Hoe rechtser de politieke overtuiging, hoe groter de geneigdheid om klimaatverandering te ontkennen. Probeem: klimaatverandering is geen politiek idee, maar een wetenschappelijk feit.

Klimaatverandering? ‘Bedacht door de Chinezen om de Amerikaanse industrie te verzwakken,’ weet Donald Trump. Hoe vaker je de zin leest, hoe intrigerender hij wordt.

Denkt Trump echt dat tienduizenden Amerikaanse klimaatonderzoekers aan ’s werelds beste universiteiten heimelijke handlangers van China zijn? En kan hij niet bedenken dat áls klimaatverandering een Chinese list is, ze precies de verkeerde hebben bedacht? China herbergt immers ’s werelds vuilste industrie en heeft juist veel te verliezen met kordaat klimaatbeleid.

Trump is een politieke clown en een electorale goudzoeker. Hij denkt langer na over de vraag of een opmerking kiezerswinst oplevert dan over wat hij nu eigenlijk beweert. Maar de mensen die hij voor zich wil winnen – klimaatontkenners – zijn niet minder intrigerend.

Vorige maand publiceerde wetenschappelijk tijdschrift Nature een meta-analyse van onderzoek naar klimaatontkenners (171 wetenschappelijke onderzoeken en 25 opinieonderzoeken uit 56 landen). Wat blijkt: het ontkennen van klimaatverandering hangt een beetje samen met demografische variabelen als leeftijd, opleiding, inkomen, ras of sekse. Maar twee keer zo sterk is de samenhang met politieke overtuiging. Hoe rechtser, hoe groter de geneigdheid om klimaatverandering te ontkennen. Wie een vrije markt belangrijk vindt, houdt niet van regulering die klimaatverandering moet tegengaan. En feiten dienen zich nu eenmaal te voegen naar een wereldbeeld.
Ook ervaringen blijken overtuigender dan redeneringen. Slachtoffers van overstromingen houden vaker klimaatverandering voor waar dan anderen. Wie van de natuur houdt, gelooft eerder in een stijgende zeespiegel. En als onderzoekers in een laboratorium de verwarming hoger zetten of respondenten omringen met dode bomen, antwoorden zij op de vraag of ze in klimaatverandering geloven vaker ‘ja’. Maar politieke overtuiging blijft het belangrijkst. Probleem: klimaatverandering is geen politiek idee, maar een wetenschappelijk feit. De tijden van Galilei, die verketterd werd omdat zijn wetenschappelijke bevindingen niet overeenstemden met de opvatting van de kerk, heeft de verlichte mens achter zich gelaten.

De Amerikaanse wetenschapper Neil deGrasse Tyson vermoedt dat klimaatontkenning het gevolg is van falend onderwijs. Schoolkinderen leren dat wetenschap vooral een mand vol kennis is waaruit je naar eigen smaak de lekkerste kersen kunt plukken (ook in Nederland – wie wilde ook alweer dat creationisme naast de evolutieleer werd onderwezen?). Maar wetenschap is niet vrijblijvend, het is een methode om te bepalen wat waar is en wat niet. ‘Als we de afgelopen decennia op scholen hadden geleerd wat wetenschap echt behelst, waren er nu nauwelijks klimaatontkenners,’ zegt deGrasse Tyson.

Is het toeval dat Trump wil bezuinigen op onderwijs?