<div class="wpg-element paragraph">
<p>Komt er straks een rechts kabinet van CDA, VVD en PVV? Welnee. Paars-III, met GroenLinks erbij, maakt minstens zo veel kans. </p>
<p>Natuurlijk, eerst komt er nog een keiharde verkiezingsstrijd. Met een ongewisse uitkomst. Maar liefst vijf partijen &#8211; CDA, PvdA, VVD, PVV en D66 &#8211; maken kans om de grootste te worden. En elke campagne heeft zijn eigen, onverwachte dynamiek. Maar toch houdt iedereen in Den Haag zich al bezig met de vraag: welke coalitie regeert ons land vanaf komende zomer?</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Een conservatieve regering van CDA, VVD en PVV ligt het meest voor de hand, denken veel Binnenhof-watchers. Geert Wilders heeft al laten weten dat hij bereid is concessies te doen op vrijwel alle onderwerpen. CDA en VVD zijn best bereid een rechts-populistische agenda te accepteren op het gebied van integratie, kunstsubsidies en ontwikkelingssamenwerking. Als de drie partijen samen een meerderheid halen, wordt ons land straks bestuurd door een &#8216;Wiegel-coalitie&#8217; &#8211; vernoemd naar de oud-VVD-leider die ooit als een van de eersten opperde dat Wilders moet gaan regeren.</p>
<p>Het kan. Maar onontkoombaar is het niet. Sterker nog, uit de formatie zou zomaar eens een heel ander kabinet tevoorschijn kunnen komen: PvdA, VVD, D66 en GroenLinks. Inderdaad: Paars-III. Met een groen randje. Sociaal-liberaal zou je het ook kunnen noemen. Of pimpelpaars, voor wie hecht aan de juiste kleurstelling.</p>
<p><b>Rekensom</b><br />Eerst maar eens een rekensom. Wat zijn de mogelijkheden straks? Uit de eerste peiling sinds de val van het kabinet, die van Maurice de Hond in het afgelopen weekend, komt maar een beperkt aantal opties naar voren. Een links verbond van SP, GroenLinks en PvdA is bijvoorbeeld uitgesloten, zelfs met D66 erbij. Een middencoalitie van PvdA, CDA en VVD haalt ook geen meerderheid &#8211; nog los van het feit dat Bos en Balkenende na hun geklapte huwelijk nooit meer met elkaar in zee willen. </p>
</p></div>
<div class="figure--right">
<figure id="post-85437 media-85437" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2010/02/6b28bb34-62ab-436e-b3ec-f0cee582ec4c_pvv1.jpg" alt="Geert Wilders - PVV" /><figcaption>Geert Wilders &#8211; PVV</figcaption></figure>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>De enige twee coalities die om en nabij de vijfenzeventig zetels scoren, zijn &#8216;rechts&#8217; of &#8216;Paars-plus&#8217;.<br />Maar een rechtse coalitie zal een stuk lastiger worden dan het lijkt. De redenen hiervoor liggen vooral op het persoonlijke vlak. PVV en VVD hebben premier Balkenende de afgelopen jaren vanuit de oppositie tot de grond toe afgefikt. Niet op de inhoud, maar op de man. Wilders noemde Balkenende bij herhaling &#8216;de slechtste premier sinds de Tweede Wereldoorlog&#8217;. Rutte diende tijdens de laatste Algemene Beschouwingen zelfs een motie van wantrouwen in tegen het kabinet &#8211; een radicale stap voor een brave bestuurderspartij als de VVD. Mocht Balkenende dus weer de grootste worden, dan is het nogal ongeloofwaardig voor PVV en VVD om mee te doen.</p>
<p>Omgekeerd zullen CDA en VVD nooit een premier Wilders willen dienen. Met de man van Fitna en de kopvoddentaks in het hoogste ambt zal Nederland meteen uitgroeien tot de paria van de internationale gemeenschap. Dat willen CDA en VVD niet op hun geweten hebben, en bovendien loopt hun achterban dan massaal weg. De Paradox van Wilders: als hij de grootste wordt, zal het premierschap aan hem voorbij gaan.</p>
<p><b>Sociaal-economisch</b><br />Maar de belangrijkste reden dat de Wiegel-coalitie er niet zou kunnen komen, ligt op het sociaal-economische vlak. Door de crisis staan we in Nederland voor de grootste bezuinigingsoperatie in onze geschiedenis. VVD en CDA, die een voorliefde delen voor een kleine staat en veel eigen verantwoordelijkheid voor de burger, zullen het gigantische begrotingstekort willen aangrijpen voor bezuinigingen die hun weerga niet kennen. </p>
<p>Maar de PVV heeft op sociaal-economisch gebied juist een heel links profiel: tegen de verhoging van de AOW-leeftijd, vóór het minimumloon, vóór extra investeringen in de zorg. De toekomst van de verzorgingsstaat zou wel eens een onoverkomelijk struikelblok kunnen worden. Zeker nu Wilders meteen heeft aangekondigd dat de verhoging van de AOW-leeftijd voor hem een breekpunt is.</p>
<p>Dus komen we uit bij pimpelpaars. Waarom zouden deze vier partijen met elkaar in zee gaan? Laten we het eens per partij bekijken.</p>
</p></div>
<div class="figure--left">
<figure id="post-85437 media-85437" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2010/02/c86fa31c-31e2-4b83-8a70-fc86941e3ece_pechtold1.jpg" alt="Alexander Pechtold - D66" /><figcaption>Alexander Pechtold &#8211; D66</figcaption></figure>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p><b>D66</b><br />Om te beginnen D66 &#8211; in de jaren negentig ook de motor achter Paars-I en II. Alexander Pechtold liet deze week meteen weten met welke twee partijen hij het liefst zou willen samenwerken: GroenLinks en de VVD. De vierde partner zou dan ofwel CDA of PvdA moeten zijn &#8211; mits ze bereid zijn tot grote hervormingen op de woningmarkt, arbeidsmarkt en in het onderwijs. De PvdA zou dan de meest logische partner zijn, al is die partij de laatste tijd enigszins uit de gratie geraakt bij de Democraten. Pechtold vindt dat Wouter Bos, ooit de prins van Paars, van zijn liberale geloof is gevallen en te veel naar de SP lonkt. &#8216;Maar,&#8217; zegt een van Pechtolds spindoctors, &#8216;misschien gaat de PvdA ons verbazen.&#8217;</p>
</p></div>
<div class="figure--right">
<figure id="post-85437 media-85437" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2010/02/c740dd51-f05b-49d5-85fd-2b3f79f144fe_pvda1.jpg" alt="Wouter Bos - PvdA" /><figcaption>Wouter Bos &#8211; PvdA</figcaption></figure>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p><b>PvdA</b><br />Dan de PvdA. Die heeft harde klappen gekregen, en politiek leider Wouter Bos is stevig beschadigd door de val van zijn kabinet. Maar hij zou nog steeds premier kunnen worden. Bos is verlost van de last van Balkenende-IV. Hij is een knappe <i>campaigner</i>. Nu de economie sneller aantrekt dan voorspeld (2 procent groei in 2011 volgens het CPB), zal Bos een klassiek linkse campagne gaan voeren tegen de bezuinigingsplannen van CDA en VVD. Daar kan hij veel stemmen mee trekken.</p>
<p>Als kandidaat-premier (en ook als hij niet de grootste wordt) zal Bos weinig opties hebben. Geen CDA. Niet met Wilders. Geen linkse samenwerking. Het enige dat overblijft is zijn oude liefde, paars. &#8216;En we zijn als PvdA bestuurlijk opportunistisch genoeg om met iedereen in zee te gaan,&#8217; zegt een PvdA-bron dicht bij de partijtop.</p>
</p></div>
<div class="figure--left">
<figure id="post-85437 media-85437" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2010/02/50fc2022-51e3-4d0a-bca9-271e6fd86d84_halsema1.jpg" alt="Femke Halsema - GroenLinks" /><figcaption>Femke Halsema &#8211; GroenLinks</figcaption></figure>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p><b>GroenLinks</b><br />Over GroenLinks kunnen we kort zijn. Femke Halsema snakt naar regeringsdeelname. Ze heeft er nog steeds spijt van dat ze haar kans in 2006 liet liggen. En de rest van haar partij lijkt er ook klaar voor: op een partijcongres in september hingen postertjes met de tekst &#8216;GroenLinks regeert&#8217;. Paars met een groen randje zou bovendien Halsema&#8217;s droomcoalitie zijn: sociaal, groen, maar ook economisch liberaal &#8211; de richting waarin zij haar partij de laatste jaren nadrukkelijk heeft gemanoeuvreerd.</p>
</p></div>
<div class="figure--right">
<figure id="post-85437 media-85437" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2010/02/2f3bb78b-dba5-460b-97b5-f05f4442f97c_rutte1.jpg" alt="Mark Rutte - VVD" /><figcaption>Mark Rutte &#8211; VVD</figcaption></figure>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p><b>VVD</b><br />De lastigste kandidaat is de VVD. Die partij slaat de laatste jaren vooral stevige rechtse taal uit. Maar er is hoop. De VVD is altijd een partij met twee gezichten geweest: conservatief-liberaal en progressief-liberaal. Partijleider Mark Rutte behoort duidelijk tot dat laatste kamp. Hij pleitte ooit voor links-liberale samenwerking. Anderhalf jaar geleden presenteerde hij een nieuw beginselprogramma dat bol stond van progressieve thema&#8217;s als volksverheffing. En partijprominenten als Hans Dijkstal en Frank de Grave overlegden ooit met D66&#8217;ers, GroenLinksers en PvdA&#8217;ers over een mogelijke fusie (het Casema-beraad).</p>
<p>De laatste tijd wil Rutte niet meer herinnerd worden aan die progressieve flirts en hamert hij uitsluitend nog op bezuinigingen. Maar als puntje bij paaltje komt, zou de VVD-leider zo maar zijn minder conservatieve gezicht kunnen laten zien. Als hij een stevige dosis <i>law and order</i> krijgt, plus enkele (onvermijdelijke) sociaal-economische hervormingen, is Rutte wellicht over te halen tot een hernieuwde paarse samenwerking. En mocht hij aarzelen, dan is er nog altijd het ultieme argument: de VVD wil toch niet op zijn geweten hebben dat het land straks zonder regering zit?</p>
<p>Het zal heel wat voeten in de aarde hebben voordat er een derde paars kabinet zit. Maar het is mogelijk. Nu Balkenende-IV ter ziele is, kunnen we twee kanten uit. Naar Wildersland. Of richting een vrijzinnige, liberale toekomst. Dat laatste is helemaal niet ondenkbaar.</p>
<p><b>Welke coalitie heeft uw voorkeur? Doe mee aan <a href="https://www.vn.nl.kpnis.nl/Archief/Politiek/Artikel-Politiek/Poll-Een-nieuw-kabinet.htm" onclick="this.target='_blank';" class="normal" title="Poll: Een nieuw kabinet">de poll</a> en breng uw stem uit!</b></p>
</p></div>


Tijd voor Paars-III!