Essay / Holocaust-herdenking

Tijdens de processen van Neurenberg in 1945 en 1946 kwam de aanklacht van volkerenmoord pas op de vierde en laatste plaats. De aandacht voor de genocide, waarmee wij de Tweede Wereldoorlog nu associëren, kwam later op gang. Zelfs in Israël, waar bijvoorbeeld Primo Levi’s Is dit een mens pas in 1988 werd uitgegeven.

1945 was niet de totale breuk met het verleden die het had moeten zijn, niet de breuk waarover geschiedenisboeken vaak spreken. In werkelijkheid kwam het vooral neer op pogingen door te gaan waar men voor de oorlog was blijven steken.

In Duitsland slokte het werk aan het Wirtschaftswunder vrijwel alle tijd en energie op en daarna kwam de dreiging uit het oosten, waarover Hitler al had gesproken. Wie een hoge functie had bekleed in het Derde Rijk kon vrijwel moeiteloos omschakelen naar de Bondsrepubliek. ‘Wat de Joden betreft, had de Führer zich natuurlijk vergist, maar wat de bolsjewieken betreft, had hij het toch scherp gezien,’ kon zo...