We hebben onrealistisch hoge verwachtingen van ons pensioen en laten ons daar niet graag van afbrengen. Tijd voor enig libertair paternalisme.

De lijn in de grafiek loopt gestaag omhoog en is telkens net even hoger dan de staafdiagrammen eronder. ‘Dat ziet er de komende vijfentwintig jaar prima uit,’ zegt Cor Ebbeling, financieel adviseur te Hoofddorp. ‘Je verwachte inkomsten zullen even hard stijgen als je uitgaven.’ Maar rond het vijfenzestigste levensjaar schiet de lijn die het inkomen vertegenwoordigt fors naar beneden. ‘Hier heb je een probleem: je inkomsten zijn veel lager dan je uitgaven. Je hebt een pensioengat. Als je van een aangename oude dag wilt genieten, zul je de komende jaren extra geld opzij moeten zetten.’

Ebbeling bladert door een lijvig rapport vol grafieken, tabellen en chronologisch gerangschikte cijferreeksen. Het persoonlijke pensioenadvies is tot stand gekomen na verschillende gesprekken en het overhandigen van ordners vol pensioenoverzichten,...