstellingen al jarenlang furore in het buitenland. Nu zijn ze weer eens uitgebreid in de Nederlandse theaters te zien, met een greep uit hun werk. In maart en april wordt Garnalen Verhalen opgevoerd in Utrecht en Den Haag: een surrealistische kijk op het hedendaagse leven, waarbij het menselijke gedrag door een massa garnalen wordt gekopieerd. De Grote Oorlog, een indrukwekkend bericht uit de loopgraven van WO I, en het eerste maquettesucces van Hotel Modern, staat twee keer in Rotterdam. En in Amsterdam presenteert de groep een week lang hun &#8216;oervoorstelling&#8217; Heden Stad, maar ook het ijzingwekkende Kamp, een woordloze poppetjesorganisatie in het schaalmodel van een concentratiekamp, en de wonderlijke collage Vliegboot Moederschip. Deze &#8216;Week van Hotel Modern&#8217; heeft een interessant randprogramma, met een Vredesmaal en een performance van de zinnelijke morsig-materiaal-manipulatoren Harriët van Reek en Geerten ten Bosch &#8211; óók uit Rotterdam. Van 22 t/m 29 februari in Amsterdam (Frascati).

Marijn van der Jagt

Gerelateerd