<div class="lead">De tropenarts die geen tropen vond, maar sloppen</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Als een jonge Albert Schweitzer in een bootje de rivier af en dan de jungle in om de dorpelingen te genezen. Zoiets had Steven van de Vijver zich bij tropengeneeskunde voorgesteld. In 2006 vertrok hij voor Artsen zonder Grenzen naar Congo en ontdekte dat niet alleen zijn eigen beeld, maar ook zijn Nederlandse opleiding tot tropenarts volstrekt gedateerd was.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>De moderne tropen, dat zijn de sloppenwijken. En met de trek naar de stad zijn ook de patiënten veranderd. ‘Tot in de armste uithoek van Oost-Afrika stuitte ik op mensen met suikerziekte, hoge bloeddruk en hart- en vaatklachten. Niemand lijkt het te beseffen, maar die “welvaartsziekten” zijn de grootste bedreiging voor modern Afrika.’</p>
<p>Van de Vijver doet zijn verhaal aan de telefoon vanuit Nairobi, Kenia, waar hij werkt voor het Amsterdam Institute for Global Health and Development. Van de zomer verhuisde hij erheen met zijn gezin voor een promotieonderzoek van drie jaar. Na zijn tijd in Congo, waarover hij het boek <i>Afrika</i> is besmettelijk schreef, boog hij zich als huisarts in Amsterdam over ‘westerse leefstijlaandoeningen’. Nu onderzoekt hij dezelfde soort klachten in de twee grootste sloppenwijken van Nairobi. Met lokale artsen bekijkt hij hoe chronische ziekten het beste te behandelen én te voorkomen zijn. Ze experimenteren met sms-programma’s (neem je pillen in) en kooklessen (minder zout!). Groot probleem, naast de armoede, is namelijk dat mensen zich niet bewust zijn van de risico’s van slechte voeding. En klachten openbaren zich pas op latere leeftijd. </p>
<p>Hij legt uit: door de urbanisatie is het leefpatroon van veel Afrikanen, soms in één generatie, volledig veranderd. Ze bewegen minder dan toen ze nog landbouwers waren en in de stad gaan ze over op een dieet van suikers en vetten. Gevaarlijk, juist voor mensen die daaraan niet gewend zijn. Zo’n lichaam slaat zout en suiker extreem actief op. ‘In Tunesië, Libië en Mauritius zijn er al meer suikerpatiënten dan in de VS, en ruim twee keer zoveel als in Nederland. Nu zijn diarree en longontsteking in Afrika nog doodsoorzaak nummer één, maar het is een kwestie van tijd voordat hart- en vaatziekten bovenaan staan.’ </p>
<p>Naar de behandeling van chronische ziekten in Afrika wordt nauwelijks onderzoek gedaan. Financiering is lastig te vinden, de farmaceutische industrie vindt het niet interessant. En de scepsis in het Westen is groot. ‘Mensen vinden het een luxeprobleem, niet iets waarvoor je op een Rotaryavond je portemonnee trekt. “Hiv en malaria, dát is toch Afrika?” Ja, maar daarin zie je een dalende trend. Chronische ziekten nemen alleen maar toe, als we nu niets doen zitten we straks met een gigantisch probleem.’</p>
</p></div>
