‘Mevrouw’, zo werd ze genoemd door haar balletleerlingen, met een mengeling van eerbied en angst. Sonia Gaskell (1904 – 1974) zette de Nederlandse dans op de wereldkaart. ‘Ik weet niet of ze zich realiseerde hoe vernietigend die blik van haar kon zijn.’

Een grande dame en een dokwerker, een potentaat en een kwetsbare eenling, een warme moederfiguur en je grootste nachtmerrie. De Joods-Litouwse balletmeesteres Sonia Gaskell roept veel dubbele gevoelens op bij de mensen die haar kenden. En vragen. Want niemand heeft haar ooit echt begrepen. Wel staat vast dat ze van doorslaggevend belang is geweest voor de Nederlandse danscultuur. Vanwege haar rotsvaste geloof in de kracht van dans. Zoals ze het zelf helder verwoordde: ‘Niet bewegen is dood. Maar we zijn niet dood, we leven. Daarom moeten we bewegen. En dans is beweging.’

In 2009 sprak ik choreograaf Rudi van Dantzig voor een radiodocumentaire van de VPRO. Van Dantzig was toen bezig met een boek over zijn leermeesteres...